Matrah artırana jet ‘vergi barışı’

Tüm dünyayla birlikte Türkiye’yi ekonomik manada da olumsuz etkileyen enflasyon nedeniyle gerçek kesimde vergi mükellefleri ödeme zahmetine girmişti. Yapılandırma kapsamında yer alan düzenlemelerin kasa, ortaklar cari hesaplarında düzgünleşme sağlaması öngörülüyor.

Sistem Küresel Danışmanlık Yönetici Ortağı Yeminli Mali Müşavir Necmi Ulus ve vergi takımının takviyesiyle hazırladığımız dizinin bu kısmında yapılandırma kanunu ile gelen matrah ve vergi artırımını inceleyeceğiz. Kanuna nazaran mükellefler 31.05.2023 tarihine kadar yapacakları beyanlarla yapılandırmanın kelam konusu başlıklarından yararlanabilecekler. Matrah ve vergi artırımı kapsamına giren firmaların vergi incelemesine ait gündemleri ortadan kalkacak.

Mükellefler yürürlüğe giren maddeden 2018, 2019, 2020, 2021, 2022 yılları için gelir ve kurumlar vergisini, KDV’yi, birtakım gelir stopaj ve kurumlar stopaj vergilerini artırarak yararlanabilecek. Matrah ve vergi artırımı düzenlemesinden yararlanarak ödeyenler hakkında artırımda bulunulan yıllar ve vergi çeşitleri için daha sonra diğer bir tarhiyat yapılmayacak.

Matrah yahut vergi artırımında bulunulması, kanunun yayımı tarihinden evvel başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir süreçlerini durdurmayacak. Fakat artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir süreçlerinin, Kanunun yayımını izleyen yedi iş günü içinde sonuçlandırılamaması hâlinde, inceleme duracak. Bu müddet içinde vergi incelmesi sonuçlanırsa tarhiyat öncesi uzlaşma yapılmayacak.

Vergi incelemesinin sonuçlanması durumunda ise inceleme raporları ile takdir komitesi kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten evvel artırımda bulunulmuş olması kaidesiyle inceleme ve takdir sonucu bulunan fark matrah ve vergi artırımlarıyla bir arada pahalandırılacak.

12 taksitte ödenebilecek

Matrah ve vergi artırımlarında hesaplanan yahut artırılan gelir, kurumlar ve katma kıymet vergilerinin, peşin yahut birinci taksiti 30.06.2023 tarihinde başlamak üzere aylık periyotlar halinde azami on iki eşit taksitte ödenmesi gerekiyor. Bu vergilerin belirtilen formda ödenmemesi halinde, ödenmeyen vergi meblağları birinci taksit ödeme müddetinin son günü vade kabul edilerek gecikme artırımıyla birlikte takip ve tahsil edilecek. Alacak takip ve tahsil edilecek olmakla birlikte matrah artırımından yararlanılamayacak.

Peşin indirimi

Matrah yahut vergi artırımı sonucunda tahakkuk eden vergilerin tamamının birinci taksit ödeme müddeti içerisinde peşin olarak ödenmesi halinde, bu vergilerden (damga vergisi hariç) yüzde 10 indirim yapılacak ve katsayı uygulanmayacak. Bu kez getirilen matrah artırımında verilecek beyannameler için 1.000 TL meblağında damga vergisi getirildi. Bu damga vergisi indirime ve taksite husus edilemeyecek.

Gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımı

Vergi mükellefleri açısından bir açıdan sigorta niteliğinde olan matrah ve vergi artırımı düzenlemelerinin en çok talep oluşturan konusu gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımı. Düzenlemeye nazaran, artırılan matrahlar yüzde 20 üzerinden vergilendirilecek. Matrah artırımı yapılan yıl için beyannamesini vaktinde vermiş ve vergisini ödemiş olanlar ise yüzde 15 vergiye tabi tutulacak. İstisna, indirim ve mahsuplar nedeniyle vergi çıkmamış olması halinde de yüzde 15 oranı uygulanacak.

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 2018, 2019, 2020, 2021 yıllarındaki matrah artırımında bulundukları yıllara ilişkin ziyanların yüzde 50’si, 2022 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilmeyecek, 2022 yılına ilişkin ziyanlarının tamamı 2023 yılından itibaren izleyen yıl karlarından mahsup edilmeyecek.

Matrah artırımına örnek

Yapılandırma kapsamındaki matrah ve vergi artırım imkanlarından yararlanacak bir firmanın, 2018-2021 yılı kurumlar vergisi matrahının aşağıdaki tabloda görüldüğü formu ile toplamda 4.600.000 TL olduğunu varsayalım. Vergisini tam ve yasal müddetinde ödeyen işletmenin Kurumlar Vergisi matrah artırımından ötürü ödeyeceği verginin 194.250 TL olduğunu görüyoruz. Bu meblağın peşin ödenmesi durumunda yüzde 10’luk bir indirim kelam konusu olacaktır.

Bu örnekte görüleceği üzere ödenecek vergilerin periyotlar itibariyle beyan edilen matraha nazaran artış yahut azalış eğiliminde olması mümkün. Bu açıdan işletmelerin kendi durumlarını kıymetlendirerek matrah ve vergi artırımı ile bir nevi yaptıracakları sigortanın bedeli olan ödenecek vergi ile durumlarının karşılaştırılması yani risk tahlili yapması gerektiği sonucuna ulaşmak mümkün.

YARIN: KDV, stopaj ve fiyat vergi artırımlarında uygulama nasıl olacak?