Naci Görür’den ’24 vilayet fay sınırları üzerine kurulu’ uyarısı: Önemli sarsıntı üretebilir

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Atatürk Konferans Salonu’nda ‘Depreme Dirençli Bir Antalya’ bahisli panel düzenlendi.

Panele; Bilim Akademisi Üyesi, Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) İnşaat Mühendisliği Kısmı Lideri Prof. Dr. Fazilet Canbay ve Dr. Yüksek Mühendis Mimar Doğan Hasol, konuşmacı olarak katıldı. ATSO Lideri Ali Bahar, panelin açılış konuşmasında, kentte arama-kurtarma merkezi yapılması için çalışma başlattıklarını söyledi.

‘HERKES FAY ÜSTADI OLDU’

Prof. Dr. Görür, televizyon programlarında sarsıntı konusunda yapılan açıklamaları eleştirdi. Televizyon programlarında görüşlerini açıklayan akademisyenlerin bilim dünyasında araştırmalar yapmasını öneren Prof. Dr. Görür, “Herkes fay üstadı oldu. O fay mı kırılacak, hangi fay nerede kırılacak, ne vakit üzere kelamlar. Bu bahisler akademisyenlerin işi. Akademisyenler, bunları televizyonda konuşacağına bilim dünyasında muharrir, çizer, insanlara yararlı olur. Halk olarak detayları bilmemize gerek yok. Kendime kelam verdim. Yıllarca sarsıntı konusunda halkı bilgilendirmeye, bilimsel öngörülerle yaklaşmaya, fısıltı gazetesine inanmamaya, lokal ve merkezi idareleri sarsıntı konusunda tedbir almaya sevk ettim. 6 Şubat’tan sonra bizim tek tahlilimiz var. Zelzele dirençli yerleşim alanları oluşturmak. Köyse sarsıntıya dirençli köyler, kazaysa zelzeleye dirençli kazalar, kentse zelzeleye dirençli kentler oluşturmak için gayret vereceğim. İnsanları da bu bahiste seferber edip, bizi yönetenlere ülkenin bir numaralı gerçeğini anlatacağız” dedi.

“BU ZELZELENİN GELECEĞİNİ YILLARDIR SÖYLÜYORUZ”

Kahramanmaraş merkezli sarsıntıları de hatırlatan Prof. Dr. Naci Görür, “Bu zelzele bağıra bağıra geldi. Kendini gizlemedi, birdenbire gelip de vurmadı. Bu zelzelenin geleceğini yıllardır söylüyoruz. Elazığ sarsıntısından sonra ‘Maraş’a Malatya’ya Çelikhan’a Hatay’a dikkat. Büyük sarsıntı gelme mümkünlüğü arttı’ dedim. Karşılık kolaydı. Büyük bilim adamı olmaya gerek yok. Yer bilimleri düsturu. Elazığ sarsıntısı 6.8 oldu. O fay kırılmamış yerlere kıymetli ölçüde enerjiyi transfer eder. Elazığ, Malatya’ya kadar kırıldıktan sonra batısı Maraş. Zelzelede on binlerce insanımız öldü. Cesetleri soğumadan unutuldu, gitti. Ailesinden ölen beşerler da dahil kentinden binlerce meyyitin çıktığı belediye liderleri, valiler, merkezi idare zelzeleyle yüzleşmedi. Beşerler öldü gittiler, olan ölenlere oldu” diye konuştu.

‘DEPREMİ AFETE DÖNÜŞTÜREN BİZLERİZ’

Depremin Türkiye’de en kıymetli gündem olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Görür, “Deprem için mukadderat vesaire deniyor. O da kutsal dinimizin çıkarları için kullanım oluyor. Baht asla değildir. Dinimizde mukadderat, bilimin gereklerini yaparsın; sonra işi Allah’a bırakırsın. Tedbirini almadan ‘kaderdir’ demek; dinimizi çıkarlar için yanlış kullanmak manasına gelir. Sarsıntı, afet değildir. Sarsıntısı afete dönüştüren bizleriz. Birinci beşerler yaşama gereksinimi duyuyor, çoklukla zelzele jenerasyonlarına hakikat yerleşmişler. Zelzele jenerasyonları yer yüzünde cennettir. Akarsuyun, sıcak ve soğuk su kaynaklarının, ağaçların olduğu yerdir. Zelzele nesillerinin tamamı öyledir. Başta bilinmemiş fakat sarsıntısı öle öle öğrenmişler. Günümüz dünyasında sarsıntı nesillerinin özellikleri biliniyor ve o nesilde yaşayacaksan; çağdaş beşerler, yerleşim alanlarını bilim ve teknoloji ışığında zelzeleye dirençli yapmış ve ölmüyorlar. Türkiye’de olan sarsıntıdan daha fazlası, öbür ülkelerde oluyor ancak o gün hayat durmuyor, beşerler ölmüyor. Ölse bile tesadüfen ölüyor” dedi.

