Güçte yeni dönem! ‘Elektrik dalgası’ kıyıya vuracak

MİTHAT YURDAKUL Ankara – Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile 1 Temmuz 2021 ile 31 Aralık 2030 ortasında işletmeye giren yahut girecek tesisler için Yenilenebilir Güç Kaynaklarını Destekleme Sistemi (YEKDEM) fiyatları yine belirlendi. Kararla uzun müddettir rüzgar, güneş, hidroelektrik ve jeotermal üzere yenilenebilir güç kaynakları için verilen dayanağın kapsamı genişletilerek, dayanak kapsamına birinci kere, dalga ve akıntı gücü de alındı. Dalga ve akıntı gücüne dayalı üretim tesislerine verilecek fiyat dayanağının mühleti 10 yıl olacak. Takviye sisteminde alım fiyatları kilovatsaat başına 6.3 ile 7.7 sent ortasında değişecek.

Derin akıntılar

Dalga ve akıntı sisteminde, hidroelektrik güçten farklı olarak denizlerdeki hareket ve akıntılardaki güç elektriğe çevriliyor. Dalgadan elektrik üreten güç sisteminde, dalganın yüksekliği ve sıklığı kıymet taşıyor. Bu tip santraller, kıyılara yerleştirilebileceği üzere kıyılardan uzaklığa da kurulabiliyor. Kıyıdan uzaklaştıkça hem maliyet hem de üretim kapasitesi artıyor. Bu sistemlerin temel prensibini, denizde kurulan rezervuarlara dalgaların dolması ve su kütlelerinin türbinleri döndürmesiyle güç üretimi oluşturuyor.

Boğazlardaki potansiyel

Akıntı sistemleri ise deniz akıntılarından yararlanıyor. Bu üretim tipinde, bilhassa akıntıların ağır olduğu boğaz yapıları öne çıkıyor. Türkiye’de de İstanbul ve Çanakkale boğazları, akıntı gücü için büyük potansiyel barındırıyor. Akıntıdan elde edilen güçte, kıyısal inşaat muhtaçlığının minimum seviyede kalması, bu yatırımların etraf dostu özelliğini öne çıkarıyor. Kararla denizüstü off-shore rüzgar santralleri de desteklenecek.

Ölçüm yapılacak

Yapılan hesaplamalara nazaran Türkiye’de açık deniz rüzgar gücü potansiyelinin en fazla olduğu bölgeler Ege Denizi açıkları, Marmara ve Karadeniz bölgeleri. Deniz üstü santrallerde en değerli odak noktalarından birisinin Marmara Denizi olması bekleniyor. Marmara Denizi’nde Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı tarafından belirlenecek alanlarda jeolojik, jeoteknik, meterolojik ölçümler yapılacak. Marmara Bölgesi’nin; Türkiye’nin sanayi yükünü çeken bölge olması, ağır elektrik tüketiminin şebeke üzerinde yarattığı risk ve bölgenin elektrik üretiminin değerli ölçüde termik santrallerden karşılanması, yenilenebilir enerjiyi bölge için cazip kılıyor.Marmara’da yer tayini için yürütülecek çalışmaların jeoloji ayağında ise bölgedeki sismik yapıların ve muhtemel risklerin kıymetlendirilmesi öngörülüyor. Türkiye’nin, deniz üstü rüzgar santrallerinde de değerli bir potansiyeli bulunuyor. Bu tip santraller, Danimarka üzere birtakım ülkelerde, günlük güç tüketiminin değerli bir kısmını tek başına sağlayabiliyor.