MMU ve ANKA-3 ne vakit uçacak? Savunma Sanayi Lideri İsmail Demir açıkladı!

Savunma Sanayi Lideri İsmail Demir, CNN Türk ekranlarında Hakan Çelik İle Hafta Sonu programında kıymetli açıklamalarda bulunuyor. SSB Lideri İsmail Demir açıklamasında şu sözleri kullandı: “Aslında biz bunları savunma hedefli geliştirdiğimiz teknolojilerdi. Çubuk kameralar, duvar gerisi radar, termal kameralar… Hususlar çalışılırken bunların kimi elimizde olanların prototip olanları da sarsıntı alanına gönderdik. Belli sayıda kullanıldı, kendilerini gösterdiler. Teknolojiler canlı tespitlerinde kullanıldılar.

Deprem bölgesinde savunma sanayi canların kurtarılmasında kıymetli bir güce sahip oldu. Havadan operatörlere irtibat sağladık. 

Aslında alana verdiğimiz ANKA’ydı. Aksungur üzerinde platformlar çalışılıyor. Maksadımız harekat alanında kesintisiz irtibatı sağlayacak irtibatı oluşturmaktı. Kapasiteler genişletilerek çok sayıda eserin havada olmasıyla üzerinde oluşturulacak kapasitelerle irtibat sağlanabildi. ULAK A.Ş. idi. Aselsan, Havelsan şirketimiz. Turkcell, Türk Telekom uyduları kullanılarak teşebbüs yapıldı. Geniş bant manasında data olacak. Geleceğe yönelik İHA üzerinde düşük alçak görünümlü uydularla sağlanacak bağlantıda ipuçları taşıyor.

DEPREM BÖLGESİNE TEKNOLOJİ ÜSSÜ!

Deprem bölgesinde makul yerlerde teknoloji üsleri oluşturmak için projeler hayata geçirmek için kolları sıvadık. Bu bizim evvelce de düşündüğümüz savunma sanayi teknolojilerinin Anadolu vilayetlerine yayılması stratejisindeyiz. Bu Türkiye için vazgeçilmez siyaset olarak hayata geçirilmeli.

Etkin olarak insan kaynağının kullanılması, büyükşehirlerdeki yığılmanın dağılması da olabilir. Hayat kurallarının getirdiği gerilimle birlikte performanslarının düşebileceğini düşünüyorum. Türkiye’nin uzun vadeli teknoloji seyahatinde çok yararlı olacaktır.

F- 16 MODERNİZASYONUNDA SON DURUM NE?

Yapısal sistemler TUSAŞ’ın büyük yetkinliği olan modernizasyon süreciydi. Bizim için çok değerli olan aviyonik sistemler ve bilgisayarın yerleştirilmesi diyelim. Vazife bilgisayarından bahsediyorum. Kendi silahlarınızın entegre olmuş sistemler manasına geliyor. F16 Block 30’larda uygulanmaya başlandı. Nihayet başarılı 2 prototip çıkarıldı. 40-50’lere uygulanacak sistemi ortaya çıkarmış durumdayız.

“YÖNETİM TARAFINDAN DAYANAK VAR”

Radar ve öbür sistemlerin modernize edilmesiyle birlikte viper dediğimiz onlardan daha yeterli özellik taşıyacak. Kendi silahlarımızı sorgusuz sualsiz kullanabileceğimiz konfigürasyon. Yetenek kadar uygulama açısından kendi ulusal sistemlerimizin üzerinde rahatça kullanılabilir olması bir adım daha öteye geçiyor olacak. Hazır alınana sistemlerde uygulama zorlukları taşıyabilirsiniz. Kendi geliştirdiğiniz modernizasyonda özgür olabilirsiniz. Bu 30’larda bu başarıldı, 40-50’lerde devam edecek bir süreç. 2029’u bulacak bir süreç. Aslında şu anda hepimiz tıpkı konudayız.

Yönetim tarafından dayanak var. Kongrede çatlak sesler çıkma ihtimali var. Sizler ve bizler birebir bilgiye sahibiz, bakalım… SSB olarak ilgi alanım ulusal teknoloji geliştirmek. Biz kendi işimize bakıyoruz. İkna edilmek istenen bir taraf yok karşınızda. Burada suyu bulandırma problemi. Suyun üst aşağı tarafı nasıl bulanıyor kestirip atmak üzere bir şey.

MMU İÇİN İŞ BİRLİĞİ OLACAK MI?

