Mert Aydın yazdı: Koca Yusuf’tan fair play dersi

Günümüzdeki üzere Avrupa ve dünya şampiyonaları yapılmıyordu. Bu yüzden yalnızca şov maçları düzenleniyor ve pehlivanlarımızın karşısına çeşitli ülkelerden şampiyon güreşçiler çıkarılıyordu. Organizatörler para kaynağını bulmuştu.

1895 yılında Koca Yusuf’un Fransa’da rakip tanımadan kazandığı karşılaşmalar herkesi şaşırtmıştı. Hangi ülkeden bir güreşçi karşısına gelse kısa müddette alt edebiliyordu. Hatta Fransızlar, “Bir Türk’ü lakin bir Türk yenebilir” diyerek Koca Yusuf’un yenemediği tek pehlivan olan Hergeleci İbrahim’i getirmişlerdi.
5 Aralık 1895’te Paris’te iki büyük Türk pehlivanı karşı karşıya geldiler. Organizatörler bu karşılaşma için büyük bir çadır kiralamıştı. Maçın hakemliği için Fransa’da yaşayan güreş meraklısı Türk ressam Galip Beyefendi görevlendirilmişti. Kıran kırana geçen müsabakada Koca Yusuf, Hergeleci İbrahim’i boyundurukla boğmaya başlamıştı. Seyirciler galeyana gelmiş ve salonda misyonlu bir polis komiseri eline geçirdiği sopayla güreşi izlemeye gelmiş bulunan ünlü Fransız güreşçisi Paul Pons da elindeki gümüş saplı kırbaçla mindere fırlayıp Koca Yusuf’a vurmaya başlamıştı.

İki pehlivan bu duruma sonlanmıştı. Fransızlar, Hergeleci İbrahim’den davacı olmasını istemişti. Hergeleci’nin yansısı onları şaşırtmıştı: “Davacı olması gereken birisi varsa o da Yusuf Ağa’dır. Yenici bir oyundayken ayırdılar bunlar.” Bunun üzerine Galip Beyefendi, Koca Yusuf’u galip ilan etmek istedi. Tahminen Olimpiyat’ta değildiler lakin güya Koca Yusuf, olimpik ülkünün şuurundaydı, “Ben bu türlü galibiyeti kabul etmem. İbrahim Pehlivan içinde bulunduğu daha sıkıntı durumdan bile kendisini kurtarmasını bilecek bir pehlivandır. Güreşe devam etseydik boyunduruğumdan kurtulurdu o”. Hakem heyeti bu kelamlardan sonra maçı berabere ilan etti.Bütün bunlar hoştu fakat Osmanlı’da şimdi tek bir merkezden organize edilen spor karşılaşmaları yapılmıyordu. Memleketler arası Olimpiyat Komitesi (IOC) kurulmuş ve 1896’da Atina’da birinci çağdaş olimpiyatın yapılmasına karar verilmişti. Ama tertip bu kadar yakın olmasına rağmen ülkede IOC’nin bir temsilcisi olmaması, Atina’nın uzak bir hayal olması manasına geliyordu.

Atina’daki olimpiyatın haberi Edirne’ye gelmişti. 21 yaşındaki pehlivan Koç Mehmet, büyük güreş karşılaşmalarından bahsedildiğini duymuştu. Olimpiyat nedir bilmiyordu. Onun için değerli olan işin içinde güreş olmasıydı.

Koç Mehmet, zembilini hazırladı ve yola çıktı. Dere zirve düz gitti ve sonunda Atina’ya ulaştı. Soluğu Tertip Komitesi’nin binasında aldı. “Ben güreşçiyim. Edirne’den geldim” dedi. “Osmanlı Ulusal Olimpiyat Komitesi’nden ülkenizi temsil ettiğinize dair bir evrak vermeniz gerek” diye yanıtladılar onu. Halbuki genç adamın ne olimpiyattan ne de onun komitesinden haberi vardı. Zati bu türlü bir komite yoktu. “Böyle bir evrakınız yoksa katiyetle katılamazsınız” dediler.
Koç Mehmet üzülmüştü. Nasıl üzülmesin ki! Yabancı ülkelerden gelen pehlivanların sırtını yere getireceğinden kuşkusu yoktu. Sanki nasıl bir ödül kaçırmıştı? Ailesine götüremeyeceği ölçüsü öğrenmek istedi. Tertip Komitesi üyeleri şaşırdılar. Olimpiyat ve para yan yana gelmemesi gereken şeylerdi. “Para mükafatı yok” dediler. İçi rahatladı Koç Mehmet’in. “Ödülü olmayan güreş de ona nazaran olur. Bu bana nazaran değil” diyerek zembilini yeniden sırtına vurup Edirne’nin yolunu tuttu.

Olimpiyat Oyunları’nı merakla ve şuurlu olarak takip eden birisi vardı. Mekteb-i Sultani (Galatasaray Lisesi) jimnastik öğretmeni Faik Beyefendi (Üstünidman) ülkenin en ünlü jimnastikçisiydi. Birebir vakitte halterle uğraşıyordu.

Olimpiyat Oyunları’nda Danimarkalı Viggo Jensen’in 115.5 kilo yük kaldırarak Olimpiyat Şampiyonu olduğu haberini aldığında çok şaşırdı. Bir yandan da kendisiyle gurur duydu. Zira o sırada olağan çalışmalarını 115 kiloyla sürdürüyor vakit zaman 125 kiloya kadar çıkıyordu.

Sonuçta ülkemizin çabucak yakınında bulunan birinci Olimpiyat Oyunları pas geçildi. Birinci atletimizi Olimpiyat Oyunları’nda görmek için daha beklemek zorunda kaldık.

NOT: Bu bilgileri bizlere aktaran merhum Cem Atabeyoğlu’na hürmetlerimizle…