Vazifemiz İstanbul! Dört basamaklı sarsıntıya hazırlık planı

İSTANBUL Milliyet  – Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, İstanbul’un zelzeleye hazırlanması konusunda dört etaplı plan hazırladıklarını tabir ederek, “İstanbul’da, zelzele başta olmak üzere tüm afetlere karşı hazırlıklı olmak ve süratli adımlar atmak konusunda kararlıyız” dedi. İstanbul için özel yasa çıkarabileceklerini lisana getiren Özhaseki, “Bir an evvel işi hızlandıracak önlemleri alıp bu maddeyi çıkarmak istiyoruz” sözlerini kullandı. İstanbul’da belirledikleri rezerv alanlarında 350 bin konuta kadar yeni sağlam, muteber konutlar yapacaklarını belirten Özhaseki, “Çevrede en riskli olan yapıları, o yaptığımız yeni yerlere taşıyacağız. 6 milyon civarında bağımsız ünite var. Bunun 1.5 milyonu riskli ve 600 bini birinci etapta yıkılacak bina üzere görünüyor. Bizim birinci maksadımız o 600 bin konutun bir an evvel inançlı alanlara yanlışsız taşınması. Biz bunu beş sene içinde tamamlamayı düşünüyoruz” diye konuştu. 

‘4 BASAMAKLI HARİTA’ 

Bakan Özhaseki, dün İstanbul Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde ortalarında Milliyet Genel Yayın Direktörü İbrahim Özay Şendir’in de bulunduğu gazete ve televizyonların genel yayın direktörleriyle bir ortaya geldi. Özhaseki, sarsıntı bölgesinde yürütülen çalışmalar ile İstanbul’un zelzeleye hazırlanması konusunda bilgiler verdi. “İstanbul’umuzu sarsıntı başta olmak üzere tüm afetlere karşı dirençli hale getirmekte kararlıyız. Bu manada dört kademeli bir yol haritamız var” diyen Özhaseki, şunları söyledi: “İstanbul’da yapılacak en hoş şey, sarsıntı gelmeden ona hazırlık. Bu mevzuda dört basamaklı planımız var: Birincisi, zati devam eden bir kentsel dönüşüm çalışması var. Şu anda bile 39 ilçemizde 188 yerde kentsel dönüşüm projesi kapsamında 165 bin civarında konutun yenileme çalışmaları devam ediyor. İkinci basamakta, rezerv konut alanları belirledik. Bu alanlarda 350 bin konuta kadar yeni sağlam, muteber konutlar yapabileceğiz. Üçüncüsü de, ‘Yarısı Bizden’ kampanyası. Bununla ilgili de şu ana kadar Bakanlığımıza müracaat eden insan sayısı 1 milyon 20 bin. Bina içerisinde tek tek müracaatlar var fakat yüzde yüz kendi içerisinde mutabakat sağlanmış bina sayısı 14 bin civarında. Dördüncü kademede, İstanbul için özel bir yasa çıkarmayı hesaplıyoruz. Bir an evvel işi hızlandıracak önlemleri alıp bu maddeyi çıkarmak istiyoruz.” 

‘KİM VARSA GELSİN’ 

“Bizim bir çalışmamız var. Türkiye’nin en yeterli uzmanları bizde. Bakanlığımız liderliğinde İstanbul’da 39 ilçe belediyemizi gerekse büyükşehir belediyemizi davet ederek toplantıya başladık. İstanbul’da bu işe gönül veren yahut bu işe baş yoran, katkıda bulunmak isteyen kim varsa gelsin orada söylesin ve bir yol haritasını netleştirelim. Sonra da gerekirse İstanbul için özel yasa çıkarıp bir an evvel başlayalım. O yüzden bizim süratli davranmamız icap ediyor. Gerekirse bu mevzuda süratli adımlar atarak çalışma devrinde değilse bile Meclis’i bu iş için davet edip bu kanunları görüşebiliriz.”  

Özhaseki, “İstanbul için kentsel dönüşümde vatandaşı teşvik edici, zorlayıcı hükümlülükler mi getirmeyi planlıyorsunuz? Bu yasanın çerçevesi ne olacak?” biçimindeki soruya ise, “Eskiden bir binanın değişimi için yüzde yüz muvafakat gerekiyordu, daha sonraki periyotta bu üçte ikiye kadar düştü. Lakin bina içerisinde itiraz edenler yerine nazaran pürüzler oluşturdu. Üçte iki sağlasanız bile iş başına geçtiğinizde yasa sizi uzunca bir güzergaha sokuyor. Orada karar alıp bir an evvel işe başlayamıyorsunuz” cevabını verdi. 

