Banka kredilerine ‘risk’ düzenlemesi!

Mithat Yurdakul / ANKARA – Türkiye’nin G20 üyesi olması nedeniyle ahenk taahhüdünde bulunduğu Basel Bankacılık Kontrol Komitesi standartları kapsamında, kredi sonları hesaplamalarında dikkate alınacak risk meblağlarının hesaplanmasına ait yeni yollar belirlendi. Risk kümelerinin belirlenmesine ait mevcut mevzuat gözden geçirilerek Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nca (BDKK) hazırlanan ve yılbaşında yürürlüğe girmesi planlanan yönetmelik taslağına nazaran, bir kişinin eşi ve çocukları ile bir arada idare heyeti üyesi yahut genel müdürü oldukları iştirakler, risk kümesi oluşturacak.

Bankadan kredi almak isteyen müşterinin yıllık gelir yahut masraflarının yüzde 50 yahut daha fazlasının tıpkı tarafla yapılan süreçlerden kaynaklanması, bir tarafın borçlarına büsbütün ya da kısmen kefil olunması, üretilen mal yahut hizmetin değerli bir fiyatının birebir tarafa satılması da risk ögesi olarak pahalandırılacak. Müşterilerin bankaya olan borçlarını ödemek için kullanacakları gelir ve fon kaynaklarının birebir olması, birbiriyle iş münasebeti bulunan iki taraftan birisinin yaşadığı finansal zahmetin, oburunun yükümlülüklerini vaktinde ve tam olarak yerine getirmesini engelleyebilecek boyutta olması da riskli ekonomik bağımlılık kapsamında görülecek.

AÇIKLAMA İSTENECEK

Yapılan kıymetlendirme sonucunda hesaplanan risk fiyatı bankanın ana sermayesinin yüzde 5’ini aşan kişi ve şirketler bakımından tahlil zarurî olacak. Banka tarafından bir kişi, şirket ya da bir risk kümesine kullandırılabilecek kredilerin risk fiyatları, banka ana sermayesinin ve özkaynağının yüzde 25’ini aşmayacak.

BDDK, “sistemik önemli” kapsamdaki bankaların, birebir düzeydeki öteki bankalara kullandırdığı kredilerine ait hudut belirleyebilecek. Bir kişi, şirket ya da risk kümesine banka özkaynaklarının yüzde 10’u ve daha fazlası oranında kullandırılan krediler “büyük kredi” sayılacak ve bunların toplamı özkaynakların 8 katını aşamayacak.

Kredi hudutlarında aşım oluşması halinde, bankalar bunun nedenlerini, kelam konusu durumun giderilmesine ait planlanan tedbirleri, en kısa müddette BDDK’ya bildirecek. Fakat, finansal piyasalarda genel bir dalgalanma yaşanması halinde, bankalararası para piyasasında istikrarın sağlanması için piyasada oluşan aşımlar, sonlara uyumsuzluk olarak değerlendirilmeyecek.