‘Ekipçe inandık ve bu deliliğe kalkıştık’

MÜJDE IŞIL- Prömiyerini geçen sene 41. İstanbul Sinema Festivali’nde yaptı “Mukavemet”. Küçük bir çocuğun bir rengin peşindeki nahif seyahatini anlattığı birinci sineması “Rauf” ile tanıdığımız Soner Caner’in yazıp yönettiği sinemada o vakit daha ismini yeni duyduğumuz bir oyuncu vardı: Selahattin Paşalı. Evet, “Kurak Günler” ile sonradan hepimizin yakından tanıdığı bir yetenek olacak Paşalı’nın birinci sinema deneyimiydi “Mukavemet”. Tek gecede geçen ve toplumdaki erkek baskısını anlatan sinemada Paşalı da şiddet sahneleriyle seyirciyi hayli zorladı açıkçası. 21 Temmuz’da MUBI’de gösterilecek “Mukavemet”i hem şiddet ve sinema bağlantısı hem de “erkeklik hâli” üzerinden Selahattin Paşalı ve Soner Caner ile konuştuk.

*Rahmi karakteri seyirci için olduğu kadar oynayan oyuncu için de zorlayıcı. Sinema mesleğinizin böylesine riskli bir noktadan başlaması sizin için ne tabir ediyor?

Ben riskin yalnızca sinemadaki birinci performansımda tek plan çekilecek bir sinemada rol almak olduğunu düşünüyorum. Hem teknik hem de his açısından bu çok zorlayıcı bir tecrübe. Kendimi kendime ispat etmek ve kendime meydan okumak istedim. Direktörümüz Soner Caner rejisini oturttuktan sonra rol arkadaşım Ece Çeşmioğlu Ölmez, manzara direktörümüz Vedat Özdemir ve tek planın altından kalkabileceğimize inanan butik takımımız ile bu deliliğe kalkıştık. Kendilerine bana güvendikleri için teşekkür ederim.

*Böylesi bir role hazırlanırken ruhsal olarak nasıl bir prosedür izlediniz?

Kendimden çok, karakterin psikolojisine odaklandım. Onu bu erkeklik ispatına sürükleyen nedenleri, yakalandığı erkeklik hastalığına nelerin sebep olduğunu, özgüvensizliğini, dehşetlerini, zayıflıklarını anlamaya çalıştım. İçinde büyüdüğü aile yapısı ve üzerindeki toplumsal baskı üzerine alt kıssalar kurdum ve onu bu noktaya getiren her şeyi anlamaya çalıştım. Kendi açımdan ise kayıt günleri bölünmeyen güçte performans gösterdiğimiz için, paydos sonrasında dayanılmaz bir mental ve fizikî yorgunluk hissettiğimi ve bir seferinde konuta geldiğimde limon keserken bir anda korkup bıçağı lavaboya fırlattığımı hatırlıyorum.

*“Kurak Günler” ile karşılaştırdığınızda iki rolün gelişiminizi nasıl etkilediğini düşünüyorsunuz?

Bu iki sinema bana sinemayı daha derinden keşfetme, sinema kültürünü öğrenme ve auteur direktörlerle çalışma imkânı sundu. Direktörlerin anlatım biçimlerini ve stilini görmemi ve ona nazaran performans gösterme esnekliği kazanmamı sağladı.

Selahattin Paşalı

*Şiddeti eleştirmek için şiddet yüklü sahnelerle seyircinin baş başa bırakılmasını nasıl yorumluyorsunuz?

“Mukavemet”te bu coğrafyaya doğan erkeklerin toplumsal sebepler yüzünden yakalandıkları “erkeklik hastalığı” ön planda. Şiddet de bunun sonucu. Tek plan çekilerek seyircinin histen kopmaması ve 104 dakikanın her saniyesine şahit olması tercih edildi. Bu sert sinemanın insanların “erkeklik hastalığını” düşünmesine, insanlarda farkındalık yaratmasına ve bunu yenmek için adımlar atmasına vesile olmasını diliyorum. Zira biz birkaç meczup, aksiyoncu bir ruh ile bu hedef için bir ortaya geldik.

Soner Caner: ‘Rahatsız etse de gerçeklik önemliydi’

*“Rauf” üzere nahif, hassas bir birinci sinemadan sonra “Mukavemet” üzere seyirciyi zorlayan bir sineması çekme fikri nasıl oluştu?

Her ikisi de kendi içinde kederleri olan sinemalar. Evet, usulleri ve kıssa anlatış biçimleri farklı olabilir lakin her ikisinde de toplumsal sıkıntılara eleştirel bakış açısı mevcut.

*“Mukavemet” teknik açıdan çok güç bir işi başarıyor; plan sekanstan oluşuyor. Birinci baştan beri sinema, plan sekans üzerine mi konseyiydi, senaryo üzerinden mi bu çekim tekniği netleşti?

“Mukavemet”, uzun vakit evvel yazmaya başladığım bir senaryoydu. “Hadi bir tane tek sinema çekeyim” diyerek başlamadım kıssayı kurarken. Fakat kıssayı bu derece gerçek, güçlü ve filtresiz anlatabilmek için tek plan olması gerektiğine karar verdim.

Soner Caner

*Festival gösteriminde seyircinin salonu terk ettiğine şahit olduk. Şiddeti normalleştirircesine, seyirciyi bir nevi şiddet pornografisine karşı karşıya bırakmaktaki gayeniz neydi?

Filmin şiddeti normalleştirdiğini düşünmüyorum. Bilakis eleştirmek istediğim bir olgu. Bizim pornografik şiddet dediğimiz sahneler eleştirdiğimiz dünyanın gerçekleri maalesef. Ve bu gerçekleri hayatta var olduğu hâliyle anlatmak istediğinizde bu kadar sahneler ortaya çıkıyor.

*‘Erkeklik’ psikolojisine, bayan üzerindeki erkek hegemonyasına, toplum ve bürokrasi baskısına dair tenkitlerinizi ruhsal tansiyon hissi değil de şiddet sahneleri ile anlatmanın avantajı ne oldu?

Tek sözle gerçeklik diyebilirim. Ruhsal tansiyon hafif kalabilirdi, rahatsız edici olsa da bu kadar yüze vurulan bir gerçeklik, tenkitlerimi daha net ve olması gerektiği kadar sert bir yoldan anlatıyor.

*Selahattin Paşalı, “Kurak Günler” ile parladı lakin onu perdede birinci kere sizin sinemanızda izledik. Hangi nedenlerle Paşalı’yı bu güç rol için seçtiniz?

Tek plan bir sinema için hakikaten güzel olan oyunculara gereksinimim vardı. Selahattin’in bu rolün hakkını verebilecek bir oyuncu olması en büyük neden alışılmış ki. Ek olarak yüzünde masumiyet ve naiflik olan bir erkeğin bile bu canavara dönüşmesini daha tesirli buldum.