Çobanlık yaparken keşfedildi! Siri uygulamasının babası Denizlili bir Türk’müş

Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Denizli’nin Acıpayam ilçesinde 1924 yılında dünyaya gelen Hüseyin Yılmaz şimdi 12 yaşındaydı. Okuma yazma bilmiyordu zira babası onun ilkokula gitmesine müsaade vermemişti. Yaşadıkları maddi sıkıntılar yetmiyormuş üzere bir de annesini küçük yaşta kaybeden küçük Hüseyin, 11 yaşına geldiğinde bir sarsıcı vefatla daha sarsıldı. Bu sefer hayatını kaybeden babasıydı. Henüz 11 yaşında hem öksüz hem de yetim kalmıştı. Babasının vefatından sonra ablası ve eniştesinin yanına yerleşen Hüseyin, Denizli’nin bir köyünde çobanlık yapmaya başladı. Bahtını değiştirecek olay da çobanlık yaptığı esnada yaşandı.

Koyunlarını otlatmak için yola koyulan Hüseyin, öğrencileriyle birlikte piknik yapan birkaç öğretmenle karşılaştı. Yaşıtları okulda öğrenciyken o ise çobanlık yapıyordu. Hüseyin’le sohbet etmeye başlayan öğretmenler, minik çocuktaki cevheri fark eder etmez kendi ortalarında bir karar aldılar. Hüseyin’e Acıpayam Gölcük Yatılı Bölge Ortaokulu’na gitmesini teklif eden öğretmenler, genç çocuğun bakışlarından ve kendilerine verdiği zeka dolu yanıtlardan etkilenmişlerdi. Daha evvel babası yüzünden okula gidemeyen Hüseyin, hiç beklemediği anda gelen bu teklifle yeni bir umudu olduğuna inanmış ve heyecanlanmıştı. Öğretmenlerle yaptığı sohbeti koşa koşa halasına anlatan Hüseyin, cebine sıkıştırılan parayla ilçeye giden bir kamyona gitmek için yola koyulduğunda hayatı için ne derece kıymetli bir karar verdiğinin farkında değildi.

Hüseyin Yılmaz’ın hayatıyla ilgili aslında köyden ilçeye giderken bindiği kamyonun, ilçenin varlıkları insanlarından Ali İstek Kaşıkçı’ya ilişkin olduğu ve Kaşıkçı’nın çocuğu olmadığı için Hüseyin’e onu evlat edinmek istediğini söylediği biliniyor. Argümanlara nazaran Hüseyin Yılmaz bunu kabul etmiyor ve okumak istediğini söylüyor. Kaşıkçı da verdiği yanıttan çok etkilendiği için ömrü boyunca onun tüm eğitim masraflarını üstleniyor.

SABAHA KADAR KİTAP OKUDU VE YANILGIYI FARK ETTİ

İlk ve orta tahsilini muvaffakiyetle tamamlayan Hüseyin, başarılı bir öğrenci olarak liseye başladığında içindeki cevher de yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladı. Matematik derslerine özel bir ilgi duyan Hüseyin, lise hayatı boyunca birçok kere müsabakaya katıldı ve neredeyse hepsinde birinci olmayı başardı. Bu yarışlardan birinde kendisine armağan olarak verilen kalın bir kitabı sadece bir gecede bitiren Hüseyin, sabah okula gittiğinde öğretmenine kitapla ilgili kıymetli bir ayrıntı aktardı. İşte bu ayrıntı aslında Hüseyin’in ilerideki başarılı hayat seyahatine dair birinci büyük sinyaldi.

Tüm gece boyunca okuduğu kitapta değerli bir eksiklik olduğunu düşünen Hüseyin, öğretmenine başındaki soru işaretini anlattı ve ondan mantıklı bir yanıt duymak istedi. Lakin öğretmeni şaşkındı. Öğrencisi Hüseyin’in, kitaptaki eksikliği fark edecek kadar zeki olduğunu bir sefer daha anlayan öğretmeni, karşısındaki bu parlak ve zeki çocuk için ne yapacağını düşündü ve sonunda kararını verdi. İstanbul Teknik Üniversitesi’ndeki (İTÜ) hocası olan fizik profesörü Nusret Kürkçüoğlu’na Hüseyin hakkında bir mektup yazan öğretmen, ünlü profesörden umduğu fakat beklemediği bir yanıtla daha da heyecanlandı. Profesör Kürkçüoğlu, küçük Hüseyin’le tanışma isteğini öğretmene iletmişti ancak o periyot Hüseyin’in İTÜ’ye bir ziyarette bulunması maddi açıdan pek de mümkün değildi. Lakin liseden mezun olduktan sonra profesörün yanına gidebildi.

EINSTEIN’IN TEORİSİNDEKİ BOŞLUĞU FARK ETTİ

Üniversite devri boyunca İTÜ’de birçok değerli çalışmaya imza atan Hüseyin Yılmaz, daha evvel üzerinde durulmamış şeylerin peşine düşmeye başladı. Yaptığı bir araştırma sırasında Einstein’ın kütleçekim teorisi hakkında okumalar yapan Yılmaz, ünlü Alman teorik fizikçinin teorisinde bir boşluk olduğunu düşündü ve başındaki soru işaretlerini hocalarına anlattı. Kafasındaki soru işaretine verilecek en sağlam karşılık kendisine çok uzaklardan, ABD’den ulaşabilirdi. İşte tam da bu noktada İTÜ’deki hocaları devreye girdi.

