ÖZEL | Fenerbahçe’de Edin Dzeko: Buraya gelmem büyük bir meydan okuma! Lider şampiyonluğu çok istiyor
Fenerbahçe’nin dünyaca ünlü yıldızı Edin Dzeko Türkiye’deki birinci röportajını Milliyet’e verdi…
Yıldız oyuncu söyleşiye çocukluk günleri ile girdi, akabinde futbolla tanışma kıssasına geçti…
Bosna savaşında çocuk olmak çok zordu… Bu yüzden futbola gerçek manada olağan yaşıtlarından daha geç başlamak zorunda kalmış… Sonrasında Bosna’dan çıkışı ve mesleğinin tahminen en kıymetli adımı olan Wolfsburg günleri…
Kulüp ve teknik adam Magath sayesinde “Alman mantalitesini öğrendim” dediği bu günler profesyonel manada olumlu bir kırılma anı olmuş…
“Her vakit çok çalışmak gerekir, zira hiçbir şey size durduk yere gelmez. Kimse size hiçbir şeyi armağan etmez. Alanda onu sizin kazanmanız gerekir” diyen Dzeko bunu çok erken yaşta öğrenmenin avantajlarını hala kullanıyor…
37 yaşında her idman sonrası sakatlık önleyici çalışmalar yapıyor… Güzel dinlenmenin bu yaşta çok değerli olduğunu tabir ediyor…
Attığım gollerin hepsi geride kaldı ve burada kendimi tekrar ispat etmeliyim diyen Dzeko hala üst seviye performans sergilemesinin sebebini ise baş yapısına bağlıyor… “Futbol oynamayı” seviyorum” diyor…
Dünyanın tüm büyük statlarında oynayan yıldız futbolcu Kadıköy’den çok etkilenmiş… “Buradaki ses, ton, gürültü çok farklı” sözlerini kullanıyor. Sevdiği sanatkarlar, yemekler, kentler başta olmak üzere birçok mevzuyu konuştuğumuz Edin Dzeko’yu saha içinin yanısıra saha dışındaki kısmıyla da tanımaya ve tanıtmaya çalıştık…
“FUTBOLA GEÇ BAŞLADIM”
– Öncelikle başlangıç öykünü öğrenmek istiyoruz. Çocukluğun nasıl geçti? Futbolla nasıl tanıştın?
“Saraybosna’da doğdum. Futbola Bosna-Hersek’te adım attım. Babam beni Željeznicar kadrosuna götürdü. Aslında bugünkü çocuklara baktığınız vakit onlar 5-6 yaşlarında oynamaya başlıyorlar. Lakin Bosna’da savaş olduğu için biraz daha geç başlamak durumunda kaldım. Lakin hiçbir vakit çok geç değildir. Babam da futbol oynadı. Profesyonel düzeyde değil, lakin onun biraz aşağısında. Muhtemelen futbol aşkı ondan geliyor…”
“SAVAŞ BİZLERİ ÇOK GÜÇLÜ YAPTI”
– Savaş vakti sıkıntı vakitlerdi. O vakit küçüktün. Senin üzerinde nasıl bir tesiri oldu?
“Tabii ki bizler çocuktuk. Ben ve kız kardeşim. O vakit çok küçüktük. Doğal ki olan şeyleri anlıyorsunuz lakin her şeyi değil. Dışarıda ne olup bittiğini bilmenize karşın tekrar de dışarı çıkıp öteki çocuklarla oyun oynamak istersiniz. O manada bizim için biraz daha kolaydı, her şeyi bilmiyorduk. Fakat ailelerimiz için çok zordu. Doğal ki bu türlü şeyler yaşadıktan sonra insan daha güçlü hale geliyor. Savaş hayatımızdaki en berbat şey. Umarım kimsenin başına gelmez. Son zamanlardaki savaşlara baktığım vakit, umarım onlar da en kısa müddette son bulur. Zira ben de bunu yaşadım. Nasıl bir his olduğunu biliyorum. Evinizden çıkmamanız gerekiyor. Bilhassa aileniz için endişeleniyorsunuz. Zira o vakit yiyecek ve gibisi şeyleri bizlere sağlayabilmek için konuttan çıkmaları gerekiyordu. Güç vakitlerdi, lakin bizleri daha güçlü yaptı…”
“GOL ATMAK DEĞERLİ LAKİN…”
– Teplice kulübü seni nasıl keşfetti? Orada nasıl bir süreç geçirdin?
