Balıkçılık tehlikede! Deniz suyu yüzey sıcaklıklarında korkutan artış

Türkiye’yi tesiri altına alan sıcak hava dalgası ve global iklim değişikliği, deniz suyu sıcaklıklarını da arttırdı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün paylaştığı datalara nazaran; 1979 yılında ölçülen ortalama deniz suyu sıcaklığı 15,1 santigrat derece iken, 2022 yılında 16,3 santigrat derecelere yükseldi.

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Su Eserleri Fakültesi öğretim üyelerinin Karadeniz’de yürüttükleri izleme çalışmalarında, deniz suyu sıcaklığının 1970-2022 yılları ortasındaki temmuz ayı ortalaması 22,9 santigrat derece olurken, bu yıl 25 ile 29 santigrat derecelere ulaştığı gözlemlendi. Karadeniz kıyılarındaki deniz suyu yüzey sıcaklığındaki artışın, deniz ekosistemindeki canlıların yaşamsal faktörlerini etkilediğini belirten uzmanlar, balıkların göç etme alışkanlıklarını değişeceğini söyleyerek balıkçılık faaliyetlerinin olumsuz etkiyeceğini ön görüyor.

‘TEMMUZ AYI KAYITLARA GEÇEN EN SICAK AY OLDU’

RTEÜ Su Eserleri Fakültesi Deniz Biyolojisi Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ertuğrul Ağırbaş, Karadeniz’de son 53 yılın en yüksek sıcaklık bedelinin ölçümlendiğini kaydederek, “Halihazırda yürüttüğümüz projeler kapsamında deniz suyu yüzey sıcaklığını ve öteki parametreleri yakından takip etmekteyiz. 2023 temmuz ayı kayıtlara geçen en sıcak ay oldu.

Bu durumu gerek atmosferik hava sıcaklıklarında gerekse deniz suyu sıcaklıklarında kayda geçti. 2016 yılında kayıtlara geçen rekor sıcaklıkları geçerek kayıtlara geçen bir yıl oldu. Ortalamalara baktığımız vakit deniz suyu yüzey sıcaklıkları 20,96 santigrat dereceye kadar ulaşarak son 53 yıllık devrin en yüksek sıcaklıkları olarak kayıtlara geçti. Karadeniz özelinde değerlendirdiğimizde bilhassa sıcaklıkların kıyısal kesimde daha da artığını ölçümlerde görmekteyiz. Halihazırda son bir haftalık yapılan ölçümlere baktığımız vakit, Doğu Karadeniz kıyılarında 25 ile 27 santigrat derece ortasında sıcakların seyrettiğini yer yer 29 santigrat dereceye kadar çıktığını görmekteyiz. Bu durumda sucul ekosistemler için tasa verecek bir durum” dedi.

‘ENDİŞELENMEMİZ GEREKEN BİR DURUM VAR’

Atmosferik sıcaklıkların deniz suyunun ısınmasına neden olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Ağırbaş, “Maalesef ortada endişelenmemiz gereken önemli bir durum var. Biz çalışmalarımızda 10 yıllık dönemlerde kıymetlendiriyoruz. 10’ar yıllık dönemlere baktığımız vakit, Karadeniz’in ortalama deniz suyu sıcaklığı 15,6 santigrat derecelerden 16,3 santigrat derecelere çıktığını görüyoruz. Aylık ölçekte kıymetlendirme yaptığımızda ise temmuz ayı ortalaması son 10 yıllık devirde 22,5- 23 santigrat derecelerinde iken şu an 24- 25 santigrat derecelerin üzerinde seyretmekte. Ağustos ayına baktığımızda bu ayda yeniden ortalamanın üzerinde devam edecek üzere gözüküyor. Atmosferik sıcaklıklar deniz suyu sıcaklığına çabucak yansımasa bile vakitle paralel bir seyir göstererek deniz suyunun ısınmasına da neden oluyor” diye konuştu.

‘BU ARTAN DENİZ SUYU SICAKLIKLARI CANLARIN GÖÇ ETMESİNE NEDEN OLABİLİR’

Deniz suyu sıcaklıklarının artması sonrası canlıların göç etmesine neden olduğunu söz eden Prof. Dr. Ağırbaş, “Artan deniz suyu sıcaklıkları su klonu içeresinde birçok biyokimyasal olayın değişmesine neden olmakta. Sıcaklığa bağlı olarak katmanlaşma meydana geliyor. Bu durumda oksijen girdisi azalıyor. Ortamın oksijensiz hale gelmesine neden oluyor. Katmanlaşma beraberinde ortamın besin tuzu dinamiğini de etkiliyor. Bu durum ortamda bulunan canlı kümelerinin etkilenmesine neden olmakta. Değişen ekosistem şartlarına ahenk sağlayan canlılar yaşamalarını sürdürürken, ahenk sağlayamayan canlı kümeleri ise kendileri için daha âlâ ortamları tercih ederek göç ediyorlar. Artan deniz suyu sıcaklıkları canların göç etmesine neden oluyor. Birebir vakitte ticari olarak avlanan balık ölçüsü da direkt olarak bu durumdan olumsuz etkileniyor” dedi.