Öğrencileri Hüseyin Yılmaz’ın başındaki soruya en uygun karşılığı Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) profesör Philip M. Morse’un vereceğini düşünen öğretmenleri, Yılmaz ismine bir mektup yazdı. Profesör Morse’un Hüseyin’ verdiği karşılık ise epeyce süratli oldu. Profesör Morse, Hüseyin’e şu karşılığı verdi:

“Hüseyin’in ulaştığı sonuca 5 yıl evvel öteki bir araştırma kümesi da ulaşmıştı. Fakat Hüseyin’in bunu tek başına gerçekleştirmesi hakikaten inanılmaz. Hüseyin, MIT’ye gelsin. Onun tüm masraflarını karşılayacağız.”

TEZİNİ YALNIZCA 3 AY İÇİNDE BİTİRDİ

ABD’den aldığı davet adeta hayatının talihiydi. ABD’ye giden Hüseyin Yılmaz, 1952 yılında İTÜ’den yüksek mühendis olarak mezun oldu ve ABD’ye giden bir gemiye bindi. MIT’ye ulaştığında profesör Morse’la buluşan Hüseyin Yılmaz heyecanlıydı fakat değerli bir sorun vardı. Hüseyin’in İngilizcesi çok da kâfi değildi. Buna karşın profesör Morse’a tarihe geçecek şu kelamları söyledi: “Write on the blackboard! (Kara tahtaya yaz)” 

Profesörün kara tahtaya yazdığı mevzu ise Yılmaz’ın tez konusuna dönüştü. Olağanda tez yazım süreci aslında uzun aylar ve yıllar sürebilirken Yılmaz, çalışkanlığı ve zekası sayesinde yıllar içinde yapılacak bu işi sırf 3 ay içinde tamamlamayı başardı. Ancak tabip unvanı için iki yıl boyunca beklemesi gerekiyordu. Bu müddet zarfında beklemeye karar veren Hüseyin Yılmaz, iki yıl sonunda MIT’den ‘doktor’ unvanını aldı. Üstelik bu ortadaki iki yılı da verimli geçirdi ve en başta İngilizce problemini da ortadan kaldırdı. Tekrar bu periyotta birçok çalışmada yer alan Yılmaz, en sonunda profesör Morse’un araştırma asistanı olmayı da başardı.

‘SIRI’NIN EN İLKEL VERSİYONUNU BULDU

Başarıya giden yoldaki merdivenleri birer ikişer değil adeta beşer beşer çıkan Dr. Hüseyin Yılmaz, unvanını almadan evvel beklediği müddet içerisinde New Jersey’deki Princeton Üniversitesi’nde bir vakitler açığını bulduğu Einstein’la birlikte de çalıştı. Akabinde Boston’a geri döndü ve hayatında yepisyeni bir sayfa açıldı. Boston’da o yıllarda bilgisayar teknolojisini destekleyen bir şirkette çalışmaya başlayan Hüseyin Yılmaz, 1960’lı yılların başında sesle kumanda edilebilen bir bilgisayarı bulan kişi olarak tarihe ismini yazdırdı. Bu buluş, günümüzde de sıklıkla kullanılan ‘Siri’ uygulamasının en ilkel versiyonu olarak kabul edildiği için Yılmaz’ın ismi günümüzde de yaşamaya devam ediyor.

Dr. Yılmaz, o yıllarda eş vakitli olarak NASA’daki astronotların hayatını kolaylaştırmak ismine uzay gemilerindeki sesli komut teknolojisini kullanabilmek için konuşmaları kodlayan elektronik bir aygıt geliştiren birinci kişiydi. Yaşamı boyunca fizikle uğraşırken bir yandan da insanların ömrünü kolaylaştıracak teknolojilerin gelişimine katkıda bulundu. 

Yılmaz’ın astronotlar için bulduğu sesli komut teknolojisinin birebir vakitte duyma engelli çocuk ve yetişkinler için de kullanıldığı biliniyor.

FIRTINA TESİRİ YARATTI

Daha evvel de Einstein’in işlev teorisi üzerine uzunca düşünen Yılmaz, sonunda teoride gördüğü eksikleri not edip bir de üstüne kendi teorisini yazarak bir vakitler birlikte çalışma fırsatı bulduğu bilim adamına yolladı. Lakin ne yazık ki bu mektup kendisine ulaşmadan Einstein hayatını kaybetti. Bütün bu talihsizliğe karşın Yılmaz pes etmedi ve çalışmalarına devam etti. Yazdığı mektup ise periyodun tanınan bilim mecmualarından birinde yayınladı. Adeta fırtına tesiri yaratan mektuba da yer verilen mecmuada Einstein’ın izafiyet kuramına karşı Yılmaz’ın ‘kütle çekim kuramı’nın literatüre girdiğinden bahsediliyordu.

ALINTI Acıpayam’dan ABD’ye uzanan bir muvaffakiyet öyküsüydü onunki. Hayatı boyunca “Asla yapamaz” diye düşünülen birçok şeyi bahtı lakin daha da kıymetlisi zekası, azmi ve çalışkanlığıyla teker teker başardı. Hiçbir vakit pes etmeden çalıştı ve bugü dahi hatırlanan birçok muvaffakiyete imza attı. Japonya’dan ABD’ye dünyanın birçok farklı bölgesinde söyleşiler yapan ve eğitimler veren Hüseyin Yılmaz, 27 Ocak 2013 yılında hayatını yitirdi. Hayatını kaybettiğinde 89 yaşında olan Yılmaz’dan geriye ise bilim dünyasına ve insanlığa yaptığı katkılar, değerli bilimsel çalışmalar ve Einstein’a karşı ürettiği hipotez kaldı. Hüseyin Yılmaz, hiçbir şeyin imkânsız olmadığını bizlere hatırlatmasıyla hepimiz için ilham kaynağı olmaya devam ediyor.