Hepimizin değişen “Hane”si

Sanem Nil Şahin – Mesken neresidir? Biz nereye mesken deriz? Konutumuzun içinde kimler vardır ve içine kimler girebilir? Zati yanıtlarını bulması gereğince sıkıntı olan bu soruları yaşadığımız son süreçte cevaplamak daha da zorlaştı. Konutun bir yerden öte bir imge olduğuyla acı bir halde karşılaştık. Heykeltıraş Pınar Yılmaz, 2014’ten beri üzerinde çalıştığı “Haneler” adlı heykel serisinde konut denilen yerin aslında bir kavram olduğuna değiniyor. Summart Sanat Merkezi’nde açtığı birinci şahsî standına “Hane” ismini vererek de izleyicisini meskenin ne olduğu hakkında düşünmeye itiyor. Herkesin başında beliren bir mesken imajı vardır: Keskin sınırlarıyla kapısı, duvarları, pencereleri, kırmızı çatısı, tahminen üstünde tüten bacasıyla. Ancak bu özelliklerin dışında ‘hane’ denilen yer kırmızı çatı ve soğuk duvarlardan çok daha karmaşıktır. Sanatçı bu bağlamı büsbütün yok etmeyip bükerek bireyin özel alanının sonları, aile içi mahremiyet üzere pek çok mevzu üstüne düşünmesini sağlıyor. Heykellerine baktığınızda sonlarınızı hiçbir vakit yok edemeyeceğinizi, hatta sınırlarınızdan kurtulmak istedikçe farklı çizgilere sahip olacağınızı gösteriyor Yılmaz. Bu sonlarınızı değiştirip dönüştürebileceğinizi anladığınızda lakin kendinizi ömür denilen karmaşanın kollarına bırakıp ‘hane’nizden keyif almaya başlıyorsunuz. Sanatçı, çizginin en yalın hâlini zihnimizde karmaşık göndermelere sahip olan hane kavramı üzerine düşündürmek için kullanıyor. Epey sade dizaynları sayesinde fikir dünyanızın derinliklerinde gerçek bir hanenin sizin için ne manaya geldiğini çözmeye çalışıyorsunuz.

Koltuk boş kalınca…

“Bir insanın meskenden gidişiyle başlıyor bu hikâye” diyor Yılmaz. Bu cümle kulağınızda sergiyi gezerken aslında meskenden hiç gidilemediğini kavrıyor, konutun sizin için yalnızca manasının ve formunun değiştiğini anlıyorsunuz. Konutunuzun içinde sizinle özdeşleşen, o daima oturduğunuz koltuğa siz gidince ne olacağını hiç düşündünüz mü? Sizinle ilişkilendirilen o koltuk evvel manasını yitirecek ve içi boşalacak, lakin sonra tıpkı Yılmaz’ın heykelleri üzere değişip dönüşecek. Mesken, çatı, pencere imgelerinin yanında; Summart Sanat Merkezi’nin en çok ışık alan noktasında “No3-Işık” isimli üç kesimden oluşan bir heykel görüyorsunuz. Güya tüm katı onlar aydınlatıyormuş üzere bir yanılsama var ve o sırada ışığınızı nereye yönlendirirseniz orasının parlayacağına olan inancınız artıyor.

Tuhaftır ki ben sanatkarla tanıştığım vakit otobüsle Balkanlar’ı geziyorduk ve konutumuzdan oldukça uzaktaydık. İsmini öğrenmeye bile vaktimizin olmadığı otellerde birer gün kalıyor, bazen otobüste uyumaya çalışıyorduk. Otobüsteki rahatsız bir koltuğumuz dışında gerçek manada bir hanemiz, bir yatağımız bile yoktu. Buna karşın birbirimizle eğlenceli vakit geçiriyor, yalnızlık yahut bir yere ilişkin olmama üzere olumsuz hisler hissetmiyorduk. Tanışıklığımız mühletince yeni meskenlere taşındık, daha evvel hiç girmediğimiz meskenlere girdik, yıllarca girdiğimiz konutlarda de oturduk. Konutlar değişirken hepimiz için mesken kavramı da değişti ve tekrardan bir hanede buluştuk. Sergiyi gezerken mesken kavramının sizin için ne kadar değiştiğini, meskenler değişse bile meskeni çağrıştıran birtakım kavramların nasıl değişmediğini siz de göreceksiniz. Pınar Yılmaz, “Hane”sine mesken üzerine düşünmeye tüm sanatseverleri bekliyor. Stant Summart Sanat Merkezi’nde 5 Haziran’a kadar ziyarete açık olacak.