Özhaseki, kelamlarına şöyle devam etti: “İstanbul’un sarsıntıya hazırlanmasında, kentsel dönüşüm özelinde bu işin üç paydaşı var: Birincisi Bakanlık. Ana kumanda merkezinde Bakanlık var; bu işin hesabını yapıyor, riskli alan ilan ediyor, önlemler alıyor, vatandaşın kirasını ödüyor, oradaki projeyi baştan sona gözden geçiriyor, yanlışsız altyapıyı oturtuyor ve devam ediyor. İkincisi basamağında belediyelerimiz var. Belediyelerimiz, hangi bölgeler kendileri için daha riskliyse bir an evvel başlayabilecekleri yerleri hesaplayıp daha sonra vatandaşlarımızla görüşmeleri sürdürmeleri icap ediyor. Üçüncü ayağı da vatandaş. Şayet vatandaş razı olmazsa, direnmeye başlarsa nitekim yapılacak çok bir şey kalmıyor. Şayet İstanbul’umuzu ve Türkiye’mizi sarsıntıya hazırlayacaksak bizim bir an evvel daima birlikte bu işlerin üstesinden gelecek biçimde uğraşmamız icap ediyor.” 

Bakan Özhaseki, 17 Temmuz’da hayata geçirdikleri “Yerinde Dönüşüm” projesi ve sarsıntı bölgesine yönelik yürütülen çalışmalarla ilgili de şunları söyledi: 

B“Yeni bir çalışma başlattık. O da şu; haliyle bizim yapmış olduğumuz rezerv alanlar biraz kent dışında kalıyor. Biz bu geçen mühlet içerisinde taban etütlerini yaptırdık o bölgelerin. Burada da hayatı normalleştirebilmek ismine merkezleri bir an evvel canlandırmamız gerekiyor diye düşünüyoruz. O bölgedeki beşerlerle, sivil toplum örgütleriyle, ileri gelenlerle ticaret odası erbaplarıyla bir ortaya geldiğimizde bize bilhassa yerinde dönüşümü işaret ettiler ve istediler. Yerinde dönüşüm bir noktada bizim için bir mecburiyetti. Neden derseniz rezerv alanlarda yeteri kadar yani 850 bin konutluk yer bulmak mümkün değil. İkincisi beşerler yaşadığı yerden anılarının olduğu yerlerden kopmak istemiyorlar. O yaşadığı bölgede yine hayatını devam ettirmek istiyorlar. Ruhsattan meskene kadar her bir safhasını Bakanlığımızın denetleyeceği ‘Yerinde Dönüşüm’ sürecini dört kırmızı çizgimizden asla taviz vermeden sürdüreceğiz. Fay sınırlarının ve fay kırıklarının olduğu yerlerde yapılaşma asla olmayacak. Taban sıvılaşması olan yerlerde de yapılaşma olmayacak. Dere yataklarına bir daha yapılaşma yapılamayacak. Mühendislik ve mimarlık hesaplarından başlayarak imal safhasının tamamında sıfır tolerans uygulanacak.” 

İSTANBUL VE ÇEVRESİ 

Bakan Özhaseki, “Yasa yalnızca İstanbul ve sarsıntının etkileyeceği Marmara bölgesini mi yoksa Türkiye genelini mi kapsayacak?” halindeki soruya, “Bu maddeyi yalnızca İstanbul ve etrafı için çıkarmayı düşünüyoruz. Zira buranın sorunlarını biliyoruz. Karşımıza çıkan problemleri biliyoruz. Bu meseleleri giderecek, işi hızlandırıcı mahiyette, birkaç kişinin tahminen komplekslerine olayı kurban etmeden en süratli biçimde bu işi yapmak istiyoruz. O yüzden de İstanbul ve etrafına ilişkin özel bir yasa olarak çıksın diye düşünüyoruz bunu” dedi. Çıkarılması planlanan yasanın neleri kapsayacağına ait bir soru üzerine Özhaseki, evvelden bir binanın dönüşümü için yüzde yüz muvafakat gerektiğini, daha sonra bunun üçte ikiye kadar düşürüldüğünü söz ederek, kelamlarına şöyle devam etti: 

