Mert Aydın yazdı: 2 olimpik portre

2014 yılında Katarlı Mutaz Essa Barshim 2.43, Ukraynalı Bohdan Bondarenko 2.42 atladığında atletizm dünyası heyecanlandı. Sanki 1993 yılından beri kırılamayan yüksek atlama dünya rekoru kırılacak mıydı? Sonrası ise gelmedi. Bu heyecan hala sürüyor. Atletler tahminen birebir formda değiller lakin hala başlarda tıpkı soru var.

27 Temmuz 1993 tarihinde İspanya’nın Salamanca kentinde Kübalı Javier Sotomayor 2 metre 45 santimetrelik atlayışı yaptığında tribünlerde olan birkaç bin kişi tarihe tanıklık etmişlerdi. 26 yaşındaki Soto, arka arda gelen dünya rekorlarına bir yenisini eklemişti. Mesleği en parlak dönemindeydi ve rekoru geliştirmesi bekleniyordu.

Javier Sotomayor 29 Temmuz 1989’da Porto Riko’nun San Juan kentinde 2.44 ile dünya rekorunu kırmıştı. Gelişim Spor mecmuasında 70’lerin sonunda Balkan Şampiyonu olan Ekrem Özdamar’ın yazdığı makalenin başlığı, “Soto nereye kadar?”dı. Herkes bunu soruyordu. Soto nereye kadar?

1984 yılında Los Angeles Olimpiyatları vardı. 17 yaşındaydı Sotomayor. 2.33 atladığı o yıl, bir olimpiyat madalyası bile mümkündü. Alışılmış Küba, oyunları boykot etmeseydi. Spora basketbolla başlayan Sotomayor için Olimpiyat Oyunları bir saplantı haline gelmişti. Lakin ülkesinin oyunlara katılmaya niyeti yoktu. Seul, Güney Kore’nin başşehriydi ve bu ülke Küba için gerçek bir tercih değildi. Olimpiyat’a katılamayacağını bilen 21 yaşındaki Sotomayor, açılış merasiminden 4 gün evvel Salamanca’da 2.43’le dünya rekoru kırıyordu.

1992’de Barselona’da çok fakat çok heyecanlıydı Kübalı. Birinci sefer Olimpiyatlar’daydı. Beklendiği kadar kolay olmadı işler. 5 atlet 2.34’ü atladı. Sotomayor birinci hakkında bu yüksekliği geçtiği için ezeli rakibi İsveçli Patrik Sjöberg’in önünde altın madalyaya ulaşıyordu. 1996’da ise kabus vardı. Sakatlıkla geçen bu dönemi Atlanta’da Olimpiyat madalyasıyla bitirmesi optimistlik olurdu. Gerçekten 2.32’de takılıp madalyanın uzağında kaldı. 1999 Pan Amerikan Oyunları sırasında Kanada’da yapılan testlerde bedeninde kokain bulundu. Spor dünyası şoktaydı. Kübalılar, “Sabotaj” diye bağırırken, 2 yıl ceza aldı Soto. Lakin spor dünyasında o güne kadar gösterdiği karakter sayesinde ceza 1 yıla indirildi ve mesleğinin son Olimpiyat Oyunları için Avustralya’nın Sidney kentine gidebildi. Yağmurlu bir günde Rus Sergey Klyugin 2.35 atlayarak altın madalyanın sahibi oldu. 2.32’yi geçebilen 6 atlet ortasında en az yanılgı yapan Kübalı’ydı ve Olimpik mesleğini gümüş madalyayla tamamladı.

Kazandığı dünya ve salon şampiyonluklarını, madalyalarını da eklersek tarihe nasıl damga vurduğunu görürüz. Lakin asıl değerli noktaya gelelim. Tarihteki 25 en âlâ atlayışın 17’si ona ilişkin. Tarihte yalnızca 12 atlet 2.40 ve üstünü atlayabildi. Yalnızca 3 isim birden fazla gerçekleştirdi bunu. Soto 24 defa atladı 2.40 ve üstünü. Bu nitekim inanılmaz. Bu istikrara ulaştığında bir gün geliyor ve 2.45 atlıyor. Sotomayor ve başka yüksekçilerin atası Dick Fosbury 2.46 için hala umutluydu halbuki. “Ölmeden 2.46’nın atlanacağını ve yakında 2.50’ye ulaşılacağına inanıyorum” diyordu. Ne yazık ki 12 Mart’ta hayatını kaybetti.

