Prof. Dr. Şükrü Ersoy İstanbul’da bu bölgeleri işaret etti, uyardı: Sağlam bile olsa yıkılabilir

AFAD’ın 5 ay evvel İstanbul’un sarsıntı riski taşıyan bölgelerine yönelik hazırladığı “Kırmızı Eylem” planına nazaran, kentte yüzden fazla semtte ivedilikle zelzeleye yönelik dönüşüm yapılması gerekiyor. Planda, cadde ve sokakların da acil müdahale gruplarının girişlerini engellemeyecek halde düzenlenmesi gerektiğine dikkat çekilmiş.

Olası Büyük Marmara Depremi’nin İstanbul’da yol açacağı risklere yönelik telaş ve tartışmalar devam ederken, kent genelinde sarsıntıya ait en değerli hususların başında eski yapıların dönüştürülmesi geliyor.

“BURALAR DAHA SAĞLAM”

CNN Türk Zelzele Danışmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy da mevzuyla ilgili Meltem Bozbeyoğlu’na açıklamalarda bulundu. İlçe ilçe çarpıcı tespitler yapan Ersoy yer ve yapı riskine dikkat çekti. İşte Ersoy’un açıklamaları;

Anadolu yakası genel olarak sağlam bir yere sahip. Avrupa yakasında ise Haliç’ten itibaren kuzeye hakikat olan ilçeler daha sağlam kayaçların olduğu yerler. İşte Sarıyer, Şişli, Beyoğlu, Eyüp ve en batıdaki Başakşehir ve Arnavutköy’ün birtakım kısımları olmak üzere buralar daha sağlam. Nereye nazaran? Avrupa yakasının güney ilçelerine nazaran. Güney ilçeleri neresi? Fatih, Zeytinburnu, Bakırköy, Küçükçekmece, Büyükçekmece, Avcılar, Esenyurt, Esenler, Güngören üzere ilçeler yerleri biraz daha hassas. Bu riskli dediğimiz şey yeri riskli, yapısı riskli diye ayırmak gerekiyor.

“ÜSTÜNDEKİ BİNALAR SAĞLAM BİLE OLSA YIKILABİLİRLER”

Parsel bazında, mahalle bazında çok şeyler değişebilir. Mesela Maltepe tarafından bir sürü dolgu alan var. Kadıköy yakasında dereler var. Birebir biçimde Avrupa yakasında da dereler var. O dere yataklarının olduğu bölgeler en hassas yerler. Buralarda taban sıvılaşabilir. Tabanda taşıma gücü kaybı olabilir. Üstündeki binalar sağlam olsa bile yıkılabilirler.

OTURANLAR TABAN ETÜDÜ ÇALIŞMASI MI YAPTIRMASI GEREKİYOR?

Her şey yasal görünebilir. Lakin dertlerimiz, kaygılarımız var. Bu bakımdan yapılarımızı ‘Bir sonraki zelzeleye hazır mı?’, ‘Yönetmelik bakımında hazır mı?’, ‘Proje bakımından hazır mı?’, ‘Zemin bakımından hazır mı?’ bir göstermekte yarar var.

VATANDAŞLAR TEDİRGİNLİKLERİNİ GİDERMEK İÇİN NASIL BİR YOL İZLEMEİ?

Öncelikle ilçe belediyelerine gidip mikrobölgelendirmede hangi alan içerisinde düşüyor. Yerleşime uygun alan mı, tedbirli alan mı yoksa uygun olmayan bir alan üzerine mi yapıları var, öncelikle onları öğrenecekler. Daha sonra kim yapmışsa… Müteahhite de sorabilirler. Yapılarının oturma ruhsatı, müsaadesi var mı… Projeleri uygun mu… Bunları bir uzmana müracaatları gerekiyor. Taban bakımında jeologlara, jeofizikçilerin yaptıkları çalışmalara bakmaları gerekiyor. Rapoları vardı.

ZEMİNİ MAKUS ÇIKTI, BİNA SAĞLAM… O VAKİT NE OLACAK?

Zemini berbat çıktıysa şayet o makus yere ait bir düzgünleştirme yoksa tabanda, bunun tedavileri var. Yoksa bina hasar görebilir. Zira Hatay, Maraş sarsıntılarında gördük ki bina çok sağlam olabilir lakin yere uygun düzgünleştirme yapılmadığı için yıkılan, devrilen binalar var. Hasebiyle kesinlikle yapıyla tabanın barışık olması gerek. Barışık olması demek ne demektir? Zelzelede sallandığı vakit yere uygun bir birleştirme varsa tabanla birlikte hareket eder ve yıkılmaz, göçmen, beşerler ölmez.

HASARLI BİR BİNA, YERİ ÇOK SAĞLAM… KARŞIT DURUM OLURSA NE OLUR?

