Dönüşüm için af önerisi!
Önder Yılmaz / ANKARA – TBMM Zelzele Araştırma Kurulu raporunda Türkiye’deki kentsel dönüşüme ait ayrıntıların yer alırken, kaçak yapıların mülkiyet probleminin tahlili için “dönüşüm affı” yapılması önerildi. Türkiye’de 6.7 milyon konutun dönüştürülmesi gerektiğine dikkat çekilen raporda şu bilgilere yer verildi:
“Dönüştürülecek bir bağımsız kısmın ortalama büyüklüğünün 150 metrekare olduğu varsayımıyla 6.7 milyon bağımsız kısmın maliyetinin kanun kapsamında sağlanan dayanaklar hariç 6.8 trilyon TL hesaplanmaktadır. Buna kamulaştırma ile finansal dayanakların maliyeti de dahil edildiğinde takriben 10 trilyon TL kaynağa gereksinim duyulacağı iddia edilmektedir. Türkiye’de 489 bin 576 kamu hizmet binasından 195 bin 830’nun güçlendirilmesi gerekiyor. Bir kamu binasının toplam alanının ortalama 2000 metrekare olduğu, hizmet binalarının ünite metrekare fiyatı 6825 TL alındığında 1 trilyon 69 milyar TL güçlendirme maliyeti öngörülmektedir.”
KAÇAK YAPILAR ÖNERİSİ
Raporda, dönüşümün hızlandırılmasına yönelik olarak, mülkiyet sıkıntılarının tahlili için “dönüşüm affı” önerisi de dikkat çekti. Taşınmazların bir kısmının mülkiyet hakkının bina maliklerine ilişkin olmamasının dönüşüm sürecinde sorun yarattığı belirtilen raporda, geçen yıllarda çıkarılan 2 imar Affı Yasası ile Hazine topraklarının üzerinde kaçak binası olanlara belirli kriterler ekseninde satıldığı hatırlatıldı. Bu alanlarda mülkiyet hakkı konusunda sorun tespit edildiğinin aktarıldığı raporda, şunlar kaydedildi:
“Hukuki düzenlemelerle, vaktinde zilyetlerine (bina maliklerine) sağlanmış olan ‘tapu alma’ imkânına karşın, ya kanunda öngörülen müddet içerisinde gerekli müracaatta bulunulmamış olması ya da müracaatta bulunulmuş olsa dahi sonradan mali yükümlülüklerin yerine getirilmemiş olması (taksitlerin ödenmemesi gibi) sebebiyle, mülkiyet hakkının kazanılamadığı, kelam konusu taşınmazların mülkiyetinin hala Hazine yahut öbür kamu yönetimlerine ilişkin olduğu, bu durumun da kentsel dönüşüm uygulaması sırasında değerli bir sorun oluşturduğu, çünkü, yer mülkiyeti kendisine ilişkin olmayıp yalnızca binanın maliki olan vatandaşların, uygulama sırasında ve sonrasında ‘enkaz bedeli’ almak dışında, hak sahibi olamadığı tespit edilmiştir. Bu sebeple, kentsel dönüşüm uygulamasının vatandaş mağduriyetine sebep olmadan hızla sürdürülebilmesini teminen ve dönüşüm faaliyetlerinin istenilen düzeylere ulaşması için, izah edilen mülkiyete ait sıkıntının kentsel dönüşüm alanı olarak ilan edilen bölgelerle hudutlu olmak üzere yapılacak türel bir düzenleme ile çözülmesine gereksinim duyulmaktadır.”
‘KENTSEL DÖNÜŞÜM BAŞKANLIĞI KURULMALI’
TBMM Sarsıntı Komitesi raporunda, süratli dönüşüm için kamu hükmî kişiliği bulunan özel bütçeli Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’nın kurulması istendi. Raporda şu teklifler yer aldı:
“Kentsel dönüşüm süreçlerinde açılan davaların süratli karara bağlanması için özel ihtisas mahkemeleri kurulmalı. Bu mahkemelerde hakim yardımcısı olarak uzman teknik işçi istihdam edilmeli. Parsel bazında kentsel dönüşüm yerine ada temelli dönüşüme geçilmeli. Kentsel dönüşümü güçlendirmeye yönelik faiz ve kredi takviyesi, teşvikler sağlanmalı. Konut kredilerinde faiz oranının yüzde 50’si temel alınarak faiz belirlenmeli. Yerli yapı materyalleri geliştirilmeli, KDV indirimi uygulamasıyla da maliyetler düşürülmeli. Belediyelerin yıllık gelirlerinin yüzde 10’u ve emlak gelirlerinin bir kısmı dönüşüme ayrılmalı. Uygun hazine toprakları dönüşüme kazandırılmalı. İmar Hakkı Transferi aktif bir formda kullanılmalı.”
‘DÖNÜŞÜM İÇİN 72 BİN MÜRACAAT OLDU’
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Kanal D’de Neler Oluyor Hayatta programında gündeme ait değerlendirmelerde bulundu. Kurum, kentsel dönüşüm çalışmalarına dair şunları söyledi:
“Kentsel dönüşüm projesinde şu an prestiji ile 405 bin bağımsız kısmı ilgilendiren 72 bin müracaat oldu. Maliyetimizi inceleyeceğiz. 750 bin liraya 2+1 dairemizi dönüştüreceğiz. 3+1 dairemizde de 900 binini devlet 900 binini vatandaşımız ödeyecek. 10 yıl vade ile ödenecek. TOKİ’den mesken alanlara yüzde 25 artış yaptık, gelirleri yüzde 80 arttı. Vatandaşı koruyacak politikayı izleyeceğiz. Çalışmalarımızı isteğe dayalı yapacağız. 3’te 2 çoğunluk istiyorsa başlayacağız. Ödememe oranı yüzde 1’in bile altında. Ödenmeyince çabucak gel bakalım demiyoruz. Bu, yüzyılın dönüşüm kampanyası. İlçe bazında en fazla Bahçelievler, Avcılar ve Güngören’de sayının yüksek olduğunu görüyoruz. Bahçelievler’de 47 bin müracaat oldu.”