Adana’nın zelzele tarihi karanlık! Yer bilimciler Milliyet’e kıymetlendirdi: Kentte büyük sarsıntı riski arttı mı?

Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Şubat ayından beri sık sık sarsıntılarla gündeme Doğu Anadolu Fayı üzerindeki vilayetlerden biri olan Adana’da meydana gelen son zelzele vatandaşlara bir defa daha kaygı dolu anlar yaşattı. 25 Temmuz sabahı saat 08.44’te meydana gelen ve merkez üssü Adana Kozan olan 5.5 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana geldi. Güne zelzeleyle uyanan Adanalılar, yaşadıkları şoku atlatır atlatmaz bu kere de artçı sarsıntılarla büyük panik yaşadı. Büyüklüğü 5.5 olan zelzelenin akabinde 3 saat içinde en büyüğü 4.4 olan 26 zelzele daha meydana geldi. Yaşanan sarsıntılar sırf Adana’da değil, asrın felaketinin merkez üssü Kahramanmaraş ve Mersin’de de hissedildi. Peki Adana’da peş peşe yaşanan zelzeleler büyük bir zelzelenin habercisi mi? İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ziyadin Çakır ve Sakarya Üniversitesi Afet İdare Uygulama ve Araştırma Merkezi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Utkucu, Adana’da meydana gelen sarsıntılara ait çarpıcı açıklamalarda bulundu.

25 Temmuz’da yaşanan son sarsıntıda hasar alan köyleri 1998’deki yaşanan son zelzelesi hatırlattı. Adana-Ceyhan çizgisinde yaşanan 5.9 büyüklüğündeki sarsıntıda 145 vatandaş hayatını kaybetmişti.

‘YIKILAN BİNALAR VAR’

Adana’da yürekleri ağza getiren zelzelenin akabinde Kozan Belediye Lideri Kazım Özgan, vilayetteki can ve mal kaybına ait bilgi verdi. Birtakım köy konutları ve ahırlarda yıkım olduğunu belirten Özgan, hafifli hasarlı yapılarla ilgili ihbar aldıklarını duyurdu.

Depremde ölen ya da yaralanan hiçbir kimse olmadığını söyleyen Özgan, kapalı köy yollarının iş makineleri yardımıyla açıldığını kelamlarına ekledi.

‘ADANA’DA YIKICI ZELZELE RİSKİ DAİMA VARDI’

6 Şubat’ta yaşanan sarsıntılardan sonra Adana’da meydana gelebilecek büyük sarsıntının tarihinin iddia edilemeyeceğini vurgulayan Prof. Dr. Murat Utkucu, “6 Şubat 2023 Pazarcık ve Elbistan sarsıntılarından sonra Göksun ile Kozan ortasında Kuzeydoğu-Güneybatı doğrultusunda uzanan faylarda gerilme yükü oluştuğu Sakarya Üniversitesi’nde yaptığımız gerilme modellemelerinden belirlenmiştir” dedi.

Bölgede 6 Şubat sarsıntılarından sonra yaşanan gerilme yükünün, sarsıntı oluşumlarını zamansal açıdan öne çekilebileceğini belirten Prof. Dr. Utkucu, “Bu bağlamda zelzele tehlikesinin arttığı söylenebilir. Lakin, bu durum kesin olarak yakın vakitte zelzele olacağı manasına gelmez” diye konuştu.

Yıkıcı zelzelenin vaktinin bilinemeyeceğini hatırlatan Prof. Dr. Ziyadin Çakır da yaşanan son zelzeleye ait şunları söyledi:

“Bu zelzeleden sonra gerçekleşebilecek büyük Adana sarsıntısıyla ilgili bir şeyler söylemek güç. Lakin bölgede yıkıcı sarsıntı riski daima vardı, hala de var. Maraş zelzeleleri sonrası bu risk arttı. Yıkıcı sarsıntı ne vakit olur kimse bilemez.” Prof. Dr. Ziyadin Çakır

16 GÜN ORTAYLA 2 BÜYÜK SARSINTI ADANA’YI VURMUŞTU

Prof. Dr. Murat Utkucu, Adana için 5.5 büyüklüğündeki sarsıntıların sürpriz ve şaşırtan bir durum olmadığını belirterek geçmişte bölgede yaşanan sarsıntılarla ilgili tarihi bilgileri de paylaştı. Prof. Dr. Utkucu’nun paylaştığı tarihi bilgilere bakıldığında 6 Şubat sarsıntılarını şiddetli bir biçimde hisseden vilayetleri de etkileyen ve 16 gün ortayla yaşanan iki sarsıntı bilhassa dikkat çekiyor.

Prof. Dr. Utkucu, şunları söyledi: “29 Ocak 860 yılında Latakya ve Antakya ortasında ağır hasar, Tarsus, Adana, Kozan ve Urfa’da orta derece hasar veren bir sarsıntı yaşandı. 13 Kasım 1114’te meydana gelen zelzele, Kahramanmaraş, Araban ve Misis’de ağır hasar ve can kayıpları, Samsat, Kozan, Adıyaman ve Elbistan orta derece hasar verdi. 29 Kasım 1114’te 16 gün sonra yaşanan sarsıntıda Kahramanmaraş, Adıyaman ve Çukurova’nın güneydoğu bölümü ağır derecede yıkım yaşadı. Antakya ve Samsat’ta da yıkım oldu.”

SON OLARAK 1998’DE YAŞANMIŞTI

Yaklaşık 150 yıl sonra, tarihler 17 Nisan 1269’u gösterdiğinde Çukurova ve civarında da ağır yıkıma sebep olan bir sarsıntı daha olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Utkucu, şu bilgileri paylaştı: “Çardak (Osmaniye), Kozan ve Haruniye (Düziçi) yerleşimleri yıkılmıştır. 1513’te meydana gelen ve tam tarihi bilinmeyen sarsıntıda ise tekrar başta Kahramanmaraş, Tarsus, Adana ve Malatya olmak üzere yıkım meydana geldi. 13 Ağustos 1822’de asıl yıkım Antakya’da olmasına karşın Çukurova (Adana ve Misis), Kozan, Kahramanmaraş ve Nizip’e yıkım uzanmıştır. Son olarak 27 Haziran 1998 Adana Zelzelesi (M6.4) Adana ve Ceyhan’da hasara neden olmuş orta büyüklükte bir zelzele meydana gelmiştir.”

3 SAATTE 26 ZELZELE DAHA OLDU

Kozan’da meydana gelen 25 Temmuz 2023 tarihli sarsıntının aslında 6 Şubat’ta 9 saat ortayla meydana gelen iki büyük zelzelenin artçısı olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Utkucu, kelamlarını şöyle noktaladı:

“25 Temmuz 2023 tarihinde meydana gelen Kozan Zelzelesi, 6 Şubat 2023 zelzelelerinin artçı sarsıntıları olarak düşünülebilir. M7.5 büyüklüğünden daha büyük sarsıntıların yaşandığı bir bölgede M5-6 büyüklüğünde zelzeleler sıradan kabul edilebilecek sarsıntılardır. Sonrasındaki 3-4 büyüklüğündeki zelzeleler özelde 25 Temmuz 2023 zelzelesinin genelde de 6 Şubat 20203 zelzelelerinin artçı depremleridir.”