‘Ben sağlam yerde oturuyorum’, ‘Evin hiçbir kıymeti yok’ diye düşünüyorlarsa kusur ediyorlar. En sağlam yerde bile çürük bir yapı varsa yıkılabilir. Mesela gökdelenlerden bir örnek verelim. Esenyurt’ta yaptığınız bir gökdelenle Maslak’ta yaptığınız bir gökdelenin yer açısından çok farklılığı var. Biri Maslak’ta daha uygun bir taban üzerinde gökdelen yapmışınızdır. Lakin Esenyurt’ta yaparken fevkalede bir itina göstermeniz yere uygun iyileştirmeler yapmak zorundasınız.

‘”ÜÇ KAĞITÇI” DİYE TABİR EDECEĞİMİZ PEK ÇOK KÜME VAR’

O kadar gösterişli binalar yıkıldı ki üstelik gidin bakın yönetmeliğe uygun. Lakin projede yazılanlar uygulamada muhakkak ki yapılmamış. İstanbul’da da vatandaşın derdi o aslında. Meskenine güvenemiyor. Zira her şey yasal görünüyor. Yasal görünmesinin kontrol eksikliği nedeniyle yapılmadığını biliyor. Uygulamada beton bilmem ne gözüküyor fakat o denli değil. Proje bilmem ne gözüküyor lakin iş yerinde alttan kolon kesmişler. Vatandaşlar bunu artık biliyor. Gözü açıldı, biliyor ve korkuyor, telaş duyuyor. Çok haklı. Ancak vatandaşın da şuna dikkat etmesi gerekiyor. Meskenlerini gösterirken şu anda piyasada ‘üç kağıtçı’ diye tabir edeceğimiz pek çok küme var. Vatandaşın parasını almak için konutları denetim ediyormuş üzere yapıp, gerçekte güzel uzman olmayan beşerler var.

“MAALESEF BU MEVZUDA BİR AHALİ SÜZGEÇTEN GEÇMEMİŞİZ”

Denetim kural. Bundan sonra kiralanan ya da satılan konutların sağlamlık raporu istenmesi gerekiyor. Bu da o binayı yapan müteahhitin yahut kimse onların sorumluluğunda. Ben konut alıyorum, para veriyorum. Bana karşılığında bir şeyi garanti etmek zorundasın. Ya da kira kiralıyorum. İçine girip yaşayacağım, çocuğum var. Münasebetiyle bana garanti etmek zorundasın. Bunun istenmesi gerekiyor. Birebir otomobildeki ruhsat üzere konutlarında makul vakitler içerisinde ruhsatının aranması gerekiyor. Zira başlangıçta yapıldı. Her şey sistemli, hoş. Aşağıdaki iş yeri senden habersiz kolonu kesti, kesiyorlar. Yani bir kaç yılda bir tekrarlanabilir sağlam olduğuna ait raporlar almak gerekiyor. Bunların yapılması gerekiyor. Maalesef bu hususta bir ahlaki süzgeçten geçmemişiz. Çok önemli badireler olabiliyor. Bir de emlak fiyatlarında fahiş artışlar var.

“KIRMIZI RİSKLİ ALANLAR ÜZERİNE DE UYGUN BİNALAR YAPILABİLİR”

Çürük dediğimiz yerlerde de şayet âlâ yapılmışsa, uygun yapılmışsa bir şey olmaz. Bütün İstanbul’u yeşil alana toplayacak halimiz yok. Kırmızı riskli alanlar üzerine de uygun binalar yapılabilir. İyileştirmeler yapıldığı vakit uygun binalar yapılabilir ve bir şey olmaz. O yüzden vatandaş o garantiyi almak zorunda. Mesken satın alırken ya da kiralarken konutun o tabana uygun olup, bir yer etüdü yapılmış mı, yapılmamış mı bunların araştırılması gerekiyor. Yoksa bütün İstanbul’u muhakkak bir alana mı toplayacağız. Yok o denli bir şey. Türkiye’de benzeri durumda olan pek çok yer var.

Rezerv alan belirlenirken Türkiye’de 1.5 milyon dönüşüm alan sağlanacak. Boş alanlara bakıyorlar. Şu sağlanmalı. Yere uygun yapılar yapmak gerekiyor. Bina sağlam denmez. Taban de uygun olacak ve barışacak

İLÇE İLÇE, MAHALLE MAHALLE DÖNÜŞÜMÜN UYGULANMASI GEREKEN YERLER

Öncelikli dönüşümün uygulanması gereken semtler ise ilçeler bazında şöyle sıralanıyor:

Maltepe: “Cevizli, Bağlarbaşı, Fındıklı, Girne, Esenkent, Gülsuyu, Aydınevler, Altayçeşme, Gülensu, Zümrütevler, Yalı, Çınar, Altıntepe, Feyzullah ve İdealtepe.”

Pendik: “Kavakpınar, Velibaba, Kaynarca ve Ahmet Yesevi.”