‘DAĞLIK BÖLGELER YER OLARAK SAĞLAM’

Antalya’nın jeolojik yapısı ve zelzele riski üzerine görüşlerini belirten Prof. Dr. Görür, şunları söyledi:

“Antalya’nın jeolojik özelliğinden ötürü kuzeyindeki dağlık bölgeler yer olarak sağlam. Yaşlı kayalar, lakin dinamitle kırarsın. Antalya Körfezi’nde işler biraz değişiyor. Antalya’nın batı kısmında çoklukla sağlam olduğunu düşündüğümüz traverten var. Antalya’nın değerli kısmı, bunların üzerine inşa edilmiş. Taban içerisine su girdiğinde işler karışır. Travertenlerin üzerinde olan meskenler, inşaat mühendisliğinin, mimarlığın öngörüldüğü formda yapılırsa; sorun yok.”

Antalya Körfezi’nin doğusundaki yerleşim yerlerinin zemin yapısına dikkat edilmesi gerektiğine dikkati çeken Prof. Dr. Görür, “Antalya Körfezi’nin doğusuna gelince oralarda sıkıntımız var. Alüvyonlar, yer altı su düzeyi yüksek olan yerler. 5 metre kazıldığında su çıkan yerler. Burada yüksek katlı binaların imali düşünülmeli. Her yerin depremsellik özelliği var. Killi yerse; sarsıntı dalgasını yediği vakit, zelzele tesirini 3-5 kat artırır. Zelzelede sıvılaşma yapar, binanız batar. Antalya’da, kentin bulunduğu yerlerde etkin fay yok, tabanının büyük kısmı sağlam. Yalnızca doğu kısmına dikkat edilmeli” dedi.

’24 VİLAYET FAY ÇİZGİLERİ ÜZERİNE KURULU’

Türkiye’de 24 ilin fay çizgileri üzerine kurulduğunu vurgulayan Prof. Dr. Görür, “Antalya’ya yakın Akşehir fay zonu var. Burası büyük zelzeleler üretme kapasitesine sahip Fethiye-Burdur fay zonu ile Kıbrıs fayı ile bağlantısı var. Antalya’nın kuzeyinde göller bölgesinde Beyşehir, Eğirdir, Burdur bölgesinde graben yapılar var. Onlar da önemli sarsıntı üretebilir. Fethiye-Burdur zonu çok önemli. Bunun üzerinde 7.2’ye kadar sarsıntı olmuş. Antalya’ya 90 kilometre uzakta. Akşehir fay zonu 115 kilometre uzaklıkta, bir de Kıbrıs fay zonu 116 kilometre uzakta. Canlı faz 7 ve üzeri sarsıntı üretirse; 100 kilometre alan içerisinde hasara neden olabilir” diye konuştu.

“ANTALYA KOMŞULARININ SARSINTISINI DAİMA HİSSEDECEK”

1900-2017 yılları ortasında Antalya etrafında 6 üzeri meydana gelen sarsıntılardan bahseden Prof. Dr. Görür, “Antalya’yı direkt doğruya vuracağı fay yok lakin komşularının zelzelesini daima hissedecek. Ondan da kaçamazsınız. Antalya zelzele kentidir lakin direkt doğruya üzerinde oturduğu etkin fay yoktur. Kent sonları içerisinde sorun yok ancak çevreleyen alanlarda 6 ve üzeri zelzeleler üretecek bölgenin içindedir. Bu komşularda olabilecek büyük zelzeleler Antalya’ya önemli hasar verebilir” dedi.

ANTALYA İÇİN TSUNAMİ RİSKİ

Depremin heyelanı tetikleyebildiğini anlatan Prof. Dr. Görür, Antalya’da birtakım bölgelerin heyelan oluşumuna yatkın olduğunu söyledi. Antalya için tsunami riskine dikkati çeken Prof. Dr. Görür, “Antalya’da tsunami riski olabilir; Helen Kıbrıs yayında. Dalma batma zonları, dünyada tsunami üreten faylardan. Antalya, her vakit tsunamiye maruz kalabilir. Tsunaminin tesiri, deniz düzeyinden yüksekteyseniz gelmez ancak dalga uzunluğunun 10 metreyi bulduğunu düşünün. 10 metre aşağıda olan her yeri kaplar. Zelzele tedbirleri alıp, tsunami tabelaları koyarak, nerelerde tesirli olabileceğini belirtmek şart” diye konuştu.

İstanbul’da 90 binden fazla riskli bina bulunduğuna da değinen Prof. Dr. Görür, muhtemel sarsıntıda 4 milyon insanın mevtle burun buruna geleceğini söyledi.