‘RIZA GÖSTERECEĞİZ’ 

“Ama bazen de engelleyici mahiyette davranıp, mahkemelere gidip dava açmayı çok seven, ortada az de olsa vatandaşlarımız çıkıveriyor. Onların elinde evrakla mahkeme kapılarında dolaştığı bir ortamda da kocaman bir binada onlarca kişi bekliyor. Ancak birisinin itirazlarıyla birlikte orayı siz hızlandıramıyorsunuz. Bir şey olduğu vakit da daima birlikte bunun acısını çekiyoruz. O yüzden bunları hızlandıracak mahiyette, tahminen de, şahsi kanaat bu kesin karar değil benimki, yüzde 50 oranında bina içerisindeki sakinler ‘Burada dönüşüm yapalım’ diyorlarsa ona istek göstereceğiz. Öteki türlü bu işin altından kalkamayız diye düşünüyorum. Biz bu yasa taslağını hazırlayacağız, açıp kamuoyuyla tartışacağız, herkesle paylaşacağız. Sonra da Meclis’e getirip, uzun uzadıya müzakere edeceğiz. Şayet siz bunu taraflarla tartışmadan yaparsanız diğer türlü felaketler karşınıza çıkıyor.” 

YERİNDE DÖNÜŞÜME 162 BİN 500 BAŞVURU

“Yerinde dönüşümle ilgili de vatandaşa her konut için 500 bin lira hibe yardımında bulunuyoruz. 800 bin liraya kadar da kredi vereceğiz. İnşaatları yaptıkça hak ediş karşılığı olarak biz bu paraları vereceğiz. Daha sonra onlar da, iki yılı ödemesiz on sene vadeli sıfır faizle parayı geri ödeyecek. İş yerleri için de yeni krediler ve hibeler başlattık. Bundan ötürü da oralarda dayanılmaz bir istek oldu. Telefonda takip ediyorum. Bugün sabah 162 bin 500 civarındaydı müracaat. Bunlar bazen bir bina ismine müracaat ediyorlar. Demek ki; 200 binden fazla vatandaşı temsil eden bir küme ‘Evet biz yerinde dönüştürürüz. Siz bize dayanak verin. Biz konutumuzu yaparız’ diyorlar. Bunu yaptığımız takdirde o kentlerde bir an evvel merkez canlanmış olacak.”

‘ŞEHİR MERKEZLERİNİ BİZ İNŞA EDECEĞİZ’

“Bir karar aldık. Kentlerimizin merkezinde yapılacak yerlerin tamamının inşasını da biz yapacağız. Zira kentlerin meydanı kıymetli.  

O meydanlar yüzlerce yıl boyunca yaşıyor. Sonra kartpostallara husus oluyor. Herkes orada buluşuyor. Geçtiğimiz hafta Malatya’da başladık. Yarın Kahramanmaraş’ta yapacağız. Haftaya da inşallah Adıyaman’da ve sonra da Hatay’da kentlerin merkezini Bakanlık olarak biz resen inşa edeceğiz.” 

RİSKLİ YAPILAR REZERV ALANLARINA TAŞINACAK

Bakan Özhaseki, İstanbul’da oluşturulacak rezerv alanlarına ait ise şu bilgileri verdi: 

“Rezerv konut alanları belirledik. Bu belirlediğimiz alanlarda 350 bin konuta kadar yeni sağlam, emniyetli konutlar yapacağız. O da bizim epey muhtaçlığımızı görecek. Etrafta en riskli olan yapıları, o yaptığımız yeni yerlere taşıyarak tahminen de sarsıntıya hazırlığın ikinci adımını atmış olacağız. En geç iki sene içerisinde o binaları da teslim alacağız. En riskli yerlerden başlamak üzere tekrar vatandaşları oraya yanlışsız yönlendireceğiz. 

