Kira bedelleri artınca dükkanlar boş kaldı

Kocaeli’nin İzmit Hürriyet Bulvarı üzere işlek noktalarında iş yeri kiraları 40 bin TL ila 70 bin TL ortasında değişirken, daha ücra noktalarda ise kiraların 15 bin TL ila 20 bin TL ortasında olduğu görüldü. Enflasyon ve tefe tüfe oranı ortalamasıyla belirlenen iş yeri kira artışlarında bu ayın oranı yüzde 70 olarak belirlendi.

Konuya ait açıklamalarda bulunan Kocaeli Emlakçılar Odası Lideri Alpay Hacıoğlu, “İş yerlerinin kira artışları enflasyon ve tefe tüfe oranı ortalamasıyla belirleniyor. Bu oran da çok önemli yüksek. Bu oran da biliyorsunuz her ay değişiyor. Geçtiğimiz ay yüzde 74 civarlarındaydı. Bu ay günümüze baktığımızda yüzde 70. İş yerleri kontrat yenilemesinde yani kontrat bittiği mühlet itibariyle yüzde 60 oranında kirasına artırım yapacak. Bana nazaran bu çok büyük bir oran. Bilhassa orta ve küçük ölçekli esnafımıza yüzde 70 kira artışı çok önemli bir artış. Bu kişi hayatını oradan kazanıyor. İş yerinde önemli masraflar, elektrik, su, işçi sarfiyatları, sigorta masrafları var. Bunlarla bir arada yüzde 70 kira artışı esnafın belini bükmekte. Zira o esnaf düşünün ki bir de konut kirası veriyor. Düşünün ki bir de meskenin elektrik, su masraflarını. İş yerlerinde bu fazla artış üzere düşünüyoruz biz. Bu oranın da düşürülmesi, bu oranla ilgili de bir yaptırım olması gerektiğini düşünüyorum” dedi.

“Denetim düzeneği oluşturulması lazım”

Güncel kira durumlarıyla ilgili bilgi veren ve sürecin nasıl ilerleyeceğine dair durumun öngörülemez olduğunu söyleyen Hacıoğlu, şu sözleri kullandı:

“Beklenti o denli durumda ki yani kısa, orta, uzun vade diye bir öngörü göremiyoruz. Zira Türkiye’de gayrimenkul hiç beklenmedik bir anda artış gösterdi. Keza ikinci el araçlar da birebir formda. Türkiye’de araba ve gayrimenkul gerek satılık, gerek kiralık manasında çok önemli bir artış gösterdi. En ücra mahallelerdeki iş yerlerinin de kiraları tıpkı, ana cadde üzerinde, kentin daha bilhassa kilit noktasında olan iş yerlerini saymıyorum esasen. Bugün İzmit’in meşhur yürüyüş yoluna çıkıp baktığımızda 40 bin TL ila 70 bin TL ortasında iş yerlerinin kiraları var. Biraz daha orta mahalleye geçsek 15 bin TL ila 25 bin TL ortasında kiralar var. Bir ofis tutayım, bir işletme yapayım, küçük ölçekli bir işletme açayım dersek onlar da keza yine 10 bin TL ila 15 bin TL ortasında iş yerleri kiraları gözükmekte. Bu Kocaeli için söylediğim sayılar. İki yıl evvel, bilhassa pandemi öncesinde bu sayılar hiç konuşulmuyordu. Konutlarla ilgili de konuşulmuyordu. Ancak orta ve uzun vadeyi hiç kestiremiyorum, düşünemiyorum. Örneğin pandemide konutların ve iş yerlerinin kirası diye bir kavram yoktu aslında. Zira hayat durmuş noktadaydı. Olağanlaşmaya geçince yeniden iş yeri ve konutların kiraları çok önemli ve yüksek artmaya başladı”

“İnternet portallarında çok önemli sorunlar var”

