AYM Lideri Arslan: İhlal tespiti kanundan kaynaklıysa, kanun kararı ortadan kaldırılmalı

‘Anayasa Mahkemesi’nin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Tesirli Formda Uygulanmasının Desteklenmesi’ projesi kapsamında ‘Adli Yargıda Müracaat İhlal Kararların ve İhlal Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması Bölge Toplantısı’nın 5’incisi Erzurum’da yapıldı.

Bir otelde yapılan toplantıya; Anayasa Mahkemesi Lideri Zühtü Arslan, Erzurum Valisi Okay Memiş, Büyükşehir Belediye Lideri Mehmet Sekmen, Avrupa Kurulu Türkiye Ünitesi Lideri Könül Gasımova, Cumhuriyet Başsavcısı Hüseyin Tuncel, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi Lideri Mustafa Çetin ile yargı mensupları katıldı.

‘MAĞDURİYETLERİ GİDERMEYE YÖNELİK KARARLAR VERİYORUZ’

Bölge toplantılarının çok değerli olduğunu, verimli geçtiğini, toplantılar sayesinde kendilerine ayna tuttuklarını anlatan Arslan, hukukun üstünlüğüne vurgu yaptı. Arslan “Hukukun üstünlüğünün hakim olduğu, hukuk devletinin tüm kurum ve kuralları ile test edildiği bir yerde, yargı kararlarının uygulanmamasından ya da uygulanmasının geciktirilmesinden bahsedilemez. Gerçekten Anayasa Mahkemesi, kişisel müracaatta, birçok kararında bunu çok açıkça vurgulamıştır. Hukukun üstünlüğünün geçerli olduğu yerde, Anayasa Mahkemesi kararlarının bilhassa uygulanmamasının ve uygulanmasının geciktirilmesinin kabul edilemeyeceğini belirtmiştir. Elbette teori ile pratik, telaffuz ile hareket ortasındaki uzaklığın günümüzde de kapatılmadığını, kapatılamadığını maalesef biliyoruz. Ve buradan hareketle de bu tıp toplantıları daha bir mühlet düzenleyeceğimizin de farkındayız. Temel hak ve özgürlüklerin tesirli bir halde korunması, genelde yargı kararlarının özelde de Anayasa Mahkemesi kararlarının tesirli bir formda uygulanmasına bağlıdır. Her vesile ile lisana getirdiğimiz üzere Anayasa Mahkemesi’ne ferdî müracaatın temel haklarının korunmasında tesirli bir hak arama yolu olarak yoluna devam edebilmesi, verilen kararların objektif tesirinin hayata geçirilmesine bağlıdır. Kuşkusuz Anayasa Mahkemesi, her bir müracaatta müracaatçının ihlalden kaynaklanan ziyanlarını gidermeye ve durumu ihlal öncesine döndürmeye yönelik önlemlere hükmediyor. Diğer bir tabir ile; müracaatçının mağduriyetini gidermeye yönelik kararlar veriyor” dedi.

‘OLUMLU GELİŞMELER VAR LAKİN SÜRATLİ DEĞİL’

Arslan, şöyle devam etti: “Şunu rahatlıkla söz edebilirim. Yasa koyucu, şu ana kadar birkaç ihlal kararı sonucunda gerekli düzenlemeleri yaptı ve bunları çok olumlu gelişmeler olarak kabul ediyoruz. Fakat yasa koyucunun gerekli süratle hareket ettiğini ve ihlalin sonuçlarını ortadan kaldırmak için tüm çabası gösterdiğini de maalesef söyleyemiyoruz. Zira çok sayıda kanundan kaynaklanan ihlal kararı olmasına karşın, birkaç kararla ilgili yapılan dışında değişiklik yapılmadı. Umarım yeni periyotta Meclis’imiz bu mevzuyu öncelikli olarak ele alır ve ihale sebep olan kanun kararlarını değiştirir ya da ortadan kaldırır. Aksi takdirde ihlallerin devam etmesi, yeni ihlallerin ortaya çıkması ve bu ihlal savlarının Anayasa Mahkemesi’ne kişisel müracaat olarak gelmesi kaçınılmaz görünmektedir” dedi. AYM’nin geçen ay verdiği lakin şimdi yayınlanmayan 2 kararından da bahseden Arslan “Bu kararlarda Anayasa Mahkemesi, birinci sefer ihlalin kanundan kaynaklandığını tespit ettikten sonra; hem kanun koyucuya, ‘bu yasal kararı değerlendirin ve ihlale yol açmayacak formda yine düzenleyin’ biçiminde davette bulundu hem de yine yargılama kararı verdi. Bunu şundan ötürü yaptı. Birincisi; pratik münasebetlerle daha evvel yasama organına gönderdiği çok sayıda ihlal kararında maalesef yeteri kadar süratli ve tesirli bir formda düzenleme yapılamadı. İkincisi, daha değerlisi de ilkesel bir neden. Temel ve değerli olan; Anayasa’ya tersliği ferdî müracaat yolu ile tespit edilmiş bir kanun kararının bir an evvel yürürlükten kaldırılmasıdır” dedi.

‘BİR TERCİH PROBLEMİ DEĞİLDİR’

AYM’nin kararlarının kesinlikle uygulanması gerektiğini vurgulayan Arslan, şunları söyledi: “Bir tercih sıkıntısı değildir, bir takdir sorunu hiç değildir. Bu, bir toplum kontratı olan Anayasa’mızın emredici kararının gereğidir. Anayasa’nın 153’üncü hususunun son fıkrası, çok açık bir biçimde, hiçbir tartışmaya tereddüde mahal bırakmayacak formda, Anayasa Mahkemesi kararlarının yasama, yürütme, yargı organlarını, yönetim makamlarını, gerçek ve hukukî şahısları bir ülkede yaşayan herkesi ve bir ülkede faaliyet gösteren kamu gücü kullanan her türlü kurumu bağladığını söz ediyor. Anayasa Mahkemesi de kararlarında bu kararın ferdî müracaat kararlarını kapsadığını net bir biçimde tabir ediyor. Hasebiyle Anayasa Mahkemesi, bir ihlal tespiti yapıp, bunun kanundan kaynaklandığını ortaya koyduğunda artık yapılması gereken bu kanun kararının ortadan kaldırılması ve yeni ihlallere yol açılmasının engellenmesidir.”

Bireysel müracaatın ehemmiyetine de değinen Arslan, “Bireysel müracaat, hukuk tarihimizin en değerli adımlarından biridir. Hukuk alanında, ülkemizin en büyük kazanımlarından biridir. Bunda hiç kuşku yok. Şayet hukuk alanında parlak bir pratik uygulama örneği ortaya koyacaksak, tüm dünyaya da bunu göstereceksek, kişisel başvuruyu tesirli bir formda uygulamak zorundayız. Bunun için de Anayasa Mahkemesi’nin çabaları, tek başına kâfi değildir” dedi.