“Kariyerimin başlarında biraz sağ tarafta da oynadım. 7 numara üzere. Lakin genelde kadrolarımda en çok gol atan oyuncu ben olurdum. O yüzden en başından beri santrfordum diyebiliriz. Çek bir hocam vardı. Benim grubum Zeljeznicar’a gelmişti. 17-18 yaşlarındaydım. Orada 7-8 ay kaldı. Tam hatırlamıyorum. Gittikten yaklaşık 3 ay sonra beni aradı. Teplice grubuna gidip gitmek istemediğimi sordu. Lakin beni kendisinin hocalığını yaptığı ikinci lig grubuna kiralayacaklardı. ‘Evet’ dedim, kulüple görüştük ve orta yolu bulduk. Oraya gittim. 6 ay boyunca 2. ligde oynadım. Sonra direkt olarak Teplice ekibine gittim. Bence kıymetliydi. Bunu söylemeyi çok sevmesem de Bosna’dan ayrıldığım için şanslıydım. Zira Çek Cumhuriyeti’nde her manada daha uygun tesislere, daha uygun şartlara sahiptik. Yetenekliydim diyebiliriz. Lakin yetenek sizi tek başına bir yere getirmez. Beni daima üst çekmeye çalışan bir hocaya sahiptim. Başta forvetin biraz ardında 10 numara durumunda oynadım. ‘Geriye daha çok koşman gerekiyor, buna alışman lazım’ dedi bana. Futbol oynamayı seviyordum. Doğal ki gol atmak en değerli ve en güç şey. Forvetler olarak gol atmayı severiz. Bunun için yaşamanız gerekiyor. Belirtmiş olduğum üzere beşerler sizi yargılarken kaç gol attığınıza bakarak yargılıyorlar. Düzgün oynayabilirsiniz ancak gol atamadıysanız, kim gol atamadı derler. Ben ceza alanının ortasında pasları ve ortaları bekleyip gol atınca keyifli olacak biri değilim. Geri gelip ekip arkadaşlarıma yardım etmeyi, onlar için alan yaratmayı seviyorum. Bir forvetten fazlası olarak bu benim…”
44 YIL SONRA GELEN ŞAMPİYONLUK
– Manchester City’nin 44 yıl sonra gelen şampiyonluk maçında 2. golü atıp tarihe geçmeyi başardın. O golü hala hissettiğini düşünüyorum?
“Şampiyonluk maçında Manchester City formasıyla 2. golü attım. Muhtemelen mesleğiniz boyunca başınıza bir sefer gelecek bir olay. Tahminen son dakikalarda maçlar kazanabilirsiniz, ancak son 2 dakikada 2 gol atıp Premier Lig’i kazanmak, bilhassa 2. yarıda yaşamış olduğumuz kaygı sonrası inanılmaz bir histi. 44 yıl sonra şampiyon olduk, bunu açıklamak imkansız…”
“HAYALİM ZELJEZNICAR’DA OYNAMAKTI”
– Almanya, İngiltere ve İtalya üzere dev liglerde oynadın? En güzeli senin için hangisiydi?