Karşımızda bir dev vardı. O denli bu türlü değil, 1.90’ın üzerinde bir uzunluk ve enlemesine Edirne’den Ardahan’a uzanan bir adam… Ona bile bol gelen bir kot pantolonun içinde hüzünlü gözlerle biz medya mensuplarının ellerini sıktı. Ellerimiz, onun kimbilir kaç numara ellerinin içinde küçük birer detay üzereydi. Alexander Karelin bir gün evvel tarihi bir mağlubiyet almıştı ancak hala gururlu hala dimdikti.

Henüz 30’una gelmemiştim. Sidney’e meslek ömrümdeki birinci Olimpiyat’ı izlemeye gittiğimde, heyecanımı anlatmaya gerek yok aslında. Açılış merasimi için stadyuma girdiğimde neredeyse ağlayacaktım. Günler ilerledikçe hem gazeteme haber geçme telaşı hem de Olimpiyat’ın görkemiyle farklı hisler içindeydim.

Şehrin merkezinde, güreş karşılaşmalarının yapılmakta olduğu salona geldiğimde içim kıpır kıpırdı. O gün Hamza Yerlikaya’nın finali vardı. Ancak tarihe geçmesi beklenen müsabaka 130 kilodaydı. Alexander Karelin, Rulon Gardner’a karşı! Karelin, grekoromen ağırda 1988, 1992 ve 1996 Olimpiyat Şampiyonu’ydu. Sidney’de gaye rekor 4’üncü altındı.

“Sibirya Ayısı” lakaplı güreşçi, bırakın maç kaybetmeyi yere bile düşmüyordu. Gol yemeyen bir kaleci üzereydi. Ondan puan almanın bir yolu yok üzereydi. Güya bunu göz önüne alan Milletlerarası Güreş Birliği (FILA) akıllara ziyan bir kural değişikliğine gitmişti. Devre 0-0 biterse iki güreşçinin elleri bağlanıyor, eli çözülen puanı kaybediyordu. Karelin’in rakibi Amerikalı Rulon Gardner, 28 yaşına kadar büyük muvaffakiyetlerin uzağında kalmış bir güreşçiydi. Tahminen de ziyadesiyle Rocky sineması seyrettiğinden, rakibini Ivan Drago haline getirmişti gözünde. Hazırlık devrinde memleketi Wisconsin’de büyük sığırları iterek Karelin maçı provası yaptığı söyleniyordu kulislerde.

Dostoyevski hayranı ve parlamento üyesi Karelin’e 4. altını vermek için Memleketler arası Olimpiyat Komitesi Lideri Juan Antonio Samaranch ve kankası Bilderberg Prensi Henry Kissinger, basın tribününden görebileceğimiz koltuklarına oturmuşlardı. Karelin’in bilmediği şey, Samaranch’ın Naim için de salona gidip pek uğur getirmemiş olmasıydı. Franco’cu Katalan’ın lanetinden trafik sayesinde kurtularak 5. altınını alabilmişti Britanyalı kürekçi Steven Redgrave. Maçın birinci devresi beklendiği üzere geçti. El enseler, savunma yüklü bir oyun.

Gardner, birinci saniyeden itibaren penaltıları bekliyor üzereydi. Onun penaltıları ikinci devrenin başıydı. Biliyordu ki Karelin yere düşmeyecekti. Tek talihi kendisinin de ayakta kalabilmesiydi. Bu tansiyonlu bekleyiş, Amerikalı’nın istediği üzere sonuçlandı. Devre 0-0 bitmiş lakin sempati Karelin’in tarafına geçmişti. Avustralyalılar, Rus güreşçiye gönüllerini yönlendirmişti. İkinci yarı eller bağlanarak başladı. Gardner ittiği sığırların yararını görüyordu. Bir anda eller çözüldü.

Hakemler birbirlerine bakıyordu. Kimse bir taraf lehine karar veremiyordu. Ellerini kim çözmüştü? Hakemler, görüntü başına gittiler. Yaklaşık 1.5 dakika boyunca durumu incelediler. Verecekleri kararın büyük ihtimalle olimpiyat şampiyonunu belirleyeceğinin farkındaydılar. Biraz da istemeyerek puanı Gardner’a verdiklerinde altının nereye gittiği aşağı üst muhakkak olmuştu. 1-0’ı korudu Gardner.

Samaranch, altın madalyayı Amerikalı’nın boynuna taktı. Bizler hüznümüzü 1 saat sonra Hamza’nın kazandığı altın madalyayla attık. O gururlu adam bir gün sonra dimdik ayaktaydı. 4 yıl sonra Atina’da güreş maçlarının yapıldığı salonda Rulon Gardner’la karşılaştığımda ellerimi uzattım. Lakin galiba içimden Karelin’in elimi sıktığı andan daha farklı hisler vardı. Negatif elektrik, Gardner’ın ellerine yayıldı. Sonuç mu? Amerikalı, bu sefer bronzla yetindi!