Büyüyememenin sineması
MÜJDE IŞIL- “Hereditary/Ayin” ve “Midsommar/Ritüel” ile kendi hayran kitlesini yaratan ve kaygı sinemasına yeni bir soluk getiren Ari Aster, üçüncü uzun metrajı “Beau Is Afraid/Korkuyorum” ile karşımızda. Her sinemasında anlatmak istediği dünyanın duygusal karmaşasını biraz daha büyüten ve mühletini de uzatan Aster, evvelce dört saat olarak belirlenen, nihayetinde üç saatte neticelenen uzunca bir Oidipus kompleksi kıssası anlatıyor. Direktörün birinci iki sinemasının ana kahramanları bayan karakterlerdi. Yeni sinemasında Aster, tansiyonu ve kaosu bir erkek karakter üzerinden kuruyor.
“Beau Is Afraid/Korkuyorum”, temelde orta yaşlı Beau’nun annesiyle bağı ve bu ilginin şekillendirdiği endişe, kaygı üzerine heyeti. Beau, Aster’in 2011 tarihli kısa sinemasından alıyor ismini. O sinemada Billy Mayo’nun canlandırdığı karakter, annesini ziyaret için konutundan çıkarken anahtarları gizemli bir biçimde kapının üstünden kayboluyor. Meskenine o anahtarla birisinin girmesinden kaygı eden adam için ruhsal olarak zorlayıcı bir süreç gelişiyor. “Korkuyorum” birinci yarım saatinde bu kısa sineması referans alırken üzerine çok şey de koyuyor. Fevkalâde bir distopik bir cihan kuruyor Aster. Batman’in Gotham’ından binbeter bir atmosfer… Sokak ortası cinayetler, evsizlik, pislik içindeki kent, kimsenin kimseye yardım etmediği bir düzensizlik… Bu kısımda zombi sinemalarının ruhu da siniyor “Korkuyorum”un üzerine. Aster sinemalarına pek benzemeyen bu kısım, sinemanın en başarılı kısmı açıkçası. Aster’in kendisiyle bütünleşen aile krizi ve ferdi kaosun ağır basmasıyla kıssa hantallaşıyor.
Her yerde su
“Korkuyorum”un asıl sorunu Oidipus kompleksi… Beau’nun doğum sahnesiyle başlayan sinema, bebeğin anne karnından kopmasının yani suyun içinden çıkmasının akabinde hayatı boyunca o suyun basıncını yani annesiyle koparamadığı bağı hissetmesini irdeliyor. Aldığı ilaçtan, banyosuna ve musluğuna, havuza, deniz seyahatine, mahkeme salonuna, suyun tesiri daima hâkim. Kısaca özetlersek, büyüyememenin sineması bu. Babasının mevt yıl dönümünde annesini ziyaret etmek için yola çıkma planı yapan Beau, fizikî açıdan da ruhsal olarak da ilerleyemiyor bir türlü. Her adımında farklı bir mahzurla karşılaşıp gardını düşürüyor. Yani genel manada bir seyahat kıssası olsa da yol alamamanın ve bir erkeğin doğduğu konutta, biriktirdiği anılarda, gerçekleşmeyen hayallerinde tıkanıp kalmasının kıssası aslında. Kâğıt üzerinde çok derin görünen bu sıkıntının etkisini Aster koldan kola atlayarak zayıflatıyor. Bazı noktalarda kara mizaha göz kırpsa da Aster’in karamsar bakış açısı oldukça boğucu. Joaquin Phoenix’in performansı nefes aldırıyor neyse ki.
Vizyonda öne çıkanlar
“Saint Omer”: Belgesel kökenli Alice Diop’un birinci kurmaca filmi… Sinema kurmaca olsa da hem gerçek bir mahkeme sürecine dayanıyor hem de Diop’un şekli daima belgesele yakın duruyor. Diop iki bayanı takip ediyor sinemasında. Rama genç bir müellif ve Saint-Omer hukuk mahkemesinde bir bayanın duruşmasını izliyor. Yargılanan kişi ise bebeğini kumsalda yükselen dalgalara terk ederek öldürmekle suçlanan genç anne Laurence Coly. Bu sene Fransa’yı Oscar’da En Düzgün Milletlerarası Sinema kategorisinde temsil eden “Saint Omer”, Venedik Sinema Festivali’nde ve César Ödülleri’nde En Güzel Birinci Sinema Ödülü’nü kazanmıştı.“Maske”: Berker Berki’nin yönettiği “Maske” değişik bir intikam macerasına ortak ediyor seyirciyi. Daima uydurma meslekler deneyen, duygusal taşkınlıklar yaşayan ve nihayetinde soluğu karakolda alan Barış’ın geçmişindeki sır etrafının hayatını etkiliyor.