“Almanya’da forma giydiğim vakit İngiltere’de oynamak istediğimi söylüyordum. Zira Premier Lig benim için dünyadaki en âlâ lig. Dünyanın en yeterli liginde, dünyanın en düzgün oyuncularıyla oynayabilecek miyim, bunu görmek istiyordum. Korkmuyordum, zira başarısız olursanız, başarısız olursunuz. Lakin denemezseniz başarısız olup olamayacağınızı bilemezsiniz. Orada yapabileceğimi kanıtlamak için İngiltere’ye gitmek istedim. Ben Bosna’dayken İtalya Ligi en uygun ligdi. İtalya’da bize yakın bir ülke. Ronaldo, Maldini, Baggio üzere oyuncular forma giyiyordu. İtalya Ligi hayal üzereydi. Orada oynamayı düşünmezdim, zira çok uzak bir hayal üzere gelirdi. En büyük hayalim, kulübüm olan Zeljeznicar’da oynamaktı. Orada gol attım lakin 1.5-2 sene oynadım. Benim için orada oynamak her şey demekti. Olağan ki İtalya Ligi en uygun ligdi, lakin orada oynayabileceğinizi hayal bile edemiyorsunuz. Seçmek istemiyorum, zira her kulüp benim mesleğimin birer kesimi. En başta Çek Cumhuriyeti’nde oynadığım periyotları çok sevdim. Zira bana bir şeyler kattı. Mesken inşa ederken evvel temeli oluşturmanız gerekir. Benim için hasebiyle mesleğimin her kısmı değerlidir. Seçmeyi sevmiyorum ancak belirtmiş olduğum üzere Premier Lig benim için en güzel lig. İtalya’da da şahane vakit geçirdim. Seçmesi güç…”
“İKİ SENE EVVEL BEŞİKTAŞ İLGİLENDİ”
– Birçok teklif aldığını biliyoruz. Pekala Fenerbahçe’yi neden seçtin?
“Türkiye’de yalnızca Fenerbahçe beni istedi. 2 sene evvel Beşiktaş’ın da bir ilgisi olmuştu. Fenerbahçe idaresi ile 2 sene evvel konuşmuştuk. Fenerbahçe üzere bir grubun 9 sene şampiyon olamaması, mümkün olmamalı. Bu da benim buraya gelmem için büyük bir motivasyon ve meydan okumaydı. Yalnızca saha içerisinde değil, saha dışında da kalitemle insanları keyifli edebilmek, bu mantaliteyi ve kaliteyi buraya getirebilmek kıymetli. Zira bu grubun her sene kupaları kazanmaya muhtaçlığı var. Kulüple görüştüğüm vakit beni ne kadar istediklerini gördüm. Bana bütün projeyi sundular. Ayrıntı veremem. Lakin Fenerbahçe Türkiye’nin en büyük kulübü. Size gelip hürmet duyduklarını gösterdikten sonra zati benim için kafiydi. Onlarla konuştuğum vakit, liderle da görüştüğümde o da çok istekliydi. Kulübe aşık ve bu kulübün şampiyon olmasını istiyor. Bana birebir şeyi söyledi. ‘Sana saha içerisinde ve saha dışında da muhtaçlığımız var. Mantalitene de’ dedi. Ekibe yardım edecek öteki oyuncular da katıldı…”
“TÜRKİYE MAÇI SONRASI TRANSFER OLDUM”
– Wolfsburg’un ilgisini nasıl çektin?
