Suna Kan hayatını kaybetti: Kemanın ‘harika’ sesiydi 

Sadece Türkiye’nin değil dünyanın gelmiş geçmiş en uygun keman virtüözlerinden biri olarak anılan, Cumhuriyet’in yetiştirdiği en değerli bedellerden, usta sanatçı Suna Kan, 86 yaşında hayatını kaybetti. Sanatkarın vefatını yakın arkadaşı, piyanist Gülsin Onay duyurdu. Onay, dün sabah toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada “Suna Kan’ı kaybetmişiz. Allah rahmet eylesin. Yeri cennet olsun. Oğlu Ömer Üstel başta olmak üzere tüm yakınlarına, sevenlerine, müzik topluluğumuza baş sıhhati ve sabırlar dilerim. Büyük bir müzisyenimizi, yakın dostumu ve yeri doldurulamaz kıymetli kemancımızı kaybetmenin kederi içerisindeyim… Kalbimizde daima yaşayacak eşsiz anıları ve kayıtlarıyla…” sözlerine yer verdi.

Tüm hoşluğuyla anılarda

Müzik tarihine imzasını yazdıran, mesleğiyle ve başarılarıyla birçok sanatkara ilham veren Suna Kan’ın vefatı müzik dünyasını yasa boğdu. Sanatçının vefatının akabinde sanat, siyaset ve akademi dünyasından pek çok isim taziye bildirisi yayımladı. 

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, taziye iletisinde “Ülkemizin çok bedelli keman virtüözü ve devlet sanatkarımız Suna Kan’ın vefatını ıstırapla öğrendik.  Merhumeye Allah’tan rahmet; ailesine, sevenlerine ve tüm sanat topluluğumuza baş sıhhati diliyoruz” sözlerine yer verildi. CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu  ise “Cumhuriyetimizin çok sesli müzik alanında yetiştirdiği büyük kıymet, dünyaca ünlü keman virtüözlerinden, devlet sanatkarımız Suna Kan’ın vefatından ötürü büyük ıstırap duydum” dedi.

Beş yaşında keman çalmaya başlayan Suna Kan, 12 yaşındayken ismine özel çıkan ve kamuoyunda “Harika Çocuk Yasası” olarak bilinen kanunla yurt dışına eğitime gönderilmişti. 

10 yaşında birinci resital

Fazıl Say, “Değerli keman sanatkarı Suna Kan’ın vefatını derin hüzünle öğrendim. Tüm sevenlerine ve müzik topluluğuna baş sıhhati dilerim. Türkiye’nin bedelli bir sanatkarıydı. Işıklarda uyusun” derken Cihat Aşkın “Virtüözlüğü, sanatçılığı, yol göstericiliği, oda müziği alanındaki liderliği ve bununla birlikte saymakla bitmeyecek özellikleri ile Suna Kan ismi müzik tarihimize altın harflerle kazınmıştır” diye konuştu. Ayşegül Aldinç ise “Ayşegül Sarıca’nın martta hayata vedasından sonra Suna Kan’ın kaybı kıymetlerimizin arka arda, bizi terk ettiğini, yalnızlaştığımızı düşündürüyor. Doğan Kardeş başucu dergimdi ve onların öykülerini birinci orda okumuştum. Suna Kan o asil duruşuyla, tüm hoşluğuyla anılarımızdaki yerini koruyacak” tabirlerini kullandı. 

1936 yılında Adana’da dünyaya gelen Suna Kan’ın babası Nuri Kan da Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nda viyola sanatkarıydı. Şimdi beş yaşındayken babasından keman öğrenmeye başlayan sanatçı, Hulusi Karsel’den dersler aldı. Birinci resitalini 18 Nisan 1946’da Ankara Devlet Konservatuvarı’nın konser salonunda verdi. Mozart’ın 5. Keman Konçertosu’nu seslendirdiği bu resitalin akabinde “Harika Çocuk” olarak anılmaya başladı. 1948’de isme özel çıkarılan ve kamuoyunda “Harika Çocuk Yasası” olarak bilinen “İdil Biret ve Suna Kan’ın yabancı memleketlere müzik tahsiline gönderilmesine dair kanun” ile yurt dışında tahsil görmek için devlet bursu aldı.

Ailesiyle evvel Roma’ya giden Kan, birlikte çalışacağı eğitimcinin hayatını kaybetmesi üzerine Paris Konservatuvarı’na gönderildi. Gabriel Bouillon ile çalışan Suna Kan, 1952’de konservatuvarı birincilikle bitirdi. Akabinde Bouillon ile repertuvar çalışmalarına devam etti ve milletlerarası müsabakalara katıldı. 1955’te Viotti Yarışması’nda birincilik, 1956’da Münih Yarışması’nda ikincilik, 1957’de ise Long-Thibaud Yarışı Paris Kenti Ödülü’nü kazanarak muvaffakiyetini dünyaya duyurdu. 1957’de yurda döndü ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası solist sanatçılığına atandı. 1960 yılında müzisyen ve eleştirmen Faruk Güvenç ile evlendi. Tıpkı yıl Türkiye’nin birinci konser piyanisti Ferhunde Erkin’le kurduğu keman-piyano ikilisi ile Türkiye’nin pek çok yerinde oda müziği konserleri ve resitaller verdi. İkili yurt dışında da çeşitli merkezlerde resitallere imza attı. Kan, daha sonra Almanya’da tahsilini tamamlamış Gülay Uğurata ile ikili oluşturdu ve 29 yıl boyunca ikili olarak çalmayı sürdürdü. 1970’li yılların başında orkestra şefi Gürer Aykal ve Faruk Güvenç ile Ankara Oda Orkestrası’nın kuruluşunda yer aldı. Orkestra, yurt dışında 100’den fazla konser verdi; çeşitli plaklar yaptı. Sanatçı, 1977-1986 ortasında Ankara Oda Orkestrası’nda başkemancı ve solist sanatçı olarak yer aldı.

Gülsin Onay 17 Mayıs’ta ziyaret ettiği Suna Kan ile bu fotoğrafı paylaşmıştı. 

Türk bestekarlara vefa

Suna Kan, Türk bestekarların keman repertuvarının en yeterli yorumcularından biriydi. Necil Kazım Akses’in Keman Konçertosu’nun birinci çalınışını gerçekleştiren sanatçı, Ulvi Cemal Erkin’in Keman Konçertosu ile Ahmet Adnan Saygun’un Keman Konçertosu’nu da icra etti.

‘Keman kutumu kapattım’ demişti

Uzun yıllar Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nda solist ve başkemancı olarak misyon yapan büyük usta Suna Kan, 1971’den bu yana “Devlet Sanatçısı” unvanını taşıyordu. Mayıs 2017’de sıhhat sıkıntıları nedeniyle uzun bir müddet konser vermediğini söyleyen sanatçı “Kemanın kutusunu şimdilik, bu dünyadan gidinceye kadar kapattım” demişti. Kan, bir öbür röportajında ise “50 yıldır kemanımla yaşıyorum. Hiçbir eşimle, ne annemle ne babamla, ne oğlumla bu kadar uzun yaşamadım” tabirlerini kullanmıştı.