Rönesans’ta üst katlar neden geriye devrildi? İnceleme sonuçları açıklandı
Kahramanmaraş merkezli 11 vilayette yıkıma neden olan sarsıntılar sonrası bölgeye gidip inceleme yapan KTÜ Yapı İşleri Daire Başkanlığı’ndan bilim insanları, alandaki müşahede ve tespitlerini rapora dönüştürdü. Takımda bulunan KTÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık ile KTÜ Heyelan Uygulama ve Araştırma Merkezi İdare Konseyi Üyesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Ersoy, Hamazizade İhsan Beyefendi Kültür Merkezi’nde düzenlenen ‘Kahramanmaraş Zelzeleleri ve Trabzon İçin Zelzele Riski ve Alınması Gereken Önlemler’ bahisli konferansta konuştu.
‘KAHRAMANMARAŞ SARSINTISI ÖNCESİ VE SONRASI’ DİYE İKİYE AYRILACAK’
Konferansın açılış konuşmasını yapan KTÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Çuvalcı, zelzele sonrasında oluşan can kayıplarında her bölümden insanın sorumlu olduğunu kaydederek, “Burada yalnızca müteahhidin değil, onu yapan emekçinin, belediye vazifelilerinin, siyasetçilerin, yapı denetiminden sorumlu şahısların, satın alanların dahi sorumluluğu var. Bizler mesken aldığımızda dışına bakarız, mermere bakarız. Herhalde artık bundan sonra temelden karot alacak, dayanıklılığına bakacak. Türkiye artık Kahramanmaraş zelzelesi öncesi ve sonrası diye ikiye ayrılacak. Zelzeleden sonra Cumhurbaşkanlığı külliyesinde çalışma kümeleri oluşturuldu. 13 küme var ve bu kümelerden birisinin lideri Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık hocamızdır ve 54 akademisyene başkanlık yapacak. Bu durum üniversitemiz ve Trabzon için çok hoş bir olay, övünç ve gurur kaynağımız” dedi.
‘ZEMİN, DÜŞÜK MATERYAL KALİTESİ, YETERSİZ DONATI’
Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık da konferansta, bölgedeki hasar tespit çalışmalarındaki izlenim ve değerlendirmelerini paylaşarak, “İncelemeler sonucunda gördüğümüz çok kolay bir ve çok net kavramlar var. Öncelikle taban, zelzelede bir binanın hasar almasını tetikleyen en değerli noktalardan birisi. Maalesef 2000 yılı öncesinde inşa edilen yapıların birçoğu, materyal kalitesinin hayli düşük olduğunu, yönetmeliğin müsaade verdiği kıymetlerin yarısından dahi düşük beton kalitesine sahip olduğunu, donatıların da kâfi akma dayanımlarına sahip olmadığını ve bilhassa binaların alt katlarında, fazla kat yüksekliğine sahip binaların yıkılmasında bilhassa Nurdağı bölgesinde çok kıymetli ve büyük etken oluşturduğunu gördük” diye konuştu.
‘YETERSİZ BİNDİRME UZUNLUKLARI NEDENİYLE ÜST KATLAR GERİYE DEVRİLDİ’
Binaların giriş katlarına yapılan işletmeler ve asmolen döşemelerin de yıkıma neden olduğunu belirten Prof. Dr. Altunışık, şunları söyledi:
“2018 Türkiye bina sarsıntı yönetmeliğine nazaran inşa edilmiş tabanından üste yanlışsız konsol olmadan çıkan, kâfi beton kalitesine sahip binalarımızın sarsıntıdan hasar almadığını gördük. Hatay’da gördüğümüz Rönesans binasında bodrum ve üstteki bir ila iki katın hiç hasar almadığını lakin yetersiz bindirme uzunluklarından ötürü üst katların geriye gerçek devrildiğini gördük. Bu nedenle 2018 sarsıntı yönetmeliğinde bunun üzere yahut asmolen döşeme üzere birtakım kriterlere sınırlama getirilmiş. Mühendisler olarak vazifemiz, yönetmeliğe uygun projeler üretmek ve tıpkı vakitte bu yönetmeliğe uygun projelerin birebir ve yerine uygulanmasını sağlamak için gerekli kontrol hizmetlerinin verilmesi olduğunu düşünüyorum.”
‘TÜM VİLAYETLERDE BİNALARI ZELZELEYE HAZIR HALE GETİRMELİYİZ’
Trabzon’un zelzele riskine yönelik değerlendirmeler de yapan Prof. Dr. Altunışık, “Şu an ülkemizin rastgele bir noktası ve vilayetinde içerisinde can kaybı yaşayacağımız binaların yıkılmasına neden olabilecek bir zelzele meydana gelebilir. Bu nedenle Kahramanmaraş zelzelesinden sonra, ‘Trabzon ve İstanbul sarsıntı bölgesidir, şurası değildir’ diye katiyen demememiz lazım. Bizim artık bütün vilayetlerde kamu binaları ve öncelikli binalarımız başta olmak üzere 2000 yılında inşa edilmiş binaları da bunun içine katarak hepsini sarsıntıya hazır hale getirmemiz gerekiyor” dedi.
YAPILAR HAZIRLANMALI
Konferansta Doğu Karadeniz’in zelzele riskiyle ilgili değerlendirmeler yapan KTÜ Heyelan Uygulama ve Araştırma Merkezi İdare Şurası Üyesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Ersoy da yer kabuğundaki hareketlilik nedeniyle biriken gücün ne vakit ve nerede açığa çıkacağının bilinmediğini ve yapıların sarsıntılara karşı hazırlıklı olunması gerektiğini kaydetti.
Konferans sonunda sunum yapan bilim beşerlerine KTÜ Rektörü Prof. Dr. Çuvalcı tarafından plaket takdim edildi. Konferans çıkışında, sarsıntı sırasında hasar gören ve yıkılan çok sayıda yapının bilim insanlarınca çekilen fotoğrafları da sergilendi.