“Çek Cumhuriyeti’nde geçirdiğim 2 yıldan sonra 2007 yılında – sanırım haziran başıydı – Türkiye’ye karşı birinci ulusal maçımı oynamıştım. Sarajevo’da sizi 3-2 yendik ve ben de birinci yarının sonunda ikinci golü attım. Sanırım kaleci Rüştü Reçber’di. Servet ise stoperdi. Wolfsburg beni o maçta ve daha sonra oynadığımız Malta müsabakasında izledi. Her şey çok süratli gelişti. O zamanki teknik yöneticileri Felix Magath ile buluştuk. Her şey ulusal gruptan sonraki birinci 10 gün içerisinde gerçekleşti. Magath’ın bana en çok kattığı şey, Alman mantalitesiydi. Bu mantalitede her vakit çok çalışmak gerekir, zira hiçbir şey size durduk yere gelmez. Kimse size hiçbir şeyi ikram etmez. Alanda onu sizin kazanmanız gerekir. Bosna’dan gelirken şunu biliyordum. Şayet Almanya’ya gidersem durumumda oynayan pek çok Alman futbolcu olacak ve 9 numara olabilmem için onlardan çok daha düzgün olmam gerekirdi. Felix Magath her vakit bizlere karşı çok talepkardı. Alanda herkesin kendi işini yapması, çok koşması ve birbirine yardım etmesi gerekiyordu. Ben de bu mantaliteyi mesleğim boyunca her yere taşımaya çalışıyorum. Zira çocukken futbol oynamaya başlayınca her şeye sahip olmanız mümkün değil. Farklı hocalardan, farklı gruplardan kendinize farklı şeyler katarsınız. Bence o benim mesleğim için çok kıymetliydi…”
“HER ŞEY BAŞTA BAŞLIYOR”
F.Bahçe’nin Boşnak golcüsü, 37 yaşına karşın hala formda olmasını, “Kafa yapısı çok kıymetli. Olağan ki çalışmanız da kural. . Zira 30 yaşını geçtikten sonra bedeninize daha çok dikkat etmeniz gerekiyor. Şayet sakatlanırsanız kalitenizi gösteremezsiniz. Her gün sakatlık önleyici çalışmalar yapmaya çalışıyorum” kelamlarıyla açıkladı.
– Çok kıymetli goller attın. Lakin Gaziantep’e karşı attığın birinci goldeki dayanılmaz sevincine şaşırdım. Güya mesleğindeki birinci golünü atmış üzereydin?
“Bazen hisler kıymetlidir. Futbolda bazen hisleri bir kenara koymanız gerekebilir. Lakin bazen de içinizdeki şeyleri dışarı dökmeniz gerekebilir. Harika Lig’deki birinci golümdü. Maçın çabucak başıydı. Mükemmel gol attı da diyebilirler, 1 metreden de gol attı diyebilirler. Kıymetli olan topun kaleye girmesi. Nasıl olduğunun bir değeri yok. Evvelki gollerimin hepsi geçmişte kaldı. Aksi halde buralarda olmazdım, bir yerlerde güneşin keyfini çıkarıyor olurdum… Buradayım ve kendimi kanıtlamak istiyorum. Bence bir futbolcu her vakit kendini kanıtlayabilir. Geçmişte ne başardığının bir ehemmiyeti yok. Buradaki beşerler performansınıza nazaran sizi yargılayacaklar. Yani ‘Geçmişte şu golleri attım’ diyemem. Bu bana bir şey katmaz. O yüzden geçmişte attığım golleri, kazandığım kupaları düşünseydim buraya gelmezdim…”
– 37 yaşında olmana karşın hala çok formdasın? Bunu nasıl başarıyorsun?
“Kafa yapısı kıymetli. Natürel ki çok çalışmanız koşul. Zira 30 yaşını geçtikten sonra bedeninize daha çok dikkat etmeniz gerekiyor. Şayet sakatlanırsanız kalitenizi gösteremezsiniz. Çok uzun mühlet oynayamazsınız. Şanslıyım ki çok fazla sakatlık yaşamadım. Lakin bu biraz da çalışmalarımın sayesinde. Zira her gün sakatlık önleyici çalışmalar yapmaya çalışıyorum. Her vakit şunu söylemeyi sevmişimdir. Bir tane mesleğiniz var. Keyfini çıkarmanız gerekiyor. Artık yapamadığınızı gördüğünüzde bırakıp gidebilirsiniz. Gençken tahminen her şeyi 37 yaşa kıyasla daha âlâ yapabiliyor olabilirsiniz. Lakin dinlenme en değerlisi, zira yaş ilerledikçe bedenin toparlanması yavaşlıyor. Bedeniniz 90 dakikanın yükünü hissediyor. Yalnızca bir iki şey değil birçok şey var direktörüz gereken. Örnek olarak her antrenman öncesi ve sonrası yaklaşık 20-30 dakika sakatlık önleyici antrenmanlar yapıyorum. Zira artık normaliniz, alışkanlığınız olmaya başlıyor…”
“KADIKÖY’DEKİ SES, TON ÇOK FARKLI”
– Dünyanın en değerli statlarında oynadın. Kadıköy’deki atmosfer nasıl pekala?
