Hepsi benim hatam mu?

MÜJDE IŞIL- François Ozon neredeyse her sene yeni bir sinema ile karşımıza geliyor. “Sitcom”, “Sous le sable/Kumun Altında” üzere birinci periyot sinemaları kadar istikrarlı bir çizgisi olduğu söylenemez artık. Bu yoğunlukta kimi sinemaları hayal kırıklığı yaratırken bazen de “Dans la maison/Evde”, “Frantz” üzere ‘kalıcı’ işleri olabiliyor neyse ki. Geçen sene izlediğimiz “Peter Von Kant”ın akabinde artık de “Mon Crime/Suç Bende” ile perdeye geliyor Ozon. Kalıcılığı olmasa da gündeme denk düşen ve seyircinin sempatisini kazanması mümkün bir imal “Suç Bende”.

Hikâyemiz ‘30’ların Paris’inde geçiyor. Madeleine ile Pauline, tıpkı meskeni ve fakirliği paylaşan iki arkadaş. Oyuncu Madeleine, bir rol için görüşmeye gittiği üretimciyi öldürmekle suçlanıyor. Avukat Pauline onun savunmasını üstleniyor ve zekâsıyla arkadaşını bir yıldıza dönüştürüyor. Zira savunmasını cinsel hücuma karşı kendini müdafaa üzerine kuruyor. Mahkemeden sonra Madeleine teklif üstüne teklif alan bir oyuncu oluyor. Ta ki sessiz sinema yıldızı Odette Chaumette yollarına çıkana dek…

Teatral komedi

Filmin temeli, Fransız Georges Berr ve Louis Verneuil’ün yazdığı tiyatro oyununa dayanıyor. ‘30’larda yazılmış bu oyun, okyanusun başka tarafında yani Hollywood’da iki kez sinemaya uyarlanmış daha evvel: “True Confession” (1937) ve “Cross My Heart” (1946) ismiyle… François Ozon, oyunun ruhuna uygun olarak ‘30’ları mesken tutuyor. Stil olarak tiyatro özünü koruma ederken bir yandan da Hollywood’un altın devrindeki güldürülerine öykünüyor, hatta çok diyaloglu sinema olmasına karşın sessiz periyodu anımsatan bakışı ve ritmi de var. “Suç Bende”, Ozon’un mizahi yaklaşımını, bilhassa birinci periyotlarındaki bayan odaklı sinemalarının ruhuyla birleştiriyor. Öykünün daima yeni sürprizler ve gelişmeler çıkarması, teatralliği dinamizme çeviriyor. Kız kardeşliğe vurgusu, erkeğin bayana kuşkucu ve negatif bakışı, öykünün merkezinde cinsel hücum hatasının bulunması üzere pek çok etmen, ‘30’lardan bugünlere uzanan ‘me too’ isyanının simgesine dönüşüyor. Pauline’in zekâsıyla yol alan ikilinin, erkek hâkim sistemin açıklarını avantajlarına çevirmeleri mizahı yükseltirken ‘kadın bayanın yurdudur’ mottosu vurgulanıyor. Finalinde ise “Le dernier metro/Son Metro”ya selam var gibi.

Ozon, başrolleri Nadia Tereszkiewicz ve Rebecca Marder üzere az bilinen oyunculara paylaştırırken yıllar sonra Isabelle Huppert ile yine buluşuyor ve ona kilit bir rol emanet ediyor, hem de neredeyse sinemanın tam ortasından itibaren. Huppert sinemanın kalan yarısına o denli bir paha katıyor ki, bu büyük oyuncuya tekrar ve tekrar şapka çıkarıyorsunuz.

“The Pope’s Exorcist/ Şeytanın Düşmanı”

Meydanı şeytana bırakma!

Yakın vakit evvel “Thor: Love and Thunder”da Zeus rolünde izlediğimiz Russell Crowe, yeni sineması “The Pope’s Exorcist/Şeytanın Düşmanı”nda nitekim yaşamış, Vatikan’ın ünlü şeytan çıkarıcısı Peder Gabriele Amorth olarak karşımızda. “The Exorcist”ten beri şeytan çıkarma sinemalarının kalıpları belirlenmiş ve bu sinemanın doruğunu aşabilene pek rastlanmamıştı. “Şeytanın Düşmanı” da her ne kadar Peder Gabriele Amorth’un kitaplarından yola çıksa da “The Exorcist”in adımlarını takip ediyor. Kocası olmadan çocuk büyütmeye çalışan bir anne, vücudu ele geçirilmiş bir çocuk (bu sefer kız değil erkek evlat), pederle güç savaşına giren iblis vs. çok tanıdık. Lakin sinema birkaç noktada farklı bir şeyler söylemeye, farklı tipleri harmanlamaya çalışıyor. Örneğin kıssanın İspanya’daki eski manastırda geçmesi, perili mesken üslubuna yakın duruyor. Manastırın geçmişinin keşfi, dehlizlerde adım adım gizemlerin çözülmesi, haritalar, semboller vs. ise “Da Vinci’nin Şifresi”ni anımsatıyor. Engizisyon mahkemelerinin bağlandığı nokta ise öbür bir endişe sinemasının hatta serisinin konusu olabilir rahatlıkla.

Neredeyse finale kadar heyecan dozunu düşürmeyen, bilimi ve insan sevgisini öne çıkan başkahramanıyla sinema, Vatikan’ın tarihindeki kirli sayfaları da açıyor ancak kısmen. Pek çok sinemanın cüretle anlattığı cinsel istismar konusu şöyle bir dillendirilip kapatılıyor yalnızca. Amorth’un ve ona yardım eden genç rahibin bayanlarla ilgili duydukları suçluluk ise sinema ilerledikçe bayanın şeytanlaşmasına kadar varıyor. Sinemada Russell Crowe’u bilge-kibirli peder, Franco Nero’yu da Papa rolünde izlemek akılda kalıcı bir tecrübe oluyor ki devam sinemasına onay çıkması da bu etkiyi destekliyor.