Bizim tekrar söyleyeyim, bizim gündemimiz teknoloji geliştirmek. Tahminen Türkiye’nin alternatifsiz olmadığı bir gerçek olarak masaya konmalı. Tempest’e gelince şu anda gündemimizde yok. O kendi içinde bayağı bir proje. Biz MMU projesine birinci başladığımız günlerde daha bu türlü bir proje masada yokken AB’de yeni bir savaş uçağı projesi olmadığını, bu projenin ortak proje olabileceğini söylediler, ilgi duymadıklarını söylediler. Bu da bizim açımızdan samimiyetti, o testten kaldılar. Tahminen samimiyet testi firma bazında kalmış üzere görülüyor. İngiltere tarafında güçlü irade var. Gerek motorlar olsun gerek MMU safhalarında olsun, iş birliği iradesi mevcut. Samimi biçimde gösteriliyor. Kendi parametrelerimizi ulusallık ve yerlilik projeleri için iş birliğinden yanayız. Karşı taraftan da irade kelam konusu. Kapıyı kapatmadığımız, daima konuşulmasından rahatsızlık duymadığımız bahisler.

Bizim çalışma usulümüz şöyle, rastgele bir gereksinim olur mu olmaz mı probleminde kıymetlendirme kullanıcılara ilişkin. Hava kuvvetleri kıymetlendirir, yeni gereksinim olduğunu düşünürse gündeme getirebilir. Şu anda mevcut uçaklarımız kâfi ve kullanılıyor. Biz de devamlı çalışırız. Gündemde bu türlü bir mevzu yok, olur olabilir biz karışmıyoruz. Bizim çalışmalarımız Cumhurbaşkanlığına bağlı ünite olarak devam ediliyor. Proje üretimi yapan bir ünite üzere düşünülebilir. Bence bu işlevi devam edebilir. Daha öbür çerçeve oluşursa devlet büyüklerinin kararıdır. Kendi işlevini görecek boyutta.

Üst seviyede estirilen olumlu hava başka firmalar bazında harekete dönüşmesini beklersiniz. Bu pek olmadı. Geçmişteki görüşmelerimizde Eurosem paydaşlığı tarafından kapı sık sık çalınırdı. Aşikâr bir çerçeve projesi yaptık. Ondan sonra hareket yok. Teknolojide daha üst ünite olarak kavramdaydılar. Teknolojilerimizin üstüne koya koya gidiyoruz. Gidip bize şunu verin diye bir teşebbüsümüz yok. O denli bir projemiz de yok. Ortak eser çıkarılmasına yönelik kapımız açık görüşebiliriz.

İyi niyetli iş birliği bizim süreçlerimizi hızlandırır. Bu bir seyahat, katman katman giden hava savunma sistemi kuruyoruz. Yüksek irtifa sistemi oluşturmak için daha vaktimiz var. Katman katman giden bir seyahat, seyahat bir menzile varmadı. Bilinen teknolojilerin düzeyine gelmek için 5-6 yıl daha seyahatimiz devam edecek.

DENİZ SAVUNMASINDA YENİ GELİŞME : ZAHA

Zırhlı Amfibi atak aracı. Hem yüzen hem karada giden bir araç olacak. Hem kara hem deniz sistemlerimiz tüm dünyadan ilgi görecek. İHA ve SİHA’lar konusunda Türkiye birinci üç ülke ortasında.

Deniz piyadelerinin güç aktarma süreçlerini kullanacakları sistemler. Bunun bir benzerini komşumuz bir ülkeden 260 milyon Dolar vererek almak. Biz bunları kendimiz yapıyoruz. Kimseye muhtaçlığımız yok. Biz kendimiz çok rahatlıkla yapıp üstün kabiliyetlerle donatabiliyoruz. Silah sistemleri bir yere getiriyor. Eserler kabiliyetler kendinizin teker teker üzerine koyduğunuz kabiliyetler oluyor. Bu da kıymetli bir çarpan olarak yüzen ve karada giden araç olarak envantere giriyor olacak.

“İHRACATIMIZ 4,2 MİLYAR DOLARI AŞTI”

Şu andaki toplam 11 milyar dolar cirodan bahsediyoruz. İhracatımız 4,2 milyar doları aştı. Önümüzdeki yıllarda bunun çok daha süratli gelişeceğini umuyoruz, platformlarımız yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladı. İhracat olarak sayıları olacak ve algıyı değiştirecek. Kara ve deniz sistemlerimize kıymetli ilgi var. İHA’lar Türkiye’nin markası oldu. İHA ve SİHA’lar önde gelen kalemlerden birisi. Silahlarımızın çeşitlendirilmesi, kabiliyetlerinin artması burada kıymetli bir ilgi alanı oluşturacak.

