Alışveriş yavaşladı tüketici beklemede

DUYGU ERDOĞAN – Yaz ayları Türkiye’de konut eşyası alışverişinin en sık yapıldığı periyot olarak biliniyor. Ayrıyeten bu devirde evlenecek çiftlerin düğün alışverişleri de değerli bir hareketlilik oluşturuyor. Devam eden fiyat artışları, seçimler akabinde yükselen döviz kuru maliyeti üzere etkenlerle yavaşlayan alışverişlerde bu hafta prestijiyle da artan vergi kalemlerinin tesiri görülmeye başlandı. Bilhassa mobilya, küçük mesken aleti ve züccaciye tarafında yüzde 18’den yüzde 20’ye çıkan KDV etkeni piyasayı beklemeye itti. Mobilyada fiyat artışının taksitlendirme seçeneğinin artırılması ile desteklenmesi talep ediliyor. Esnaf ise büyük markaların mevcut artırımlardan daha fazla fiyat artışı yaparak piyasayı domine ettiğini, bu nedenle azalan alımların öncelikle esnafı vurduğu tehdidine dikkat çekiyor. 

Katma Kıymet Vergisi’ne (KDV) artış yapılmasına ait Cumhurbaşkanı kararıyla mal ve hizmetlerde uygulanan yüzde 18’lik Katma Kıymet Vergisi (KDV) yüzde 20’ye çıkarıldı. Kimi mal ve hizmetler için uygulanan yüzde 8’lik KDV ise yüzde 10’a yükseltildi. Pazartesi günü başlayan uygulamayla mobilya, beyaz eşya, züccaciye üzere pek çok alanda KDV artışının tesirleri görülüyor. Kimi firmalar ‘KDV Bizden’ kampanyalarına başlayarak bu periyodu hasarsız geçirmek isterken, kimileri ise çoktan fiyat artışları yaparak dikkat çekiyor.

‘Önce esnafı vuruyor’

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, yeni vergi oranlarının her kesim için zorlayıcı olacağını lakin bu gelişmelerden öncelikle esnafın olumsuz olarak etkilendiğini söyledi. Palandöken, “Baktığınız vakit esasen her daldaki büyük kümeler fiyatlarına çoktan artırım yapmıştı. Yüzde 2’lik farkı bile yüzde 20 olarak yansıtan var. Ancak esnaf bunu yapamaz. Birebir bağlantıda olduğu tüketiciyi her vakit korur. Buna karşılık vatandaşın düşen alım gücü ve vergi artışından kaynaklı azalan alışverişten evvel esnaflar etkileniyor. Büyükler nasıl olsa kendi ortalarında rekabeti sağlıyor, piyasayı belirliyor. Olan esnafa oluyor” diye konuştu.

‘Taksit 18-24 ay olmalı’

Bu dolaylı vergideki artışın ekonomiyi büyütmediğini fakat zelzele felaketi akabinde bir muhtaçlık olarak görüldüğünü hatırlatan Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Lideri Ahmet Güleç, süreksiz olmasını istediklerini söyledi. Mobilyada halihazırda dingin olan bir sürecin yeni bir yavaşlama tesiriyle karşı karşıya kaldığını vurgulayan Güleç, “Evini yenilemek isteyenler ve düğün alışverişi yapacaklarda bir öteleme olduğunu görüyoruz. Zira öncelikli olarak barınma, besin, giysi üzere muhtaçlıklar öne çıkıyor. Sakinliğin devam etmesi mobilya bölümünün üretimini, istihdamını, ihracatını tesirler. Bunu hareketlendirmek için en büyük teşvik kredi kartına taksidin artırılması olur. Mobilya fiyatı yüksek olan büyük bir gereksinim. Bunu kredi kartına 9 taksitle almak fiyatı düşürmüyor. En az 18 ila 24 ay ortasında taksitlendirilebilmeli. Buna firmalarımız da takviye verecektir” dedi.

‘Lüks olmamalı’

Türkiye’de yılda 550 binden fazla evlilik olduğunu anlatan Züccaciyeciler Derneği (ZÜCDER) Lideri Mesut Öksüz, “çeyiz kültürü” olarak farklı alanlarda alışverişler yapıldığını hatırlattı. Ayrıyeten yenilik gereksinimiyle da alışverişlerin fazla olduğunu belirten Öksüz, “Kesinlikle lüks eser sınıfına girmeyen, üstelik hepimizin günlük hayatta sabah kalktığımız andan gece yatana kadar vazgeçilmez gereçleri halinde olan porselen, seramik, cam, metal, plastik, ahşap sofra ve mutfak eşyaları ile küçük elektrikli mesken ve mutfak aletlerindeki KDV’nin de yüzde 8 olması gerekiyor. Yıllardır daima bunu lisana getiriyorduk. Biz KDV indirim talebinde bulunurken KDV’nin yüzde 18’den yüzde 20’ye çıkarılması tüketiciyi zorlayacaktır. Geçtiğimiz günlere kadar iç pazarda daha hareketli bir devirden bahsediyorduk. Düğün döneminin başlıyor olması bu hareketliliğin nedeni. Genel olarak bir fiyat bütçe vermemiz gerekirse de çiftlerin asgarî 25 bin TL’yi gözden çıkarmaları gerekiyor. KDV artışından sonra bu fiyat daha üste çıkacaktır. Umarız ki bütçeler için yapılan bu KDV uygulaması kısa vadelidir” diye konuştu.