“Türkiye’de atmosferlerin hoş olduğunu biliyordum. Bilhassa bizim stadyumumuzda. Gol attığınızda biliyorsunuz ki beşerler isminizi söyleyip müziklerle kutlayacaklar. Bu da sizi daha duygusal yapıyor. Avrupa’da büyük statlarda oynadım. 30 binden 70-80 bin kişilik statlara kadar. Buradaki atmosfer, ton ve gürültü farklı. Burada bütün stadyum bağırıyor. Maça nazaran değişir. Mesela Milan’a karşı oynadığımız yarı final maçında ortam olağanüstüydü. Avrupa’da tahminen kimi şeyler biraz daha değişik. Lakin burada müziklerin tonları farklı ve daha yüksek. Bu da sizi keyifli ediyor. Zira futbol oynarken daha çok eğleniyorsunuz…”
“HEPİMİZ TEK GAYE İÇİN ÇALIŞIYORUZ”
– Maç içinde kimi oyunculara da protestolar oluyor. Bunu hissetmişsindir kesinlikle?
“Daha evvel birkaç röportajda bunu lisana getirdim. Bence taraftarlarımız olağanüstü. Grupta 25 oyuncumuz var. Her bir oyuncumuz değerli. Ben kusur yapabilirim, siz yanılgı yapabilirsiniz, her oyuncu kusur yapabilir. Ancak bizler için değerli olan şey, taraftarımızın dayanağını hissetmek. Bana takviye verdiklerini görmek, alkışladıklarını görmek, bana güç vermeye çalıştıklarını görmek beni memnun eder. Zira kimi oyuncular bundan daha çok etkilenir, kimileri daha az etkilenir. Lakin her oyuncu için kendi taraftarları tarafından ıslıklanmak zordur. Kulüp için, futbolcular için taraftarların gerisinde olmaları çok değerli. Zira günün sonunda bütün oyuncular Fenerbahçe forması giyiyor. Ve hepimiz tek bir maksat için savaşıyoruz. Bazen taraftarları ateşlemeye çalışıyorum. Lakin biri kusur yaptığı vakit da bu yalnızca bir kusurdur. Herkes yanılgı yapar. O sırada sorun yaşayan oyuncuya yardım etmeye çalışalım ki sorun çözülebilsin…”
“BİR ŞEYİ YAPMIŞ OLMAK İÇİN YAPMAM”
– Eski Yugoslavya ülkeleri her spor branşında çok başarılı. Bunu nasıl başarıyorsunuz. Biz de sporu çok seven bir ülke olarak sence neler yapmalıyız?
“Öğrenmeyi seviyoruz ve istiyoruz. Oynadığımız her şeyi kazanmak istiyoruz. Okuldan sonra basketbol oynadığımda, halı saha oynadığımda daima kazanmak isterdim. Çocuklarımla oynadığımda kazanmaya çalışıyorum, fakat bazen onların kazanmasına müsaade veriyorum. Ben hiçbir şeyi yalnızca yapmış olmak için yapmam. Basketbol oynuyorsam yalnızca oynamak için oynamam. Yeterli oynamak ve kazanmak isterim. Masa tenisi ya da tenis de olur. Ne olursa olsun. Yalnızca ter atmak için yapmam. Aslında her gün idmanlarda, maçlarda terliyorum. Açıklaması sıkıntı, lakin muhtemelen yetenekli bir milletiz. Bir halde her hususta yeterliyiz. Bu türlü olmak düzgün bir şey. Karım her vakit bana ‘Her şeyde uygunsun, her sporda iyisin’ diyor. Belirttiğim üzere şayet bir şeyi oynuyorsam, kesinlikle öğrenmek ve daha güzel olmak isterim. Yoksa oynamanın manası yok.”
