Günde 1 aspirin her kedere deva mı? Prof. Dr. Yörükoğlu: Yüzde 99 sağlam olsa da dikkat!
Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Ağrıyı kesmesi ve ateşi düşürmesi için günümüzde birçok kişi tarafından aspirin kullanıldığına şahit oluyoruz. Pekala çabucak hemen hepimizin ilaç dolabında bulunan, bilhassa yaşça büyükler tarafından tercih edilen ve her sıkıntıya deva olduğu düşünülen aspirinin sırrı ne? Yüzlerce yıl evvel bir ağacın kabuğundan elde edilen aspirin her sıkıntıya deva mı yoksa sanıldığı kadar günahsız değil mi? “Yüzde 99 sağlam lakin yüzde 1 de olsa tehlikesi var” diyen Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu‘na sorduk.
1800’lü yılların ortasında Alman kimyager Felix Hoffmann’ın aspirinin ana hususu olan asetilsalisilik asiti bulmasıyla ortaya çıkan bu ilacın geçmişi aslında günümüzden binlerce yıl öncesine, Sümerler’e kadar uzanıyor.
ANA UNSURU ASLINDA SÖĞÜT AĞAÇLARI
Aspirinin ana unsuru aslında söğüt ağacı olarak gösteriliyor. Sümerler günümüzden binlerce yıl evvel söğüt ağacının yararını keşfederek aspirinin en ilkel hali olarak kabul edilen birtakım ilaçlar meydana getirdiler ve uzun yıllar birçok hastalığın tedavisinde kullandılar. 1800’lü yıllarda hem Almanya’da hem de Fransa’da birkaç kimyager tarafından söğüt ağacının kabuğundan elde edilen asetilsalisilik asiti saflaştırmak için çalışmalar yapılsa da içlerinde Felix Hoffmann kadar başarılı olan çıkmadı. Maddenin Hoffmann tarafından saflaştırılması ve bir ilaç haline getirilmesinin akabinde da ünlü birAalman ilaç şirketi olaya el atarak ilacın üretilmesini sağladı. İşte aspirinin seyahati işte tam da bu halde başladı.
’20’NCİ YÜZYILDAKİ EN BÜYÜK İCAT’
Binlerce yıl boyunca ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılan, bugün hâlâ birçok hastalığa deva olduğu düşünülen aspirinin başlarda birçok ağrıya uygun geldiği görüldü. Lakin ilerleyen süreçte doktorlar aspirin kullanan şahısların kanında çok ölçüde sulanma tesiri olduğunu fark etti. Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu, aspirini dünyanın en mucizevi ilacı haline getiren şeyin de işte bu özelliği olduğunu tabir ediyor. Dünyadaki vefat oranlarının yüzde 35’inin kalp-damar hastalıklarından kaynaklandığını söyleyen Prof. Dr. Yörükoğlu, bu nedenle kan sulandırıcı bir ilacın yaygın biçimde kullanımının değerli olduğunu vurguladı. Tıp alanında 20’nci yüzyılda yapılmış en büyük icadın aspirin olduğunun altını kalın çizgilerle çizen Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu, aspirinin kan sulandırıcı olarak kullanılmaya başlanmadan evvel birinci veriliş sebebinin romatizma ağrıları olduğunu lakin gün geçtikçe birçok hastalığa yararı olduğunun anlaşıldığını lisana getirdi.
DEĞİŞİK FORMLARDA KULLANILIYOR
Özellikle son yıllarda aspirinin kimi cilt sıkıntılarına da güzel geldiği düşünülüyor. Halk ortasında çeşitli formlara getirilerek kullanılan aspirinin sinek ısırıkları ve yanmalara uygun geldiğine de inanılıyor.
“Aspirinin kimyasal formu bir asit ve kendine ilişkin bir antienflamatuar bir özelliği var. Bu özellik bedendeki eflamasyonu azaltır ve direkt ağrı kesici özellik gösterir. Enflamasyon çabucak hemen her hastalığın altında yatan sebeplerden bir adedidir ve cilt hastalıkları da enflamasyon sonucu ortaya çıkar. Günümüzde aspirinin değişik formlarda kullanıldığını bizler de görüyoruz.” – Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu
KOLON KANSERİ ÜZERİNDE ŞAŞIRTAN ETKİ
Son yıllarda aspirinin gücüyle ilgili şaşırtan bir gerçek de kolon kanserine olan tesiri. Yapılan araştırmalar uzun vadeli aspirin kullanan şahıslarda kolon kanseri görülme sıklığının olağan popülasyona nazaran 10 kat daha az olduğunu ortaya koydu. Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu’na nazaran aspirin, bağırsak duvarındaki probiyotik bakteriler üzerinde olumlu tesir yaparak kanseri engelliyor. Bilhassa ailesinde kolon kanseri öyküsü olan bireylerin bağırsaklarında bir de polip varsa kanserleşme potansiyeli olmasından dolayı aspirin kullanmak epeyce olumlu bir tesir sağlıyor.
45 yaşından sonra herkesin günde en az 100 mg kan sulandırıcı kullanılması öneriliyor. Bu teklifin yüzde 90 gerçek olduğunu söyleyen Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu, bir ikazda bulunarak aspirinin bir ilaç olduğunu ve yan tesirlerinin de olabileceğini hatırlattı.
‘YÜZDE 99 SAĞLAM LAKİN YÜZDE 1 BİLE OLSA TEHLİKESİ VAR’
Günümüzden binlerce yıl evvel keşfedilmiş ve bilim insanları tarafından modernize edilerek geliştirilmiş aspirinin yararlı olduğu bir gerçek. Üstelik ilerleyen günlerde tıpkı kolon kanseri üzere diğer hastalıklara da âlâ geldiğini öğrenme ihtimalimiz de bir epey yüksek. Lakin tüm bu tesirlere rağmen dikkat edilmesi gereken bir nokta var ve bu nokta da çok değerli. Prof. Dr. Yavuz Yörkoğlu’na nazaran aspirinin yararları küçümsenemeyecek kadar fazla fakat herkese de yeterli gelmeyebilir. Özelikle midesinde gastrit ve ülser üzere rahatsızlıkları olan bireylerin katiyen aspirin kullanmaması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Yörükoğlu, “Yüzde 99 muteber lakin yüzde 1 bile olsa bir tehlikesi var. Bir uzmandan kesinlikle görüş alınmalı” notunu düştü.