Araç alacaklara kritik fiyat uyarısı
Sıfır ve ikinci el araba piyasası son günlerde hareketli bir periyottan geçiyor. Her geçen gün artan araç fiyatları için hangi tedbirler alınmalı? İşte ayrıntılar…
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Lideri Hayrettin Ertemel şu sözleri kullandı: “Tüm dünyayı gerek toplumsal gerekse ekonomik açıdan etkileyen önemli bir pandemi süreci yaşadık. Bu süreç içerisinde her kesim derin formda etkilendi.
Otomotiv dalında modüler üretim sistemi hakim. Yani çelik üretimi bir yerde, elektronik aksamların üretimi farklı bir yerde gerçekleşiyor. Pandemi mühletince üretim önemli halde aksadı. Bununla birlikte hammadde ve lojistik sorunları kıymetli ölçüde etkilendi.
Diğer yandan arabaların kablo üzere elektrik tesisatlarının birçoğu Ukrayna’da üretilmekteydi. Rusya-Ukrayna savaşı güç krizinin yanında üretime de mani olunca bu üzere durumlar otomotiv kesimini öteki bölümlere göre daha fazla etkiledi.
Genel olarak tüm kesimler pandemi sürecinin tesirlerini geride bırakmış olmasına karşın, otomotivde küresel arz kahrı önemli meseleler barındırdığından tesirini sürdürmektedir.
‘SUNİ FİYAT ARTIŞLARININ TEMELİ ARZ SIKINTISI’
Şu an dünya genelinde de araba fiyatları yükselmektedir. Ülkemizde de bilhassa yapay fiyat artışlarının temelinde hala devam eden arz külfeti yatmaktadır. Arz badiresinin devam etmesine karşın bu yıl üretim geçmiş yıllara kıyasla daha yüksek gerçekleşecek.
Arz sorununun en erken 2025 yılında pandemi öncesi sayılara ulaşacağını öngörmekteyiz. Sorun ortadan kalktığında yol açtığı bir grup piyasa aksilikleri da ortadan kalkacaktır.
FİYATLARIN DÜŞMESİ İÇİN HANGİ ADIMLAR ATILMALI?
Arz probleminin yarattığı piyasa ortamı beraberinde Kayıt dışı ticaret, araçların stoklanması, fazla fiyatlar talep edilmesi üzere yapay fiyat artışları yaratan öteki problemlere yol açmaktadır.
Bu meselelerin en değerlilerinden bir tanesi kayıt dışı ticarettir. Hiçbir vergi ve sarfiyat sorumluluğu olmayan şahıslar, bu durumun avantajı ile araçları diledikleri sayıya diledikleri müddette satışa sunuyorlar. Bir mühlet sonra istenen bu yüksek sayılar piyasa oluşturarak yapay artışlara sebep oluyor.
Elimizdeki bilgiler gösteriyor ki, satışların %45’i yani neredeyse her 2 satıştan 1 tanesi kayıt dışı ticaret amacıyla yapılıyor. Sebep olduğu yapay artışların yanı sıra, yarattığı vergi kaybı sebebiyle ekonomimiz açısından da önemli bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.
Bu ve başka kelamını ettiğimiz problemleri asgariye indirme noktasında, gerek İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) olarak, gerekse otomotiv kesimini temsil ettiğimiz İstanbul Ticaret Odası çatısı altında çalışmalar yürütmekteyiz. Geçtiğimiz yıl 6+6 yönetmeliği üzere kimi uygulamalara gidildi. Geldiğimiz noktada uygulamaların beklenen etkiyi yaratmadığını görmekteyiz.
Bizim bu hususta beklentimiz, daha rasyonel ve sürdürülebilir adımlar atılması açısından, Bakanlıklarımızın bizlerin saha deneyimlerinden faydalanarak müşterek akıl ile oluşturulan uygulamalar hayata geçirilmesidir.
ŞU ANDA PİYASADAKİ EN DÜŞÜK SIFIR ARAÇ HANGİ MARKA VE MODELDE?
Ülkemizde bayi satış fiyatı olarak en uygun fiyatlı araç C Segment aile arabası olan baz model Fiat Egea. Fakat bayide epeyce limitli araç olduğundan, az bulunan esere her bölümde olacağı üzere spot piyasada değerinden daha yüksek fiyatlar talep ediliyor.
SATIŞLAR NE DURUMDA?
Seçim öncesi geçen ocak-mayıs müddetinde hem piyasanın daima artan grafiği, hem de seçim sonrası fiyatların artacağı istikametinde var olan genel kanaat sonucunda talep epeyce yüksekti.
Geçtiğimiz 5 aylık süreçte birtakım aylarda yeni rekorlar kırılırken, birtakım aylarda yüzde 100 üzeri büyümeler oldu. Elbette bu talep fiyat artışlarını da beraberinde getirdi.
Diğer sebeplerinde tesiriyle 5 aylık süreçte %50 fiyat artışları yaşanırken 1 yıllık süreçte fiyatlar %100 artmış durumda. Şu an seçim sonrası süreçte olduğumuz için geçen aya nazaran bir sakinlik kelam konusu. Lakin yaklaşan bayram ve şimdi başlayan yaz dönemi sebebiyle satışlarda hareketliliğin başlayacağı kanaatindeyiz.
Bir bayinin aksesuar için 100 bin TL talep etmesi reaksiyon çekti. Vatandaşlar bu türlü bir durumla karşılaştıklarında ne yapmalılar, nereye şikayet etmeliler?
Açıktan ek fiyat talep edilmesi, aksesuar ya da ikinci el araba takas olmadan araç satılmaması üzere fiyat artışına sebep olan birebir vakitte satın alımlarda adaletsizlik yaratan uygulamalar vakit zaman vatandaşlarımızın karşısına çıkmaktadır.
Ticaret Bakanlığımız bahis ile alakalı geçtiğimiz haftalarda bir yönetmelik yayımlayarak, bu çeşit talepte bulunan bayilerin ikinci el araç satışını vadeli olarak engelleyeceğini ve maddi cezai müeyyide uygulayacağını bildiri etti.
Hiçbir meslektaşımızın bu çeşit yaptırımlarla karşı karşıya kalması asla tercih edeceğimiz bir durum değildir. Bu sebeple piyasamızın istikrarı ve dalımızın sağlam temellerle büyümesi açısından tüm bayi ve ikinci el araba satıcısı meslektaşlarımızın yönetmeliklere ve kanunlara uyması epeyce kıymetlidir. Bu çeşit taleplerle karşılaşan vatandaşlarımızın resmi kurumlar üzerinden ilerleyerek Ticaret Bakanlığına mevzuyu aktarmaları gerçek olacaktır.”