Yumurtadan makûs kokular! Yasaklı husus çıktı ortalık karıştı

Çiğdem Yılmaz / Aleyna Sevim – Ülkesindeki yumurta kıtlığı nedeniyle farklı ülkelerden yumurta ithal etmeye başlayan Tayvan, Türkiye’den gelen yumurtaların bir kısmında yasaklı antibiyotik; nitrofuran tespit edildiğini duyurdu. Yumurtaların imha edildiği açıklanırken, incelenen yumurtalarda, antibiyotik etken hususunun milyarda 4.5 modül oranında belirlendiği açıklandı. Enfeksiyon hastalıkları tedavisinde hekim reçetesiyle kullanılan, lakin hayvan beslenmesinde kullanımı, başta antibiyotik direnci olmak üzere birçok yan tesiri nedeniyle 2000’li yılların başında yasaklanan ‘nitrofuran’ın, Türkiye’de üretilen yumurtalardan çıkması, bu tip antibiyotiklerin yasağa rağmen hala kullanıldığı kuşkusunu de beraberinde getirdi. Hayvan beslenmesinde büyüme hızlandırıcı ve hastalıklara karşı direnç gayesiyle kullanılan antibiyotikler, 2006 yılında Avrupa Birliği’nde olduğu üzere Türkiye’de de yasaklanmıştı. Pekala yasağa karşın antibiyotik yumurtadan nasıl çıktı.

‘ÇÜRÜK ELMA VARSA’

Yumurta Üreticileri Merkez Birliği Lideri İbrahim Afyon, Tayvan’a gönderilen 222 konteyner yumurtadan yalnızca 5 adedinde kalıntı sorununun yaşandığını savunarak, “1 parti eserde sorun olduğu ileri sürülmüştür. Sakıncalı olduğu ileri sürülen sonlu ölçü “parti mal” yerinde imha olmuş, ülkemize iadesi kelam konusu olmamıştır. Ülkemizde 20 yıldır ithalatı, üretimi ve kullanımı yasak olan bu hususun, çok küçük oranda gözden kaçma ihtimaline karşı bile Tarım ve Orman Bakanlığı müfettiş ve denetçileri misyon başındadır. Eserlerimiz tarladan tavaya kadar tüm süreçlerde denetlenmektedir. Üstelik her bir yumurta için geriye dönük takip sistemi bulunmaktadır. Her bir yumurtanın hangi tavuktan üretildiği bile dilerseniz ortaya çıkartılabilir. Bölümümüzde varsa çürük elmaların ortaya çıkarılması, kelam konusu eserlerin nasıl ithal edildiği, ihmal mi yoksa kasıt mı olduğu gerekli süreçler sonrasında ortaya çıkartılacaktır” açıklamasını paylaştı. Afyon, kesimin Uzak Doğu’ya ihracat başarısı elde ettiği bir periyotta pazar uğraşı yaşandığına da vurgu yaptı.

DENETİM VE DENETİM ŞART

Kümes hayvanları besleme alanında çalışmalar yapan Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Kısım Lideri Prof. Dr. İbrahim Ak, insanlarda besin kaynaklı antibiyotik direnci yaşanmaması için hayvanlarda hastalık dışında antibiyotik kullanımının yasak olduğuna vurgu yaparak, “Kontrol ve kontrol düzeneğinin yeterli çalışması gerekiyor. Denetim ve kontrol yapıldığında risk ortadan kalkıyor. Lakin insan ve ticaretin olduğu her yerde risk olduğu var. Tüketici sıhhatinin korunması için faal bir denetim ve kontrol gerekiyor” dedi.

YUMURTA ÇİFTLİKLERİ DENETLENİYOR MU?

Prof. Dr. Nevzat Artık, yumurta çiftliklerinin nasıl denetlendiğine ait sorumuza, kendisinin de besin denetçiliği yaptığını belirterek, “Yılda bir sefer, iki sefer şu dönemlerle kontrol yapılır demek gerçek değil. Kontrol her an yapılabilir” dedi.

YUMBİR Üretici Birliği Lideri İbrahim Afyon ise, “Periyodik haberli habersiz kontrole tabiyiz. Ayrıyeten market satış noktası kontrollerindeki denetimlerde kalıntı izleme, geriye dönük izlenebilirlik kontrolleri olmakta. Her firma her ay kesin ziyaret edilir. Ayrıyeten rastgele bir vatandaşın şikayeti ‘kesinlikle’ değerlendirilip yerinde denetim yapılır” diye konuştu.

KANSEROJEN Mİ?

Endüstriyel hayvancılıkta hayvanlara hastalanmamaları için hormon ve antibiyotik gibisi kimi unsurların verildiğini savunan Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Çetin Ordu da, “Nitrofuran bir antibiyotik çeşidi. Bu antibiyotikler hayvanları müdafaa için veriliyor fakat sonuçta hayvanların etinde, sütünde yumurtasında kalıntı olarak kalabiliyor. Bu hususun kansorejen özelliği olabileceği biliniyor. Ancak bu kalıntı ile alınacak antibiyotik ölçüsünün insanlarda ne kadar kanser yapabildiğine dair kesin bir bilgi yok. Kanserin dışında daha da çok bilineni; antibiyotiklerin bakteri direnci ya da mikroplara karşı direnç geliştirerek insanların enfeksiyondan ölebilmesi. Endüstriyel hayvancılıkta çalışanlarda kolon kanseri lenfoma multipl myeloma üzere kanserler kimi maruziyetlere bağlı daha çok olduğu gözlenmiş” görüşlerini paylaştı.

