Toplumsal cinsiyet eşitliğinde yol uzun

Rapora nazaran bayanlar ve kız çocuklarının yüzde 1’inden azı, bayanların güçlenmesinin ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlandığı ülkelerde yaşıyor. Bu rapor birinci defa, bayanlar ve kız çocuklarının insani gelişmesinde kaydedilen ilerlemenin kapsamlı bir fotoğrafını çiziyor. Raporda, UN Women ve UNDP güç birliği yaparak, bayanların güçlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğini ölçen ikiz endeksler olarak Bayanların Güçlenmesi Endeksi (KGE) ve Global Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi’ni (KTCEE) öneriyor. İkiz endeksler, bayanların insani gelişmesi, güçlenmesi ve özgürlüklerinde kaydedilen ilerlemeyi ölçmek için farklı lakin tamamlayıcı bakış açısı getiriyor. Endeksler, dünyada bayanların karşı karşıya kaldığı karmaşık zorlukları ortaya koyuyor ve maksada yönelik müdahaleler ve siyaset ıslahatlarının yolunu açıyor. 114 ülkenin bilgilerine dayanarak yapılan tahliller, bayanların seçim yapma ve fırsatlardan yararlanma gücü ve özgürlüğünün büyük ölçüde kısıtlı olduğunu gösteriyor. Bayanların güçlenmesinin düşük olması ve toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin büyük olması yaygın bir durum olarak ele alınıyor.

Yüzde 28 eşitsizlik var

KGE, bayanların sıhhat, eğitim, kapsayıcılık, karar verme ve bayanlara yönelik şiddet olmak üzere beş boyutta seçim yapma ve ömür fırsatlarından yararlanma gücünü ve özgürlüklerini ölçüyor. KTCEE ise misal biçimde sıhhat, eğitim, kapsayıcılık ve karar verme dahil olmak üzere insani gelişmenin temel boyutlarında erkeklere kıyasla bayanların durumunu kıymetlendiriyor.

Kadınların Güçlenmesi Endeksi’ne nazaran, dünya genelinde bayanlar ortalama olarak tam potansiyellerinin sırf yüzde 60’ını gerçekleştirebiliyor. Global Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi’ne nazaran ise bayanlar temel insani gelişme boyutlarında erkeklerin elde ettiğinin yüzde 72’sini başarıyor, bu da yüzde 28’lik bir toplumsal cinsiyet eşitsizliği manasına geliyor. Bu g üçlenme açıkları ve eşitsizlikleri yalnız bayanların iyilik ve ilerlemesine değil, birebir vakitte insanlığın ilerlemesine de ziyan veriyor.

UN Women İcra Yöneticisi Sima Bahous, “Küresel toplum, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ile toplumsal cinsiyet eşitliği ve bayanların güçlenmesi için güçlü bir taahhütte bulundu. Lakin bu yeni endekslere nazaran, bayanların tam potansiyelinin gerçekleşemediğini, büyük toplumsal cinsiyet açıklarının yaygın olarak devam ettiğini, bu durumun da tüm Amaçlar’ın gerçekleştirilmesine yönelik ilerlemeyi engellediğini ve yavaşlattığını açık biçimde görebiliyoruz. Bu nedenle, toplumsal cinsiyet eşitliği taahhüdünü gerçekleştirmek, bayanlar ve kız çocuklarının insan haklarını garanti altına almak, onların tüm temel özgürlüklerinin eksiksiz gerçekleştirilmesini sağlamak için gerekli gayretleri sürdürmemiz gerekiyor” dedi.

Yüzde 1 eşitliği yüksek ülkede yaşıyor

Rapor ayrıyeten, dünyadaki bayanlar ve kız çocuklarının yüzde 1’den azının bayanların güçlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin yüksek olduğu ülkelerde yaşadığını, öte yandan dünyadaki bayan nüfusunun yüzde 90’ının -yani 3,1 milyar bayan ve kız çocuğununkadının güçlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinde büyük açıkların bulunduğu ülkelerde yaşadığını vurguluyor. UNDP Lideri Achim Steiner, “Bu aydınlatıcı tahlil, salt insani gelişmenin kâfi bir şart olmadığını, zira Bayanların Güçlenmesi Endeksi (KGE) ve Global Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi’nde (KTCEE) düşük ve orta performans sergileyen ülkelerin yarısının yüksek ve çok yüksek insani gelişme kümesinde yer aldıklarını gösteriyor. Birçok bayan ve kız çocuğu, potansiyellerinin yalnızca bir kısmını gerçekleştirmelerine imkan sağlayan ülkelerde yaşıyor, bu yeni içgörüler beşerler için gerçek değişimi gerçekleştirmeyi hedefliyor.”

Politika eylemleri

KGE ve KTCEE siyaset belirleyiciler için, bayanların güçlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliği alanında kaydedilen ilerlemeye ait hayati ispatları ve bunları başarmak için gerekli olan acil siyaset aksiyonlarını ortaya koyuyor. Endeksler, aşağıdaki alanlarda kapsamlı siyaset hareketlerine duyulan muhtaçlığı gösteriyor:

Sağlık siyasetleri: Cinsel ve üreme sıhhatine üniversal erişim sağlamaya odaklanarak, herkes için uzun ve sağlıklı ömrü desteklemek.

Eğitimde eşitlik: Dijital çağda bayanlar ve kız çocuklarının güçlenmesi için, başta STEM (bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik) üzere alanlar olmak üzere, marifet ve eğitim kalitesindeki açıkları gidermek.

İş-özel hayat ahengi ve ailelere takviye: Uygun fiyatlı çocuk bakım hizmetleri, ebeveyn müsaadesi programları ve esnek çalışma düzenlemeleri dahil olmak üzere, iş-özel hayat ahengini destekleyen siyasetler ve hizmetlere yatırım yapmak.

Kadınların eşit iştiraki: Kamusal hayatın tüm alanlarında toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçekleştirmeye yönelik amaçlar belirlemek ve aksiyon planları yapmak, bayanları geride bırakan ayrımcı kanunlar ve düzenlemeleri ortadan kaldırmak.

Kadınlara yönelik şiddet: Tedbire, değişen toplumsal normlar, ayrımcı kanunlar ve düzenlemeleri ortadan kaldırmaya odaklanan kapsamlı tedbirleri uygulamaya koymak.