İnsanlığın en büyük kaygısı: İklim krizi

GÖKHAN KARAKAŞ- Türkiye’de etraf ve iklim üzere meselelerle ilgilenen sivil toplum kuruluşları ülkemizin ve dünyanın etraf problemlerini Milliyet’e kıymetlendirdi. ÇEVKO Vakfı, 2023 yılının en büyük meselesinin iklim değişikliğine bağlı krizler olduğunu belirtirken, TEMA Vakfı kuraklığın yakın gelecekte ülkemizde büyük meselelere yol açacağını vurguladı.

‘Temel sorun kuraklık’

TEMA Vakfı İdare Konseyi Lideri Deniz Ataç, “Dünya Etraf Günü; iklim krizi, plastik atık ithalatlarıyla artan atıklar ve su varlıklarımız üzerindeki tehditler üzere birçok sıkıntıyla karşı karşıyayken, karar alıcılara ve topluma çevresel farkındalığı kazandırmanın ve tabiatın değerini bir kere daha hatırlatıyor” değerlendirmesinde bulundu. Ataç şöyle devam etti:

“Türkiye, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından iklim krizinde en kırılgan bölgelerden biri olarak Akdeniz Havzası gösteriliyor. Bu havzadaki en temel sorun; kuraklık. Kuraklık, ülkemizde yalnızca su yoksunluğu yahut besin güvenliği değildir. Mevsim normalleri üzerinde sıcaklık, biyolojik çeşitlilik kaybı, yangınlar ve sulak alanların yok olması üzere problemler beraberinde gelir. Ne yazık ki ülkemizdeki beşerler ve öteki canlı cinsleri için yaşanabilir alanlar kalıcı azalacak ve ekosistem geri dönülmez biçimde etkilenecek. Bunu engelleek için, fosil yakıtlar azaltılmalı, yenilenebilir güç kaynakları kullanılmalı. Arazi tahribatı engellenmeli,sürdürülebilir ormancılık, sürdürülebilir mera idaresi ve tarım çalışmaları yaygınlaştırılmalı. Denizlerde çok avlanma önlenmeli, tiplerin kaybına neden olan faaliyetler durdurulmalı.”

‘Atık kaynağında toplanmalı’

ÇEVKO Etraf Müdafaa ve Ambalaj Atıkları Kıymetlendirme Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer de şunları kaydetti: “Dünyanın en büyük etraf sorunu kuşkusuz iklim krizidir. İklim kriziyle gayret, vakfımızın odaklandığı alan. İklim krizi, artık bizi gelecekte bekleyen risk değil. Hayatı etkileyen çok hava olayları, deniz düzeyi yükselmesi ve biyolojik çeşitlilik kaybını yaşıyoruz. Türkiye kesinlikle karbon azaltım gayesi belirlemeli, iklim yasası ve düzenlemeleri yürürlüğe koymalı, karbon salımına hudut ve bedel konulmalı, güçte kömüre kademeli son verilmeli, ormanlar ve karbon yutakları çoğaltılmalı, yenilenebilir güç arttırılmalı. Atık idaresi döngüsel iktisada geçişte ehemmiyet kazanıyor. Atıkların kaynağında toplanıp geri dönüştürülmesi için AB’de başarılı model olarak uygulanan modelin altını çiziyoruz.”

 ‘Denizlerimizde muhafaza alanları oluşturulmalı’

Denizlerimizdeki etraf sıkıntıları üzerine tecrübelerini paylaşan Türk Deniz Araştırmaları
Vakfı (TÜDAV) ise, karakökenli kirliliğe vurgu yaptı. Türkiye denizlerinde karasal kirliliğin çok boyutta olduğunu belirten TÜDAV; sanayi ve evsel atıkların denizlerin en büyük sorunu olduğunu kaydetti. TÜDAV’dan yapılan açıklamada şunlar kaydedildi:

“Denizlerimizde balıkçılık ölçülerindeki azalma öbür meseleler olduğunu gösteriyor. Mahallî çeşitler azalırken, iklim değişikliğine bağlı sularımıza gelen yabancı çeşitler artık büyük sorun. Denizlerin kirletilmemesi global olarak ciddiye alınmalı. Denizlerimizin kirlenmesi global rekabette ülkemizi aşağı çeker. Krililik ulusal güvenlik problemidir. Bunun için denizlerde müdafaa alanları oluşturmalı, arıtma tesislerini arttırmalı, yasadışı balıkçılığı önlerken kota sistemine geçilmelidir.”