Sultanbeyli: “Hamidiye, Turgut Reis, Akşemseddin, Mimar Sinan, Mecidiye, Salgamlı Devlet Ormanı, Ahmet Yesevi, Abdurrahmangazi, Orhangazi, Yavuz Selim, Hasanpaşa, Adil, Mehmet Akif ve Teferruc Zirve Ormanı.”

Şişli: “Paşa ve Merkez.”

Tuzla: “Postane, Aydınlı, Şifa, Mimar Sinan, Yayla, İstasyon ve Aydıntepe.”

Zeytinburnu: “Maltepe, Seyitnizam, Beştelsiz, Sümer, Veliefendi, Veliefendi, Çırpıcı, Telsiz, Nuripaşa, Kazlıçeşme, Yeşiltepe, Merkez Efendi ve Gökalp.”

Adalar: “Heybeliada, Nizam, Maden, Kınalı ve Burgazada.”

Ataşehir: “İçerenköy.”

Avcılar: “Deniz Köşkler, Cihangir, Ambarlı, Merkez, Gümüşpala, Üniversite, Firüzköy, Mustafa Kemal Paşa ve Yeşilkent.”

Bağcılar: Yıldıztepe, Cihan, Kirazlı, Demirkapı, Hürriyet, Fevzi Çakmak, Yenigün, Kazım Karabekir, Çınar, Yenimahalle, Bağlar, İnönü, Yavuz Selim, Merkez, Mahmutbey, Fatih, Barbaros, Göztepe, Kemalpaşa ve Sancaktepe.”

Bahçelievler: “Şirinevler, Zafer, Kocasinan, Soğanlı, Hürriyet, Yenibosna, Çobançeşme, Cumhuriyet ve Fevzi Çakmak.”

Bakırköy: “Osmaniye, Kartaltepe, Yeşilköy, Zeytinlik, Zuhuratbaba, Şenlikköy, Ataköy 3-4-11, Ataköy 7-8-9, Cevizlik, Yenimahalle ve Ataköy 2-5-6 mahalleri.”

Başakşehir: “Ziya Gökalp, Şahintepe ve Güvercintepe.”

Bayrampaşa: “Altıntepsi, Muratpaşa, Yenidoğan, İsmetpaşa, Terazidere, Ortamahalle, Yıldırım ve Kartaltepe.”

Beylikdüzü: “Barış, Yakuplu, Kavaklı, Marmara, Adnan Kahveci, Dereağzı, Cumhuriyet, Gürpınar, Büyükşehir ve Kıyı.”

Beyoğlu: “Piyalepaşa, Piri Paşa, Kaptanpaşa, Fetih zirve, Keçeci Piri ve Hacıahmet.”

Büyükçekmece: “Batıköy, Fatih, Pınartepe, Güzelce, Atatürk ve Hürriyet.”

Esenler: “Fatih, Nine Hatun, Menderes, Kazım Karabekir, Tuna, Fevzi Çakmak, Oruç Reis ve İkili Havuzlar.”

Esenyurt: “Atatürk, Örnek, Saadet dere, İnönü, Namık Kemal, Yenikent, Fatih, İnciryepe, Ardıçlı, Güzelyurt, Mehter Çeşme, Pınar, Talatpaşa ve Merkez mahalleri.”

Eyüpsultan: “Nişanca, Topcular, Düğmeciler, Defterdar, İslambey, Karadolap ve Güzeltepe.”

Fatih: “Mevlanakapı, Şehremini, Akşemseddin, Seyyid Ömer, Ayvansaray, Kocamustafapaşa, Derviş Ali, Yavuz Sultan Selim, Yedikule, Hırkai Şerif, Balat, İskenderpaşa, Topkapı, Silivri Kapı, Atıkalı, Molla Gürani, Sümbül Efebdi, Ali Kuşcu, Haseki Sultan, Zeyrek, Karagümrük, Cerrahpaşa, Aksaray, Cibali ve Emin Sinan.”

Gaziosmanpaşa: “Merkez, Sarıgöl ve Yıldız Tabya.”

Güngören: “Merkez, Güneştepe, Mareşal Çakmak, A.Nafiz Gürman, Haznedar, Genç Osman, Akıncılar, Sanayi, Mehmet Nesih İzmen, İnanç ve Tozkoparan.”

Kağıthane: “Talatpaşa, Merkez ve Gürsel mahalleleri.”

Kartal: “Hürriyet, Karlıktepe, Orhantepe, Atalar, Esentepe Petrol İş ve Cevizli.”

Küçükçekmece: “Kanarya, Cumhuriyet, Cennet, İnönü, Yeşilova, Gültepe, Fevzi çakmak, Halkalı, İstasyon, Yenimahalle, Söğütlüçeşme, Kartaltepe, Sultan Murat, Fatih, Kemalpaşa ve Atakent.”