Kiraları düşürmeyi hedefleyen ‘yeni konut modeli’

Tüm dünyanın gündeminde olan barınma sıkıntısına tahlil bulabilmek için GYODER tarafından geliştirilen, arsa maliyetini ortadan kaldıran ve kamu özel iş birliği içerisinde hayata geçmesi planlanan ‘GYODER Yeni Konut Modeli’nin tanıtımı yapıldı. Atatürk Kültür Merkezi’nde düzenlenen lansmana GYODER Lideri Mehmet Kalyoncu, GYODER Lider Yardımcıları Neşecan Cazibeli, Sertaç Karaağaoğlu, Cem Yılmaz, GYODER İcra Heyeti Üyeleri Prof. Dr. Ali Hepşen ve Doç. Dr. Serhat Başdoğan ile KÖİ Araştırma Merkezi Lideri Dr. Eyüp Vural Aydın katıldı. Türkiye’de erişilebilir kiralık konut sağlamak emeliyle 1 buçuk yıl evvel ‘Erişilebilir Konut Komitesi’ kurduklarını söyleyen Mehmet Kalyoncu, ana vizyonlarının 4T yani “Teknoloji”, “Tasarım”, “Tabiat” ve “Toplum” olduğunu söyledi.

Kamu kuruluşlarının, lokal idarelerin yahut gibisi kurumların elindeki yerler, belirli bir devirde Kamu-Özel İş birliği Prosedürü ile kıymetlendirilerek, bir kira tarifesiyle aşikâr üst limitler konularak on binlerce düşük kiralı konut üretimi hedefleniyor. Arsa maliyetini ortadan kaldıran model ile uzun periyotlu kiracılık da mümkün olacak. Hızlanması gereken kentsel dönüşümün de önü açılacak.

ARSA MALİYETİ KONUT GELİŞTİRMEDE SIFIRLANIYOR

Tanıtımın akabinde açıklamalarda bulunan Mehmet Kalyoncu, “Ülkemizde son devirlerde çok kıymetli bir problem olan konut kiraları sorununa özel bölüm olarak vicdani bir bakış açısıyla, toplumsal olarak yaklaşarak bir tahlil önerisi geliştirdik GYODER Yeni Konut Modeli olarak isimlendirdiğimiz bu modelimizde kiraların daha düşük bir halde olduğu konutları nasıl üretirizle ilgili bir model ortaya koyuyoruz. Bunun özel kesim dinamiklerine uygun, finanse edilebilir, mevzuatlara da uygun ve günün sonunda halkımızın sorununu çözen bir model olmasını umut ediyoruz. Modelin baz aldığı bir fikir var ve bu fikir yerin maliyet olarak konut geliştirmede artık sıfırlanması. Konut geliştirme maliyetlerinin yüzde 50’si arsa. Biz maliyeti yarıya düşürdüğümüz vakit aslında kiraları da önemli manada düşürmenin yolunu açıyoruz” dedi.

KENTSEL DÖNÜŞÜMÜ DE HIZLANDIRACAK

Kalyoncu, “Bunun finansman tarafında vakte yayılı bir finansman ortaya koyabilmek. Uzun vadeli bir finansman oluşturabilmek. Satmaya yönelik konut yaparsanız siz 3 ila 5 yıl içinde o işi bitirmeniz gerekir. Bunu biz 10 yıllara, 15 yıllara uzatabilirsek bu sefer buradaki finansal yükü, diyelim ki bin konut üretiliyor. Bunun 1 yılda karşılanması senede bin konutluk maliyet oluştururken, 10 yıla bölersek 100 konutluk bir maliyete düşer. Bu sefer tıpkı bütçeyle 10 kat husus üretebiliriz. Bunun regülasyonuyla ilgili de nitekim bu yüzde 50’lik arsa maliyetinin çıkmasıyla birlikte yatırım, üretim maliyetinin düşmesinin ucuz bir kira sayısına bağlanmasının da kurgusunu aslında Türkiye’de yıllarca uygulanmış kamu özel iş birliği modeliyle mümkün olduğunu ortaya koyduk. Bilhassa İstanbul’da kentsel dönüşümün çok acil bir muhtaçlık olarak bizi beklediği gerçeğini de düşünürsek, ki kentsel dönüşümün de aslında rezerv kiralık konut stokuyla süratli bir formda hareket edebileceğini biliyoruz. O açıdan süratlice kiralık konutların olması aslında kentsel dönüşümü hızlandıracak ve zelzeleye daha hazır bir İstanbul olmasını sağlayacak. Hem kentsel dönüşüm için stok oluştururuz, hem de kiraları düşürürüz” tabirlerini kullandı.

HANE GELİRİNİN YÜZDE 30 BANTLARINDA KİRA RAKAMI

Kalyoncu, “Kamu kuruluşları, belediyeler, mahallî idareler, kamu iktisadi teşekkülleri olabilir. Bu kuruluşların bu modele uygun bir yeri olduğu noktada bunun ucuz kiralık konut üretmek için tasarrufta bulunulmasıyla ilgili bir yol haritası paylaşıyoruz. Bu yıl sonuna kadar umarız en azından yeri belirli ve önümüzdeki sene itibariyle üretimin başladığı bir takvimi hedefliyoruz. GYODER Yeni Konut Modeli’nde devlet düzenleyici ve kural koyucu. Kiracıyla kiraya veren ortasındaki alakayı fakat şöyle tanzim edebiliyor. Bu cins erişilebilir kiralık konutlar şu şu şu kritere haiz şahıslar için üretilebilir. Onun dışında kiracının kirasını ödemesi yahut kiraya verenin kirasını toplamasıyla ilgili bir müdahalesinin biz olması gerektiğini düşünmüyoruz. Hür piyasa dinamiklerince yaşayan bir sürdürülebilir sistem olması gerektiğini düşünüyoruz. Erişilebilir kiralar olduğu için kiracılık hakkının kimsenin kaybetmek istemeyeceğini düşünüyoruz o yüzden kira ödemenin aksatılmasını mümkün görmüyoruz. Hane halkı gelirinin yüzde 30 yüzde 40 bantlarında bir kira sayısı tespit edildiği için esasen ödenebilir kira olduğundan bir tahsilat riskinin olduğunu düşünmüyoruz. Bu yüzde 30 yüzde 40 şu açıdan da kıymetli. Kentsel refah düzeyiyle birlikte toplumsal refah düzeyini yükseltmenin bir sistemi aslında. Yüzde 30’a indiğinde kiraya ayrılan bütçe geriye kalan bir yüzde 20, yüzde 30 boşa çıkıyor. Bu boşluğu çocuğunun eğitimi için, kendi gereksinimleri için, kültür sanat için, tatil için, hayat standardını yükseltecek öteki ögeler içi harcayabilir hale geliyor halkımız. Yeni konut modeli zelzele riski yüksek olan İstanbul bölgeleri muhakkak. Avrupa yahut Anadolu yakasında güneye yakın yerler. Oradaki kentsel dönüşüm rezerv konut muhtaçlığını çözecek bir öge olabilir. O yüzden oralara yakın yerler olursa bunun toplumsal tesiri çok daha yüksek olur. Oradaki yerlerin bir envanterinin çıkarılması, bu envantere nazaran orada arsa sahipliği durumunun belirlenmesi, o kurumlarla irtibata geçmek üzere bir adım atabiliriz. Bunun dışında o arsa sahipleri de bu modeli kullanmak istemekle ilgili bir inisiyatifte bulunurlarsa derneğimizle bir iş birliği yapabilirler” diye konuştu.