“KOLAY MAÇ YOK”
– Türkiye ligi ile ilgili birinci izlenimlerin nasıl? Dört büyük ekibin şampiyonluk gayreti olacak.
“Türkiye’de diğer kaliteli kadrolar olduğunu da biliyoruz. Başlangıç bizim için uygundu fakat hem bizim hem de rakipler için dönem uzun. O yüzden her maç gelişmeliyiz, yanılgılarımızı öğrenmeliyiz. Hafta hafta daha düzgün olmalıyız. Zira lakin bu formda daha fazla maç kazanabiliriz. Her lig farklıdır.
Evet, beşerler Avrupa’dan geldiğinizde kolay olduğunu düşünebilir. Artık kolay lig diye bir şey yok. Kolay maçlar da çok nadiren var. Her ekip, taktiksel manada uygun hazırlanıyor. Tahminen her grubun teknik kalitesi yok lakin koşabiliyorlar, savaşabiliyorlar. O yüzden farklı bir lig bekliyorum. Tıpkı birinci maçımızdaki üzere sıkıntı maçlar olacağını düşünüyorum. 2-0 öndeydik ve kırmızı kart gördüler lakin galibiyet için sonuna kadar savaşmamız gerekti. O yüzden futbol bu, her şeye hazır olmanız gerekiyor. Gaziantep FK maçında son dakikada hakem o konumu incelerken biraz korkmuştum. Allah’tan top dışarı çıkmıştı, ancak bizim yanlışımız. Maçı oralara biz getirdik, daha erken bitirmemiz gerekiyordu…”
“KENDİMİ KONUTUMDA HİSSEDİYORUM”
– Milano mu, İstanbul mu?
“Milano’da 2 yıl yaşadım. İstanbul’a yeni geldik lakin çok sevdik. O yüzden ikisi de diyebilirim. Kendimi şimdiden konutumda üzere hissediyorum. Milano ya da Roma’daki hayatımdan çok farklı değil. Bu işimizin bir kesimi. Çabuk alışmak zorundasınız. Bilhassa kadro arkadaşlarınız ve tesis içerisinde çalışanlar olduğu vakit daha kolay oluyor. Tahminen burada taraftarlar biraz daha fanatik. Benimle fotoğraf çektirmek istedikleri vakit çok kibarlar. Şimdi çok dışarı çıkmadım. Şimdilik yalnızca akşam yemeği ve gibisi şeyler için dışarı çıkıyorum, zira onun dışında vakit yok. Her gün idman yapıyoruz, maçlarımız var. Lakin şu ana kadar âlâ gidiyor…”
“BENZEMA VE HAALAND FARKLI”
– Benzema ve Haaland?
“Benzema son 10 yıldaki en uygun santrforlardan biri. Haaland da gelecek 10 yılın en âlâ santrforlarından biri olacak. Farklılar. Haaland o biraz hayvan üzere, gole aç… Son vakitlerde bir oyuncuda bu özellikleri görmemiştim. Benzema ise klas, teknik, kaliteli oyuncu…”
– İki ünlü Bosnalı müzikçi. Halid Beslic mi Dino Merlin mi?
“Zor bir soru. İkisi birden. İkisini de çok seviyorum. İkisi de Bosnalı. Bosna’nın en yeterli müzikçileri…”
– Boşnak böreği mi yoksa köftesi mi?
“Tabağa koyduğunuz vakit ikisini de yerim. İkisi de bizim yemeğimiz. Uzun vakittir Bosna’da değilim. O yüzden arkadaşlarım cevapcici ya da börek getirdiğinde hoşuma gidiyor. Lakin cevapcici biraz daha fazla…”