TB3 HAKKINDA

TB3’ün çalışmaları süratle devam ediyor. Kimi değişiklikler var onlar yapılıyor. Entegrasyonlar yapılıyor. Bu yıl içinde TB3’ü göreceğiz. 

Benim bildiğim kadarıyla uçak gemisine uçaklar inip kalkıyor. SİHA indirip kaldıran birinci ülke Türkiye olacak. Türkiye’nin uzak bölgelerdeki operasyonlarında Libya’da gördünüz. SİHA’lar tesirli oldu mu? Oldu. Elinizin uzandığı her yere SİHA gönderdiğinizde faalsiniz. Bir jet uçağının havada kalma mühletini düşünün birebir arayı SİHA ile gidebilirsiniz. Jet uçağının yapacağı muharebeden farkı olmaz. Evet bir uçak gemisinin işlevi değil ancak çok daha aktif olacak işlevler olacak. Adet olarak çok fazla olacak, havada çok fazla kalınacak. Çok fazla öge farkındalığı artıracak. TB3 bazlı düşünmeyelim. Kızılelma, Hürjet’i buradan iniş kalkış yaptığını gördüğünüzde farklı bir güç olacaksınız.

Takvim şöyle, kendi içinde adım adım gidiyor. Uçuş yapıyorsunuz, uçağınızdan çok sayıda bilgi almaya başlıyorsunuz, bunları değerlendiriyorsunuz, test uçuşları yapıyorsunuz. Platforma ögeler entegre etmeye başlıyorsunuz. En uygun düzeye getirmek için çalışmalar yapmaya devam ediyorsunuz. Bu uçuş müddetleri devam edecek. Uçuş testlerinin bir bacağı da mühimmatı simüle eden ögelerin konulması olacak. Silah entegrasyonunu modelleyen çalışmalar devam ediyor olacak. Bu kendi içinde bir bütün.

“GÖKBEY YERLİ MOTORLA UÇACAK”

TUSAŞ değerli bir kuruluş. MMU üzere marka projelerle ilgili her ay yürütme heyeti yapıyoruz. Projenin her safhasını gözden geçiriyoruz. Tünelin ucu göründüğü için dayanılmaz tempoya girdiler. Kamçılaya kamçılaya muhakkak sürate erişti. Gökbey, Jandarma teslimatları olacak. Birinci teslimatla ilgili küçük bir gecikme oldu ancak 3 tanesi bu yıl verilecek. TEI motor kelamı verdi, kelamını tutmasını bekliyoruz. Birinci kere Gökbey’e yerli motoru entegre edeceğiz. Gökbey bu yıl yerli motorla uçacak.

İyi bir yürüyüşümüz var demek yetmiyor, koşmamız gerekiyor. Uçuş sorununda muhafazakar tarafta kalmak istiyorum. Uçuşa elverişlilik denen kavram ince elenip sık dokunacak bir mevzu. Hangardan çıkış çok daha rahat konuşulur lakin uçuşa gelindiğinde önlemli olunması gerekiyor.

ANADOLU GEMİSİNDE SON DURUM NE?

Gemimiz deniz kuvvetlerine teslim edildi. Tamamlanmış bir geminin üzerinde çalışmalar olması gerekiyor. Aslında gemimiz o manada hizmete hazır. Kuvvetimiz çalışmalarına devam ediyor. Barış vaktinde güç aktarma gemisi bu. Çeşitli kriz bölgelerinde muhtaçlık olan yerlerde insani ve hastane hizmetleri işlevi görebilir. Üs olması açısından görebilir. Güç transferi üzerindeki hava ve kara platformlarıyla birlikte operasyon yapmak istiyorsanız operasyon yapabileceğiniz kabiliyete sahip. Gemimizin seyahat araları uzun. 50-70-100’e kadar İHA-SİHA taşıyabilecek havuz var. 30’un üzerinde SİHA olabilecek kabiliyete sahip. İşçi çok geniş. 3000 bireye kadar afet durumunda içine alabilir. ZAHA kadar olmasa bile içindeki havuzlu olan kara ögeleri var. Tankınız olabilir, diğer bir şey olabilir.