Zaman vakit fırsatçılık yapıldığına da dikkat çeken Hacıoğlu, “Ders almıyoruz. Aslında bizim Türk toplumu olarak biraz da fırsatçı zihniyetimiz oluşmakta. Şubatta çok önemli bir zelzele yaşadık biliyorsunuz. Dünyaya Allah bir daha bu türlü bir şey göstermesin. Bir ay müddet içerisinde yeniden stabil halde gitti. Ama normalleşince her şeyi unutuyoruz ve her şeyin üzerlerine koyuyoruz. Bugün Türkiye’de birçok ana hususlara, akaryakıttan öteki bütün kullandığımız tüketim unsurlarına artırım gelmiş olabilir, fiyatlar yükselmiş olabilir, bu domino tesiridir. Elbette gayrimenkulun kıymeti de artacak, kiraların bedeli de artacak fakat bu kadar olmamalı, bu kadar artış göstermemeli. İnanın bundan biz de mustaribiz. Bundan biz de rahatsızız. Bu internet portallarında çok önemli sorunlar var. Her isteyen, her dileyen istediği gün ve saatte ilan girebiliyor. İstediği sayılara ilan girebiliyor. Gerek iş yerini satılıp giriyor, gerek dairesi satılık yahut kiralık girebiliyor. Bence devletimizin bununla ilgili çalıştay yapması, bir kontrol sistemi oluşturması lazım diye düşünüyorum” halinde konuştu.

“İlgili meslek kuruluşları, meslek odaları, ticaret odalarıyla kurul kurup kira belirleme olabilmeli”

İş yeri kira oranlarıyla ilgili durumun nasıl daha olumlu hale geleceğine yönelik tahlil teklifleri de sunan Hacıoğlu, “Boş olan gayrimenkuller kiraya verilmiyorsa onlara bir vergi düşünülüyor. Aslında iş yerleri için de bu türlü bir şey düşünebilir mi bilemiyorum. Şu da olabiliyor; bugün itibariyle lazım değil lakin 3-5 ay sonra konut muhtaçlığı olacak. Kiracı girişi yapmaktansa dairesini, dükkanını kiraya vermiyor olabilir. Bunu da çok mantıklı bulmuyorum. Zira oradan bir gelir yok, oradan bir çıkar elde etmiyor mal sahibi. Münasebetiyle kazanmadığının neyinin vergisini alabilecek? Bunu da bilemiyorum lakin somut olarak gayrimenkulün genel manada değerlendirirsek evet başlatıldı, kuralar çekildi. Mesela Kocaeli’nin her ilçesinde muhakkak oldu. Kayıtlar alındı, hepsi bitti, kime çıkacağı da aşikâr oldu. Orta ve dar gelirli vatandaşlara barınma muhtaçlığını çözmek emeliyle devletin projesi var. Yeniden zelzele natürel biraz geriletti bu işi fakat bence Bakanlığımız bununla ilgili çalışacaktır kesinlikle tahlil bulacaktır. İlçe ilçe, mahalle mahalle kiraların tespit edilmesi gerekir. Binanın niteliklerine nazaran, özelliklerine nazaran bunların belirlenmesi gerekebilir. Bu mevzuyu ilgilendiren meslek kuruluşlarıyla, meslek odalarıyla ya da ticaret odalarıyla birlikte hareket edilmeli, bir kurul kurulup, kira bedeli belirlenmeli. Yeniden her vakit söylemiş olduğumuz üzere e-devlet üzerinden hakikaten mal sahibi ve sahiden kiracıyla birlikte kira kontratlarının, iş yerlerinin ve konut mukavelelerinin yapılması, bunların takip edilebilmesiyle ilgili bir çalışma yapılabilmeli. Sanırsam son günlerde bu trajedik hadiseler da artıyor. Bunları biz gördükçe, izledikçe hüzün duyuyoruz. Devletimiz bununla ilgili bir çalışma başlatmıştır diye düşünüyoruz” kelamlarına ekledi.