Türkiye’nin tek rakibi İtalya! Dev ihale öncesi dikkat çeken atılım: ‘Zamanlama çok iyi’

Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Savunma Sanayi alanında attığı adımlarla her geçen gün değerli bir tedarikçi olma yolunda ilerleyen Türkiye, askeri gemi üretimi ve ihracında da kıymetli adımlar atıyor. Daha evvel MİLGEM projesi kapsamında STM ve Türk Deniz Kuvvetleri paydaşlığıyla tasarlanan ve inşa edilen 4 ADA sınıfı Korvet, Türk Deniz Kuvvetleri’nde faal olarak misyon yapıyor. ADA sınıfı Korvetler, tıpkı vakitte Türk Savunma Sanayi için de kıymetli bir ihraç kalemi. Daha evvel Pakistan’a 4 adet, Ukrayna’ya ise 2 adet ihraç edilen ADA sınıfı Korvetler, Halihazırda Malezya’da devam eden Korvet ihalesinde de yarışan adaylardan birisi. Bu kapsamda yaşanan son gelişme ise gözleri Romanya’ya çevirdi. Daha evvel açtığı Korvet sınıfı savaş gemisi ihalesinde Fransa ile anlaşan Romanya’nın bu mutabakattan vazgeçmesinin akabinde gözler tekrar Romanya’ya döndü.

TCG BURGAZADA

Bu gelişmeler yaşanırken Ulusal Savunma Bakanlığı’nın “TCG KINALIADA korvetimiz, ‘Romanya Deniz Kuvvetleri Günü’ kutlamaları münasebetiyle 12-16 Ağustos 2023 tarihleri ortasında Köstence’ye liman ziyareti icra ediyor” açıklaması, Romanya’ya yapılacak potansiyel bir gemi ihracını gündeme getirdi. Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan, Romanya’daki ihale sürecini ve Türkiye’nin askeri gemi satış stratejisini Milliyet.com.tr’ye anlattı.

‘MAKUL MALİYET, AZAMÎ FAYDA’

Türkiye’nin askeri gemi üretiminde makul bir maliyetle azamî yarar gösterecek biçimde ilerlediğini lisana getiren Kozan Selçuk Erkan, “Bu durum yaklaşım çerçevesiyle alakalı bir durum. Türkiye bu usul satışlarda daima makul bir maliyetle azamî yarar gösterecek formda çalışıyor. Yani bir silah sistemi sattığı vakit bu sistemin azamî harbe hazırlık oranıyla daima kullanılması üzerine bir strateji kuruyor. Bu sebepten ötürü alt sistemlerin uyumluluğu, yedek kesim tedariğinin kesintiye uğramaması çok önemli” formunda konuştu.

Deniz sistemlerinin de hava sistemlerine benzeri formda Doğu ve Batı ülkelerine nazaran farklı lojistik ve altyapı anlayışına sahip olduğunu ve bu durumun satış sonrası süreçte yedek modül tedariği ve altyapı bakımından belirleyici olduğuna dikkat çeken Erkan, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bu duruma iki farklı örnek verebiliriz: Hava sistemleri açısından bir örnek vermek gerekirse Malezya’nın elinde SU-30 uçakları bulunuyordu. Yedek kesim tedariği düşünceli olduğu için bu uçaklar aylarca uçamadan beklediler. O vakit Rusya şimdi bir savaş halinde bile değildi. Hal bu türlü olunca Malezya artık bu uçaklardan kurtulmak ister hale geldi zira savunma gereksinimini karşılamak için bir uçak sahibi olmak istiyordu ve yeni bir arayışa çıktı. Keza Mısır’a bakarsak her yerden silah aldığını görüyoruz. İncelediğimiz vakit bu türlü bir duruma altyapı olarak hazır olmadığını görüyoruz ve bu sebeple bakım mutabakatını farklı imzalamak zorunda kalıyorlar. Bu sebeple tahminen de bir gemiye verdiği paradan daha fazlasını bakım mutabakatına vermek zorunda kalıyor. Biz bu stil bahisler kelam konusu olduğunda harbe hazırlık oranı bakımından bu ülkelerden hatta dünya standartlarından bile ilerideyiz. Hele hele Avrupa’ya kıyasla bu manada hayli düzgünüz. Avrupa’ya baktığımızda bir geminin ya da bir uçağın harbe hazırlık manasında yani operasyona hazırlık manasında şu anda düzey olarak yüzde 50’nin altına düşmüş olduğunu söyleyebiliriz. Bu manada öteki ülkelerden farklı bir strateji belirlememiz bizim için avantaj yaratan bir durum.”