F35 için pist hazır, hangar hazır. Lakin döner miyiz o diğer kıssa. Operasyonel masrafları ve performansı açısından baktığımızda iki kez düşünmek gerekir. Her cins helikopter inebilir. Helikopterlerin denize yatkın olanlar diyelim. Deniz ortamındaki ögelerden etkilenmeyecek önlemlerin alınması gerekiyor.

HÜRJET HAKKINDA

Hürjet, jet eğitim uçağı. Hava kuvvetlerinin eğitim safhaları oluyor. Jet eğitim uçağı da gerekiyor. F5’lerimiz şu anda elimizde. Bu süreçte jet eğitim uçağı var, dünyanın da muhtaçlığı var. Her ülke… Buna muhtaçlığı olmayacak ülke yoktur. Hava kuvvetleri olan her ülkenin jete muhtaçlığı olur. MMU uçağa giden seyahatte deneyim bizim en kıymetli eksiğimiz. Uçak mühendislerinin kendilerini gösterecekleri alan olmadı. Birinci kere jet uçağına kolları sıvadık, buradan buraya geçiş süreci olsun istiyorduk. İki sistem birden devreye girme potansiyeli taşıdı. Yalnızca eğitim uçağı olarak kalmayacak. Anadolu gemisine inip kalkacak bir Hürjet de planlanıyor. Buna muhakkak silah ögelerini eklemek, yakın hava dayanağı oluşturacak bir uçak modeli ikinci adımı olacak. Motoru yerli değil. Buna yönelik motor geliştirilmesi masada. Motorlar yumuşak karnımızı teşkil ediyor. Motor geliştirme sürecine baktığımızda çok deneyimli ülkeler bile bunu 10 yıldan aşağı yapamaz.

Biz Terramotor diye şirket kurduk. Zihnimizde birbirine yakın entegre çalışmasını istiyoruz. Yabancı ortak olmayan yerli ögelerin olduğu yapı öngördük. Önceliğimiz MMU. Görünmezlik özelliği bir teknoloji. Bu çalışma devam ettikçe görünmezliği daha uygun olacak. Siber güvenlik, akıllı sistemler içinde olacak. Durumsal farkındalık. Yapay zeka ve akıllı sistem olacak. Büsbütün akıllı olacak. 4.5 biraz motordan kaynaklanıyor. O hedefle motoru da yaptığımızda tahminen içimiz rahat ede ede 5 ve ötesi diyebileceğiz. 6. kuşak dendiğinde büsbütün elektronik, bir adım ötesi insansız olacak.

“MMU 2025’TE UÇACAK”

MMU için birinci uçuşta savlı tarihler konuşuluyor. Uçuşun kuralları kanla yazılmıştır. Her birinden bir ders gelir. Temkinli taraftayım. 2025’te birinci uçuş. Çok öncesi de olursa hiç şaşırmayın. Katiyen maliyet olarak F35’ten çok daha düşük maliyetli olacak.

“ANKA 3 40 GÜN İÇİNDE UÇAR”

ANKA 3 sürprizimiz. Jet motorlu SİHA’mız, çok yakında havada göreceksiniz. Hürjet’le birlikte büyük ihtimalle uçar. 40 gün içinde uçar.

Genelde helikopterler daha kolay amaç olabiliyor, suratları düşük, yere yakın. Bunun devası üzerine koyacağınız müdafaa sistemleri. Şu anda mevcut tehdit parametrelerine bakıyoruz. Kızılötesi roket olabilir, lazer güdümlü olabilir. Hepsine karşı muhafaza sistemleri üzerinde olacak.

“BACAKLI YÜRÜYEN ROBOTLAR YAPILACAK”

Yerleştirilmesi gereken sistem varsa paydaşlık yapılır. Robotlar tabi şu anda kara araçlarında çok çeşitli çalışmalarımız var. Bunun bir bacağı da robotlar. Yürüyen bacaklı robotlar. Onlar bu manada kimi üniversitelerdeki hocalarla kolları sıvadılar. Bu iki kanalda yürüyoruz. Bacaklı yürüyen robotların da gündemde olduğunu söylemek mümkün. Boston Robotics’in yaptığı robotları yapacaklar.

“ATAK, APACHE’DEN UCUZ OLACAK”

ATAK helikopterleri için ihracat pazarları var. Alternatif sundukça pahalı oluyorsunuz. Apache’nin fiyatlarının altında olacak.”