Kesin bir şey değil söyleyeceğim şey lakin Kanal İstanbul projesi sonucunda çıkacak konutların bir kısmı da İstanbul’da sarsıntıya hazırlık için orada kullanabiliriz. Bunu Sayın Cumhurbaşkanımız da tabir ettiler. Kâfi ki İstanbul’u geleceği hazırlayalım, sarsıntıya daha inançlı hale getirelim. İstanbul için çoklukla kabul gören görüş şu: ‘6 milyon civarında bağımsız ünite var. Bunun 1.5 milyonu riskli ve 600 bini birinci etapta yıkılacak bina üzere görünüyor. Bizim birinci amacımız o 600 bin konutun bir an evvel inançlı alanlara gerçek taşınması. Biz bunu beş sene içinde tamamlamayı düşünüyoruz.” 

‘GEÇ KALMIŞ BİR DÜZENLEME’

ÇİĞDEM YILMAZ İstanbul  – Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’nin, İstanbul için özel sarsıntı yasası çıkarmayı hedeflediklerini açıklamasının üzerine İstanbul’a özel bir yasanın mümkün olup olmayacağını Anayasa profesörlerine sorduk. Profesörler, usulen bir pürüzün olmadığını söyledi. 

Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Şule Özsoy Boyunsuz bahisle ilgili şunları söyledi: “Burada İstanbul’un özel muhtaçlıkları var. 16 milyon insan yaşıyor. Yapılaşma biçimi, kurtarma faaliyetleri, zelzele olmadan yapılması gereken hazırlıklar, hepsi yasal desteğe gereksinim duyar. Ancak İstanbul’un, Türkiye’nin öbür kentlerinden daha özel ve farklı gereksinimleri olduğunu düşünürse TBMM ve bunun etrafını de yanlışsız kurarsa teorik olarak bu türlü bir şey yapılması mümkün ve yanlışsız. Şöyle de bir şey var, Türkiye’deki tüm sarsıntı bölgelerindeki beşerler için emsal meseleleri içeriyorsa ancak yalnızca İstanbul’un meselelerine tahlil öneriyorsa, o vakit o düzenlemeye eşitlik prensibi açısından karşı çıkılabilir. Bir ayrıcalık ya da ayrımcılık yapılmaması gerekiyor. Fakat tüzel durum birebir değil ve daha farklı problemler varsa, bu farklı problemleri kent genelinde yani 16 milyon insanın yaşadığı, yapılaşmanın çok ağır olduğu özel tahlil teklifleri gerekiyorsa o vakit özel kanun gerekebilir. TBMM yetkisi dahilinde” dedi. 

Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Necmi Yüzbaşıoğlu da şunları aktardı: “Çıkarılan rastgele bir yasanın içeriğini görmeden net bir şey söylemek, mümkündür ya da değildir demek çok yanlışsız değil. Fakat sarsıntıyla ilgili bir yasal düzenleme yapılmasında bir zahmet yok, yapılabilir. Yalnızca İstanbul’a mahsus olmaz, bunun nedeni de Türkiye bir zelzele ülkesi ve bunu da genelleştireceklerini düşünüyorum. İstanbul gündemde olduğu ve konuşulduğu için İstanbul özelinde denilmiş olduğunu ve yasal düzenlemenin yalnızca İstanbul’a has olmadığı düşünüyorum. Zira beklenen zelzelede tek etkilenecek vilayet İstanbul değil. Yapılacak yasal düzenleme, kamuoyunun faydasına olduğu için rastgele bir sakıncası yok. Hatta bu türlü bir düzenleme için geç bile kalınmıştır diyebiliriz.” 

‘15 BİN GÖNÜLLÜYLE DAHA GÜÇLENECEĞİZ’

HANDE ATILGAN Ankara – Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, Ulusal Medikal Kurtarma Takımı (UMKE) çatısı altında kurulan UMKE ATAK’ın, medikal kurtarmanın yanı sıra arama kurtarma faaliyetlerinde de faal rol alacağını duyurdu. Bu yıl 20. yaşına girecek oluşumun, enkaz altında arama kurtarma yapabilecek ATAK ünitesi ve 15 bin 200 gönüllüsüyle güçlenerek büyüyeceği iletisini veren Koca, 7-13 Ağustos tarihleri ortasının, UMKE için kutlama haftası olacağını açıkladı. 

Bakanlıkta düzenlenen merasimde, 81 vilayetten gelen UMKE gruplarını ağırlayan ve 11 afet vilayetinden gelen UMKE sorumlularına plaket veren Koca, “UMKE, 15 bin 200 gönüllüsüyle alanda. 5 bin 332 arkadaşımız tüm sarsıntı bölgelerinde arama kurtarma faaliyeti yürüttü” dedi.