‘Ticaret hacmimiz 40 milyar $’ı aştı’

Aslıhan Altay Karataş – Afrika kıtasında son devirde yaşanan büyük değişimi Dışişleri Bakanlığı’nın Afrika uzmanı diplomatları Milliyet’e kıymetlendirdi. 11 Ağustos’ta Resmi Gazete’de yayınlanan atama kararlarıyla misyona başlayan Batı ve Orta Afrika Genel Müdürü Büyükelçi Şebnem Cenk ile Cenk’in selefi Türkiye’nin Dakar Büyükelçisi Parıltı Sağman sorularımızı yanıtladı. 

2020 yılından bugüne Batı ve Orta Afrika’da art geriye yaşanan değişim dikkat çekiyor. Sudan, Çad, Mali, Burkina Faso ve Gine’de yaşanan askeri darbeler sonucu idareler el değiştirdi. Son olarak 26 Temmuz’da Nijer’de Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum, kendilerine “Vatanı Muhafaza Ulusal Konseyi(CNSP)” ismini veren bir küme asker tarafında darbe sonucu devrildi. 

Sahel kuşağı 

Gine’den Sudan’a kadar uzanan Sahel jenerasyonu, antik periyottan beri kervan ve ticari yolların üzerinde bulunan bir bölge. Tıpkı vakitte güçlü yeraltı kaynaklara sahip bölge, petrol ve doğal gazın yanı sıra uranyum, altın ve elmas üzere varlıklı yeraltı kanyaklarını da barındırıyor. 

Erdoğan’a büyük ilgi  

Batı ve Orta Afrika Genel Müdürü Büyükelçi Şebnem Cenk, Afrika ile münasebetlerin geliştirilmesinin, Türkiye’nin dış siyasetinin temel taşlarından birisi olduğunu belirterek şunları kaydetti: 

“Afrika ülkeleriyle bağlantılarımıza özel ehemmiyet ve öncelik veriyoruz. Afrika kıtasıyla stratejik seviyeli işbirliğimizi yalnızca siyasi alanda değil, ekonomik, ticari, toplumsal ve kültürel alanlarda daha da geliştirmek istiyoruz. Bunu yaparken de yalnızca kamu bölümümüzle değil, özel bölümümüzle, sivil toplum kuruluşlarımızla, üniversitelerimizle kıtada mevcut olmak istiyoruz. Zati çok düzgün bir düzeye geldik. 2002’de 5 milyar dolar olan ticaret hacmimiz 2022 yılı sonunda 40 milyar doları aştı. Afrika kıtasında Türkiye’ye ve Sayın Cumhurbaşkanımıza büyük bir teveccüh, büyük bir ilgi var. Kıta dışından Afrika’yı en fazla ziyaret eden Cumhurbaşkanı. Bu konu bağlantılarımızı güçlendirmemiz, ilerletmemiz için çok olumlu bir taban oluşturuyor.” 

Yeni elçilikler açılacak 

Son devirde Afrika ve bilhassa Sahel bölgesinin kıymetli sınamalardan geçtiğini söz eden Cenk, “Bu sınamaların getirdiği siyasi, ekonomik ve toplumsal çalkantılar kelam konusu. Biz bu süreçte Afrika halklarının yanında olmaya ve katkıda bulunmaya devam edeceğiz. Afrika’da kıymetli bir sömürgecilik geçmişi var. Bunun yansımalarını bugün de görmeye devam ediyoruz. Bu sürecin kıtada mümkün olduğunca barış, istikrar ve Afrika halklarının faydasına ilerlemesini istek ediyoruz” diye konuştu. 

Cenk, “Afrika kıtasında yükselişe geçen ülkeler ortasında Türkiye var mı?” sorusuna da, şu cevabı verdi: 

“Mutlaka. Çok olumlu bir imajımız var. Bir sefer sömürge geçmişimiz yok. Ülkemiz, Afrika ülkelerinin ekonomik kalkınma ortağı pozisyonunda. Bu da Afrika ülkelerinin bize bakışını son derece olumlu etkiliyor. Büyükelçiliklerimizin yanı sıra Türkiye, Maarif Vakfı okullarıyla, TİKA ofisleriyle, Yunus Emre enstitüleriyle kıtada mevcut. THY Afrika’da 60 noktaya uçuş gerçekleştiriyor. Hasebiyle mevcudiyetimiz yeterli bir düzeyde. Daha da ilerilere taşımak noktasında elimizden geleni yapıyoruz. Yeni büyükelçiliklerin açılması kararı alındı, önümüzdeki devirde hayata geçirilecek.” 

‘Senegal’de keskin değişiklik beklenmemeli’

Dakar Büyükelçisi Işık Sağman da, Senegal’de yaşananların Nijer’de yahut Batı Afrika’daki Burkina Faso, Mali ve Gine’de yaşananlardan farklı olduğuna işaret etti. Sağman, şunları kaydetti: “Senegal’in darbe geçmişi yok, diyalog kültürüne kıymet veriyor. İç siyasetten kaynaklanan bir kadro gelişmeler yaşandı. Muhalefet başkanı Ousmane Sonko hakkında 2021 yılından bu yana görülen bir dava vardı. Bu süreçte vakit zaman taraftarları şovlar yaptı, tansiyon yaşandı ve maalesef bu şovlarda hayatını kaybedenler, yaralananlar oldu. Ousmane Sonko 31 Temmuz’da tutuklandı. Gündemi meşgul eden bir konu da önümüzdeki şubat yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimleri konusu. İki periyottur Cumhurbaşkanlığı yapan Macky Sall üçüncü kere aday olmayacağını açıkladı. Tutuklanan muhalefet önderi Sonko’nun aday olup olamayacağı en çok tartışma yaratan bahislerden birisi. Senegal, kendi bölgesinde demokrasi alanında örnek bir ülke olarak biliniyor. Senegal’de son yıllarda kimi Batı Afrika ülkelerinde yaşandığı üzere keskin değişiklikler beklememek gerekir diye düşünüyorum.”