Adile Sultan Türbesi’nde bakımsızlık ve çökme tehlikesi
Eyüpsultan’da, Sultan II.Mahmud’un kızı ve Sultan II. Abdülhamid’in halası olan Adile Sultan ve aile üyelerinin defnedildiği toplam sekiz mezarın bulunduğu 174 yıllık Adile Sultan Türbesi bakımsızlık ve çökme riski dikkat çekiyor.
Çevresinde Mihrişah Sultan Türbesi ve Tarihi Eyüpsultan Mezarlığı’nın da bulunduğu yapının kapısının asma kilitle kapatıldığı, pencere camlarının ve kimi korkuluklarının kırıldığı görüldü. Sultan Abdülmecit periyodunda inşa edilen türbenin, kapı ve iç kısım odalarında yer alan duvarların birçok noktasında ise çatlak ve parçalanmalar meydana geldiği, çökme riskine karşı tavana kalaslarla takviye sağlanması göze çarptı. Mezarların bulunduğu odanın ise tozla kaplandığı, birtakım sandukaların yerinde olmadığı görüldü. Sanat tarihçisi Hayri Fehmi Yılmaz, Adile Sultan Türbesi ile ilgili bilgi verdi.
“TÜRBESİNİN DAHA YETERLİ KORUNMASI VE BAKIMININ SAĞLANMASI GEREKİYOR”
Hayri Fehmi Yılmaz, “19. yüzyılın ortalarında inşa edilmiş bir yapıdan bahsediyoruz. Sonrasında Adile Sultan 1899’da vefat ettiğine nazaran en sonda da o defnedildi buraya. Hasebiyle uzunca bir sürecin içerisinde. Çabucak bitişiğinde, Hüsrev Paşa’nın türbesi var. Bu türlü birkaç türbe yan yana iç içe geçmiştir orada. Yapı 19. yüzyıl son zaman Osmanlı mimarisinin tipik özelliklerini yansıtıyor. Maalesef İstanbul’daki kültür varlıklarının hepsini her vakit koruyamıyoruz ve birebir vakitte ziyaret edemiyoruz. Tahminen hanımlarla ilgili grupların bunu daha düzgün çalışması gerekir. Sivil toplum örgütlerinin, bakanlıkların buna da sahip çıkması gerekiyor. Adile Sultan İstanbul için çok özel biridir. Yani Gül Camii’nin yanında Sıbyan Mektebi, Arap Camii’nde şadırvanı veya Cihangir Camii’nde büyük bir çeşmesi vardır. Münasebetiyle bu türlü kentin her yerinde onun hayır yapıtlarını izleyebiliriz, takip edebiliriz. O İstanbul’a sahip çıkmak için çok çalışmış ve ismi her yerde yaşıyor. Bir formda türbesinin de herhalde daha düzgün korunması ve bakımının sağlanması gerekiyor. Lakin bu işte çok yeterli değiliz maalesef” tabirlerini kullandı.
“MÜTEVAZI BİR YAPI İNŞA ETTİRMİŞ”
Adile Sultan hakkında bilgi veren Yılmaz, “Sultan II. Mahmut’un kızıdır. Sultan Abdülmecit’in kız kardeşi, sonra gelen Osmanlı padişahlarının da Abdülaziz ve Abdülhamit’in halasıdır. Hanedanın en kıymetli figürlerinden biri ve ileri yaşında büyük hürmet görmüş. İşte onun bilhassa Fındıklı Sarayı’ndaki Ramazan sohbetleri, iftar toplantıları çok meşhur olurmuş ki II. Abdülhamit zamanında de bu süreçler devam etmiş. Hanedanın bir büyüğü olarak 19.yüzyılın ikinci yarısına adeta damgasını vurmuş hanımlardan biridir. Aslında çok varlıklı bir hanım. Harika saraylar inşa ediyor lakin dindar bir müslüman olduğu anlaşılıyor. Çok güçlü bir türbe inşa ettirmek istememiş, daha mütevazı bir yapı inşa ettirmiş. Öncelikle kendi sevdikleri için bunu hazırlamış ve onların oraya defnedilmesini sağlamış. En sonunda 1899’da kendisi vefat ettiğinde o da oraya defnedilmiş. Mimarlık tarihi açısından değil fakat İstanbul kültürü açısından hiç elbet çok beğenilen bir hatıra bu. Osmanlıların dünyaya bakışı dindarlığı ve ahiret anlayışıyla ilgili bir sürü bildiri da veriyor bize, mütevazılığı. Hani çok varlıklı bir hayat da yaşasa bu türlü daha mütevazı bir yerde sonsuz uykusunu uyumak istemesi aslında bence çok şey öğretiyor bize.” dedi.
Özel bir mimarlık şirketi tarafından 2015-2019 yılları ortasında restore edilmek üzere proje evrakı hazırlandığı bilinen yapının, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü yetkisinde olduğu, türbenin “Ecdada Vefa Sanatı İhya” projesi kapsamında restore edilmesinin planlandığı öğrenildi.