‘HER YIL NUMUNE ALINIR’

Ankara Üniversitesi Besin Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Nevzat Artık da, 81 vilayette her yıl antibiyotik kalıntısı için numune alındığını ve yıl boyunca izleme kontrolü yapılıdığını vurgulayarak, “AB ülkelerine hayvansal eser satmakta ve hiç sorun yaşanmamaktadır. Ülkemizin Tayvan pazarına girmesi durumu kelam hususudur. Bu periyotta bu türlü bir sorunun çıkması çok manidardır. Ülkemizin ihracatının engellenmesi için yapılıp yapılmadığını Tarım Bakanlığımız araştırmalı, ilgili firmaya yönelik kontrol yapmalıdır” diye konuştu.

‘ÜRETİMDE SORUN VAR’

Yumurtada tespit edilen unsurun antibiyotik olmasına rağmen durup dururken insanlara antiniyotik yedirmenin bedende farklı etkileşimlere sebep olacağını vurgulayan onkoloji uzmanı Doç. Dr. Yavuz Dizdar da, “Yumurta üretiminin kendisi sıkıntılı. Olağanda insanlara durup dururken antibiyotik yedirtmek yeterli bir şey değildir. İkincisi çoluğa çocuğa yediriyorsunuz bu yalnızca antibiyotik olarak kalmıyor ki. Vücutta  falan etkileşiyor sonuçta” dedi.

‘TAYVAN BİLDİRİMDE BULUNMADI YENİDEN DE İNCELEME BAŞLATTIK’ 

ANKARA Milliyet – Tarım ve Orman Bakanlığı, Türkiye’den Tayvan’a ihraç edilen yumurtalarda, insan sıhhatine ziyanlı unsur tespit edildiği tezleri ile ilgili, “Tayvan yetkili otoritesi tarafından Bakanlığımıza rastgele bir bildirimde bulunulmamış olmakla birlikte, Bakanlığımız tarafından inceleme başlatıldı” açıklamasında bulundu.

‘NİTROFURAN YASAK’

Bakanlık, Tayvan’a ihraç edilen yumurtalarda, insan sıhhatine ziyanlı “nitrofuran” isimli unsur tespit edildiği istikametinde çıkan haberlere ait yazılı bir açıklama yaptı. Açıklamada şunlar kaydedildi:“Haberde bahsi geçen ‘nitrofuran’ hususunun ülkemizde yumurta elde edilen tavuklar dâhil besin elde edilmek hedefiyle yetiştirilen hayvanlarda kullanımı yasak. Kullanımına dair tespit olması durumunda 5996 sayılı ‘Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Besin Ve Yem Kanunu’ kapsamında süreç uygulanmaktadır. Argümanlara bahis yumurtalar ile ilgili olarak ise Tayvan yetkili otoritesi tarafından Bakanlığımıza rastgele bir bildirimde bulunulmamış olmakla birlikte, Bakanlığımız tarafından inceleme başlatılmıştır. Yumurtaların üretiminde kelam konusu hususun kullanıldığının tespit edilmesi halinde ilgililer hakkında gerekli iş ve süreçler yürütülecektir.”

2006’DAN İTİBAREN YASAK

1950’li yıllarda piyasaya sürülen Nitrofuranlar’ın kullanılması hormonal sistem bozuklukları ve kansere yol açtığı belirlendiği için yasaklandı. Avrupa Birliği hayvancılık kesiminde nitrofuran kümesi antibiyotiklerin kullanımı da 2006 itibariyle yasakladı. Türkiye’de de antibiyotik büyütme faktörlerinin tümünün kullanımı 21 Ocak 2006 tarih ve 26056 sayılı
Resmi Gazete’de yayınlanan bildiriyle yasaklandı.

5 YILA KADAR HAPİS

5996 sayılı ilgili kanun kapsamında insan sıhhatini tehlikeye sokacak besin ve yem ile ilgili uygulanan yaptırımlar şöyle:

Kişilerin hayatını ve sıhhatini tehlikeye sokacak besinler, masrafları sorumlusuna ilişkin olmak üzere piyasadan toplatılıyor. Bu besinleri üreten, ithal eden, kendi ismi yahut ticari unvanı altında piyasaya arz eden besin işletmecilerine bir yıldan beş yıla kadar mahpus ve bin günden beş bin güne kadar isimli para cezası veriliyor. Fiilin üç yıl içinde tekrarlanması durumunda ayrıyeten, gıdayı üreten, ithal eden, kendi ismi yahut ticari unvanı altında piyasaya arz eden besin işletmecisi beş yıldan on yıla kadar besin bölümü faaliyetinden men ediliyor.

Hayvan sıhhati için tehlike oluşturan ve tüketime uygun olmayan yemleri üreten yahut piyasaya arz
edenlere 46 bin 159 TL idarî para cezası uygulanıyor.

İnsan sıhhatini göz önünde bulundurarak Bakanlıkça belirlenen kısıtlama yahut yasaklamalara ters hareket edenlere 92 bin 350 TL idarî para cezası veriliyor.