Kandilli’den ‘deprem erken uyarı’ sistemi açıklaması

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Hüseyin Öztürk, İstanbul’un erken ihtar sisteminin çalışmadığını öne sürmüştü. Kandilli Rasathanesi Sarsıntı Araştırma Enstitüsü’nden bu açıklamaya karşılık verildi.

“SİSTEM SAĞLIKLI BİR FORMDA ÇALIŞMAKTADIR”

“Sistem sağlıklı bir formda çalışmaktadır” denilen yazılı açıklamada,” Ülkemizde hali hazırda ‘halka yönelik’ bir erken ikaz sistemi bulunmamaktadır. Kamuoyunda dolaşan ‘Deprem erken uyarı’ sistemi, düşünülenin tersine zelzelesi evvelden bildiren bir sistem değildir. Sarsıntı erken ikaz sinyali bir radyo istasyonu üzere yayın yapan bir sistem değildir. Bu türlü bir erken ihtar sinyali de maalesef yoktur. Enstitümüzdeki mevcut erken ihtar sistemi, meydana gelen bir sarsıntı sonrasında ikincil afetlerin (doğal gaz kaynaklı patlamaların önlenmesi, elektrik üretim tesislerinin devre dışı bırakılması, ulaşım sistemlerinin inançlı bir halde durdurulması vb.) önlenmesine yönelik hizmet vermektedir.

Erken ihtar sisteminin kurumlardan gelecek talep doğrultusunda hayata geçmesi için, erken ikaz maksatlı kullanılacak eşik düzeylerinin detaylı teknik çalışmalar sonucunda belirlenmesi ve bu düzeylerin evvelce test edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, sarsıntı erken ikaz sinyalini kullanacak kurum yahut kuruluşların, Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü ile sinyalin kullanım hedefine nazaran öncelikle kendilerine uygun eşik düzeyinin belirlenmesi çalışmalarını gerçekleştirmesi gerekmektedir. Eşik düzeyi kurumların faaliyet alanı, kullanılan aygıtlar, verdiği hizmet alanı üzere birçok faktör ile birlikte değerlendirilmelidir. Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü, sarsıntı erken ihtar sinyaline muhtaçlık duyan tüm kurum ve kuruluşlarla iş birliğine hazırdır. Bahsin ehemmiyetine rağmen, bugüne kadar çok az sayıda kurum yahut kuruluştan erken ihtar sinyali talebi gelmiştir” bilgilerine yer verildi.

“YEDEKLİLİK PRENSİBİ UYGULANMAKTADIR”

Açıklama şöyle devam etti: “Ülkemizde enstitümüz tarafından çalıştırılan İstanbul Sarsıntı Erken İkaz Sistemi, 2001 yılında, Kuzey Anadolu Fay Zonu yakınlarında, kıyı şeridi boyunca ve Prens adaları olmak üzere 10 farklı pozisyona yerleştirilen ‘kuvvetli yer hareketi’ istasyonlarıyla kurulmuştur. Bu 10 adet kuvvetli yer hareketi istasyonu yanında, 5 adet deniz tabanı sismograf sistemi kurulmuş; ayrıyeten, Marmara Denizi etrafında günümüzde sarsıntı erken ikaz hedefiyle kullanılabilen çok sayıda kuvvetli ve zayıf yer hareketi istasyonu kurulmuştur.

Böylece, Marmara bölgesinde erken ikaz maksadıyla kullanılabilecek kuvvetli ve zayıf yer hareketi istasyon sayısı 100’e ulaşmıştır. Bu kapsamda, zelzele erken ikaz sistemindeki istasyonlar gerçek vakitli olarak daima izlenmektedir. Tıpkı vakitte, zelzele erken ikaz sistemindeki bilgi akışı daima denetlenmekte ve gerekli durumlarda anında teknik müdahaleler yapılmaktadır. Bilgi akışının sürekliliğini sağlamak için yedeklilik prensibi uygulanmaktadır. İstasyonlardan kimilerinin teknik yahut farklı sebeplerle hizmet veremiyor olması, sistemin çalışmıyor olması manasına gelmemektedir. Mevcut sistemin işleyişinde rastgele bir sorun bulunmamaktadır”