PN MİLGEM Projesi Dördüncü Gemisi PNS TARIQ

‘TÜRKİYE EPEY ESNEK TAHLİLLER SUNUYOR’

Büyük sistemlerin satışında teknik kadar siyasetin da kıymetli olduğunu vurgulayan Kozan Selçuk Erkan, “Savaş gemisi üzere büyük silah sistemlerinin satışı kelam konusu olduğu vakit teknik bazen üçüncü sıraya düşer. Yani siyaset ve mali kolaylıklar daha ön planda olur. Şu anda mali kolaylıklar kelam konusu olduğunda İtalyanlar, politik manada da Fransızlar ön plana çıkıyor. Fransızların gemi satışlarında gemi modelinden ve cinsinden fazla büyük oranda yarattıkları politik takviye rol oynar. İtalyanlar da politik olarak çok dayanak sunamadıkları için çok başarılı finansal tahlillerle masraflar. Dünyanın her yerinde, satılan İtalyan gemilerine bakarsak bu gemilerin çok uygun fiyatlara çok uygun vadelerle satıldığını görürüz. Türkiye şimdi politik dayanak ve finansal tahlil manasında avantajlı paketler sunabilen bir ülke değil lakin teknik manada çok çok yeterli işler çıkarıyoruz” dedi.

Savaş gemisi üretim maliyetlerinde en değerli kalemin silah ve sensör sistemleri olduğunu lisana getiren Erkan, “Bir savaş gemisinin en kıymetli sistemleri radarları, sensörleri ve silahlarıdır. Bunlardan sonra geminin motoru ve başka sistemleri gelir. Bu noktada Türkiye yerli sistemleri ne kadar arttırıp fiyatı uygun hale getirirse girdiği ihalelerdeki talihi da o kadar artacak. Bu işler artık dünyanın birçok yerinde iştiraklerle ilerlemeye başladı. Ortadoğu ülkeleri ve Yunanistan haricinde artık ülkeler ‘Gemiyi yapın ve anahtar teslim bize verin’ üzere bir anlayış benimsemiyor. Örneğin Türkiye’nin de katıldığı Malezya’da gerçekleştirilen ihalede gemilerin Malezya’da yapılması planlanıyor. Pakistan’a satılan MİLGEM gemilerinin de ikisi Pakistan’da kalan ikisi Türkiye’de üretildi. Bu türlü olduğu vakit satış yaptığınız ülkede bu satışın sonucunda bilgi ve deneyim edinebiliyor” dedi.

“Biz bu mevzuda daha esnek çalıştığımız için Avrupa ülkelerinden daha uygun tahliller sunabiliyoruz. Örneğin Almanlar Mısır için bir savaş gemisi inşa ettiler. Bu geminin yalnızca çeliğini Mısır’a yaptırdılar ve geri kalan tüm sistemler Avrupa’dan hazır olarak geldi ve gemiye monte edildi. Bu alım yapan taraf kritik bahislerde hiçbir tecrübe elde edemediği için artık dünyada çok tercih edilen bir sistem değil. Türkiye şu anda ‘Bir şeyleri kendim çözmek istiyorum’ diyen bir ülke için epey en kritik tahlilleri sunabilen ülke durumunda.” – Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan

 Ukrayna Donanması için inşa edilen MİLGEM Korveti Herman İvan Mazepa

‘TCG KINALIADA ZİYARETİNİN ZAMANLAMASI ÇOK İYİ’

Romanya’da iptal edilen korvet sınıfı savaş gemisi ihalesini, “Romanya’da şu an ‘Bir şeyleri kendim çözmek istiyorum’ formunda özetlenebilecek bir alım yapmayı planlıyor” halinde özetleyen Kozan Selçuk Erkan, Romanya’nın açtığı ihaleyi etkileyen diğer faktörler olduğunu belirterek yaşananları şu halde anlattı:

“Fransızlar ile yapılan muahedenin bozulma sebebi Romanya’nın Fransızlardan Köstence’de bulunan tersaneyi borçlarıyla birlikte üstlenmek istemesi. Fransızlar bu türlü bir durumu kabul etmediler. İkinci sırada bulunan Hollandalılar da DAMEN tersanesiyle Romanya’da bulunan bir tersaneye ortak olmuştu lakin ortak oldukları tersaneye gerekli yatırımı yapmadıkları için Romanya devleti ortalık paylarını geri aldı. Korvet ihalesinin birinci iki sırasında Fransızlar ve Hollandalılar vardı. Bunlar gittiği için artık üçüncü sıradaki İtalyanlar ve dördüncü sıradaki Türkiye kaldı. Romanya yeni bir ihaleye mi çıkacak yoksa ‘Biz üçüncü ve dördüncü ülkelerle görüşeceğiz’ mi diyecek bunu ilerleyen süreçte göreceğiz. Şu an yeni bir ihale ilanı sunmadılar lakin kaideler değişirse yeni bir ihaleye çıkılır diye düşünüyorum.”

TCG KINALIADA

TCG KINALIADA korvetinin Köstence ziyaretinin zamanlamasının çok yeterli olduğunun altını çizen Erkan, “Bu daha evvelden planlanmış bir ziyaret lakin tam da bu gelişmelerin yaşandığı sırada Romanya’da bulunması zamanlama açısından çok iyi” diyerek kelamlarını noktaladı.