S-400 yaptırımına Vilnius’ta ince ayar

Aydın Hasan – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın NATO Devlet ve Hükûmet Liderleri Doruğu marjında Litvanya’nın başşehri Vilnius’ta ABD Lideri Joe Biden ile görüşme heyetinde, Savunma Sanayii Lideri Haluk Görgün’ün de yer alması dikkat çekti. Eski Savunma Sanayii Lideri İsmail Demir, Rusya ile kurulan bağlantılar nedeniyle ABD tarafından yaptırım kapsamına alınan şahıslar ortasında yer alıyordu. Görgün’ün Biden ile tıpkı fotoğraf karesinde yer aldığı manzarayla ABD’nin Savunma Sanayi Başkanlığı’nı (SSB) kurumsal olarak yaptırımın kapsamı içinde değerlendirmediği yorumları yapıldı.

CAATSA kapsamında

ABD, Aralık 2021’de Türkiye’deki kimi kurum ve bireyleri Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın alması nedeniyle ABD’nin, Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası (CAATSA) kapsamında uygulanacak yaptırımlar kapsamına almıştı. Periyodun Savunma Sanayii Lideri İsmail Demir’in de ortalarında olduğu dört kurum yetkilisine “Rusya ile kurulan ilişkiler” nedeniyle uygulanacak yaptırımlar, 2022 yılı nisan ayında yürürlüğe girmişti. Devrin SSB Lideri İsmail Demir, SSB Lider Yardımcısı Faruk Yiğit, Hava Savunma ve Uzay Daire Lideri Serhat Gençoğlu ile Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanlığı Küme Müdürü Mustafa Alper Deniz yaptırım kapsamına alınmıştı.

Türkiye kınamıştı

SSB, yaptırımlarla ABD’den ihracat lisansı alamayacak, ABD’nin ve ilişkili olduğu milletlerarası finans kuruluşlarının kredilerinden faydalanamayacaktı. Periyodun ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “Uyarılarımıza karşın Türkiye Rusya’dan S-400 sistemi alımını ve denemesini sürdürdü. Türkiye SSB’sine yönelik yaptırımlar, ABD’nin CAATSA’yı büsbütün uygulayacağını göstermektedir. Rusya’nın savunma bölümüyle girilen önemli ticari faaliyetlere tolerans göstermeyeceğiz” açıklamasında bulunmuştu. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise “ABD’nin Türkiye’ye karşı tek taraflı yaptırımlar içeren kararını kınıyor ve reddediyoruz” denilmişti.

Dolaylı bildiri verilmişti

NATO tepesi marjında Biden ile yapılan görüşmede; Erdoğan’ın kurmay heyetinde hiyerarşik sıra içinde Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ulusal Savunma Bakanı Yaşar Güler, MİT Lideri İbrahim Kalın, Savunma Sanayii Lideri Haluk Görgün ve İrtibat Lideri Fahrettin Altun yer aldı. Heyette; SSB’nin yeni Lideri Görgün’ün bulunması dikkat cazipti. Görgün, 6 Haziran’da Cumhurbaşkanı Kararı ile İsmail Demir’in yerine SSB Başkanlığı’na atanmıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı Basın Sözcülüğü’nden daha evvel yapılan açıklamada, SSB’nin yeni lideri Görgün’ün yaptırımların kapsamı dışında kaldığı bildirisi dolaylı sözlerle verilmişti.