‘Hüzün ki en çok yakışandır bize’
Seray Şahinler – Türk fotoğrafının yaşayan en büyük, en üretken isimlerinden biri Neş’e Erdok… Hayata ve sanata bakışıyla ilham veren, her yapıtında gündeme ve topluma ışık tutmayı sürdüren Erdok’un yeni stantlarını her vakit heyecanla bekliyorum. Zira biliyorum ki Neş’e Erdok bir yerlerde dünyanın sıkıntısını omuzlarına yüklüyor ve bu sıkıntıları anlatmak ve paylaşmak için durmadan fotoğraf yapıyor. Erdok’un son iki yılda ürettiği işlerinden oluşan 36. ferdî standı Yapı Kredi bomontiada GALERİ’de ziyarete açıldı. 10 Eylül’e kadar görülebilecek stant, sanatkarın yarım asrı aşan aralıksız sanat üretiminin devamı niteliğinde… Son periyotta şahit olduklarını aktardığı bir günlük üzere.
Toplumsal günce
Neş’e Erdok, çağının şahidi bir sanatçı. Stanttaki işler de Türkiye’nin toplumsal güncesi. Son iki yılda yangından zelzeleye hayatımızı etkileyen, bizi üzen, yaralayan gelişmeler en vurucu formuyla tablolara yansımış. Stantta yer alan 22 yapıtta sanatkarın katkısız bir müşahedeyle yorumladığı gündelik hayattan portreler, iç dünyasını yansıtan otoportreler ile son devirde yaşanan kıymetli toplumsal sıkıntıları ele aldığı fotoğraflar yer alıyor.
Erdok’un kendine has yüzleri, karakteristik figürleri her seferinde yeni bir öykü anlatır. Melankoli, karamsarlık, yaşama direnci, hayat gayreti, masumiyet bu kıssanın kesimlerinden. Fakat hepsinin arkasında devingen bir süreç de var. Hatta yer yer ümitvari.
Neş’e Erdok’un bir yapıtına ismini veren “Peki bu sıkıntı de neyin nesi” etrafında birleşiyor sıkıntı. “Limon satarım, çiçek satarım” tablosundaki tabirler, “Manavgat”, “Yangın” , “Kurtulanlar”, “Hatay” tablosu birbiriyle konuşur hâlde. Rus şair Lermontov’un “Düş” şiirinin kainatı de Erdok’un figürleriyle hayat bulmuş. Erdok, tahminen de jenerasyonunun bir duruşu ve karakteri olarak her şeye karşın ayakta kalabilmenin kıymetini hatırlatıyor. Sanatkarın bu yıl ürettiği “Ölmedik buradayız” tablosu da bu istikametiyle standın mottosu.
Serginin en ilgi çeken tablolarından “Melankolinin kara güneşi” altında hayaller kurmaya devam ediyoruz…
“Yaşamakla fotoğraf yapmak tıpkı şey”
Neş’e Erdok, koronavirüsün getirdiği kâbus dolu günlerde pandemi güncesi tutmuş ve yaşadıklarımıza fotoğraflarıyla derman olmuştu. Pandemi yapıtlarının akabinde geçtiğimiz yıl yeniden bomontiada’da son üretimini paylaşmıştı sanatseverlerle. Stant açılışında konuştuğumuz Erdok’a bu motivasyonun kaynağını sordum: “2019 yılında bir hastalık geçirmiştim. Sonra pandemi geldi, yeterlice konuta kapanıldı. Bir çeşit mahpus hayatıydı. Bu sefer meskenin her köşesi resme girdi. Balkondaki çiçekler, bahçedeki ağaçlar her şey resme husus oldu. Ben her gün gazete okuyorum, tıpkı vakitte belgesel fotoğrafçılarını çok severim. Gerek orman yangınları sırasında gerek sarsıntıda, koronavirüs periyodunda harikulade fotoğraflar çıktı ortaya. Fotoğrafçılar onu sanatsal bir şey için çekmedi natürel fakat dolaylı olarak hepsi sanatsal kareler oldu. Onlardan etkilenip yaptığım fotoğraflar oldu. Beni çok düşündürdüler. Konuşmayı unutmayayım diye televizyon seyrediyorum, bütün gün açık, benim işime yarıyor. İnsanın yaşadığını hissetmesi gerekiyor. Yaşamakla fotoğraf yapmak bence birebir şey.”