Binaların yarısı çürük! İşte ilçe ilçe incelenen bina sayısı

Gülden Çoktan – Kahramanmaraş zelzelesi sonrasında İBB’nin başlattığı ‘bina tarama projesi’nin birinci sonuçları, İstanbul’daki muhtemel sarsıntıya yönelik tasayı artırdı. Taranan 35 bin binanın yarısı ‘yüksek riskli’ çıktı. Kent genelinde acil olarak yıkılması ya da güçlendirilmesi gereken 207 bin bina tespit edilirken, riskli yapıların bulunduğu 10 dönüşüm alanında 77 bin kişinin yaşadığı saptandı. 

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), dört yıl evvel kentin en kıymetli meselelerinin başında gelen sarsıntıyla ilgili, “Risk Tahlil Çalışması Süratli Tarama Sistemleri Projesi”ni hayata geçirdi. 

DEPREME DAYANIKSIZ 

İlk etepta Silivri ve Avcılar’da 2000 öncesi yapılan binaların zelzeleye dayanıklılığı ölçülürken, ilerleyen süreçte bu uygulama tüm ilçelere yayıldı. 6 Şubat sarsıntılarının akabinde günlük müracaatlar 22 bini bulurken artık ise iki haneli sayılara kadar geriledi. Yapılan taramalardan elde edilen birinci datalar ise İstanbul’un yapı stoğunun sarsıntıya karşı epeyce dayanıksız olduğuna işaret etti. 

İBB tarafından İPA Yerleşkede düzenlenen “Afete Güçlü Şehirler” programında taramalar hakkında bilgiler veren İBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökce, 35 bin binanın tarama testlerinin sonuçlandığını ve bu binaların yarıdan fazlasının “yüksek riskli” bulunduğunu aktardı. 

Gökce’nin paylaştığı datalara nazaran, İBB tarafından gerçekleştirilen Süratli Tarama Testlerine bugüne kadar 159 bin 803 müracaat geldi. Gelen müracaatlarda öne çıkan ilçeler; Kadıköy, Bahçelievler, Küçükçekmece, Fatih ve Maltepe oldu. 2023 Ağustos ayı başı itibariyle bu müracaatlardan 35 bini için İBB Bina Süratli Tarama Takımları tespitler yaptı. Yüklü olarak riskli ilçelerdeki müracaatlara öncelik veren İBB takımları, bugüne kadar 35 bin binada incelemede bulundu. İnceleme süreçleri tamamlanan binalar Avcılar, Silivri, Zeytinburnu, Fatih ve Bağcılar’da ağırlaştı. Avcılar’da 4 bin 787, Silivri’de 3 bin 87, Zeytinburnu’nda 3 bin 10, Fatih’te 2 bin 125, Bağcılar’da 1985, Küçükçekmece’de 1804, Esenyurt’ta 1313, Esenler’de 1178 binada tarama testleri yapıldı. 

7 BİNİ AĞIR HASARLI 

İncelemeleri tamamlanan 35 bin 03 binadan 7 bin 378’nin ağır hasarlı (E) sınıfı olduğu tespit edildi. 10 bin 1 binanın yüksek riskli olduğu saptanırken, incelenen binalardan 6 bin 668’nin de orta derece riskli yapı olduğu belirlendi. İncelenen binaların 10 bin 890’ının da düşük risk kümesinde (A ve B sınıfı) olduğu tespit edildi. Öte yandan, Kahramanmaraş sarsıntısı öncesi rikli görülen eski yapılar önceliklendirilerek taramalar yapılırkan, sarsıntı sonrası İstanbullulardan gelen ağır talep üzerine tüm binaların tarama çalışmasına dahil edildiği öğrenildi. Tarama yapılan binalar ortasında 1999 zelzelesi sonrası yapılan yapıların da olduğu belirlendi. 

İBB Kentsel Dönüşüm Şube Müdürlüğü’nün İTÜ ile ortak işbirliği çalışması sonrası ürettiği datalarda ise İstanbul genelinde 207 bin riskli yapı olduğu tespit edildi. Bu sayı, İstanbul’daki toplam bina sayısının altıda birine karşılık geliyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi bu bilgiler doğrultusunda, sarsıntıya yönelik dönüşüm için 10 öncelikli alan belirlendi. Bu alanlar; Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Güngören, Küçükçekmece (2 farklı lokasyon), Beylikdüzü, Kadıköy, Tuzla ve Kartal ilçelerinde yer alıyor. Bu 10 noktada 4 bin 907 yapının yer aldığı bilgisi paylaşılırken, toplam bağımsız ünite sayısının ise 37 bin 358 olduğu ve 77 bin 212 kişinin bu riskli yapılarda yaşadığı saptandı. 

1 MİLYON 166 BİN 330 BİNA VAR

Kilometrekareye 3 bin 62 kişinin düştüğü İstanbul’da 1 milyon 166 bin 330 bina var. Bu yapılardan 256 bin 330’u 1980 öncesi, 534 bini 1980-2000 yılları ortasında, 376 bini de 2000-2019 yılları ortasında yapıldı. Dr. Buğra Gökce, imal yılına nazaran 207 bin 107 yapının riskli olarak değerlendirildiğini kaydetti.

BİNALARA ETİKET

İstanbul Yapı Güçlendirme Yönetmeliği çalışmaları kapsamında kentteki mevcut tüm yapılar, en geç iki yıl içerisinde incelenecek ve birinci inceleme sonrasında tüm binalar iki yılda bir periyodik olarak muayene ve denetim edilecek. Muayene ve Denetim Raporu’nda incelenen binanın risk sınıfı tespit edilerek, buna ait etiketler bina girişine asılacak.

“A” ve “B” sınıfı olanlar için yeşil etiket, “C” sınıfı alanlar mavi etiket, “D” ve “E” sınıfı olanlar için kırmızı etiket yapıştırılacak. Mesken almak yahut kiralamak isteyenler, etiketler aracılığıyla binanın sarsıntıya güçlü olup olmadığı hakkında bilgi sahibi olacak.

‘A SINIFI’ AZ RİSKLİ ‘E SINIFI’ TEHLİKELİ

A sınıfı binaların puan karşılığı; 100 ve üzeri (Düşük Risk)
B sınıfı binaların puan karşılığı; 75-100 (Düşük Risk)
C sınıfı binaların puan karşılığı; 50-75 (Orta Risk)
D sınıfı binaların puan karşılığı; 25-50 (Yüksek Risk)
E sınıfı binaların puan karşılığı; 0-25 (Çok Yüksek Risk)