Aidatlara ‘çizik atmak’ mümkün
DUYGU ERDOĞAN – Personel maaş artışları ve çeşitli masraflarda süratli değişen fiyatlar, konut aidat ödemelerini kiracılar için meçhul bir maliyet yükü haline getirdi. Bu mevzu birebir vakitte çeşitli site idareleri ekseninde tartışmalara da neden oluyor. Bütçe idaresi konusunda ‘yetersiz’ bulunan idarelerin de ödemelerin artmasında hissesi olduğu belirtiliyor. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, site idarelerinin ehil ellerde olması için çalışma yapıyor. Hususun uzmanı avukatlar ise yönetim ve aidatlara yönelik bilgileri paylaşırken, tüketicilerin haklarını anlatıyor…
45 bin lirayı aştı
Aidat sorunu en çok İstanbul, Ankara, İzmir vilayetlerinde sorun olsa da, çeşitli kentlerde de fiyat artışları tartışmalara neden oluyor. İstanbul özelinde ise epeyce yüksek ortalamalara ulaşan aidat ödemeleri, en yüksek kıymet olarak 45 bin lirayı aştı. Toplu ömür alanlarında site sakinleri ve yöneticileri tahlil sunan Apti uygulamasının Kurucu Ortağı ve CEO’su Ali Emre Erişen, en yüksek aidatın 45 bin 640 lira ile Beşiktaş’ta görüldüğünü söyledi. Erişen’in verdiği bilgilere nazaran, Beşiktaş, Başakşehir, Eyüp, Bakırköy, Sarıyer, Beylikdüzü, Esenyurt, Halkalı, Kozyatağı, Hadımköy en yüksek aidat artışlarının yaşandığı ilçe ve semtler olarak hesaplanıyor. Vilayet genelinde en düşük aidat ödemesi ise 388 lira ile TOKİ sitelerinde görülüyor.
Tavan hudut gelir mi?
Kat maliklerinin haklarının korunması gayesiyle, birden çok bağımsız kısmı bulunan konut ve işyerlerinin 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa nazaran yönetilmesi ile ilgili faaliyet gösteren firmalara ait mevzuat çalışmaları yapmak, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği yaparak site idarelerinin problemlerinin çözülmesine yönelik olarak faaliyetlerde bulunmak üzere Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Mesleksel Hizmetler Genel Müdürlüğü bünyesinde ünite kurularak faaliyete geçirildi. Kurulan ünite, bahse ait yasal düzenleme çalışmalarının tamamlanmasına müteakip ikincil mevzuat çalışmalarını yürütecek. Seçim öncesinde ise Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından site idarelerinin kalitesinin artırılması ve taban standartları denetleyecek bir ünite üzerinde çalışmalar olduğu iletilmişti. Bu bahisteki düzenlemenin içine bir aidat üst hududunun da konulma ihtimali gündemde. Mevcut durumda aidat ödemeleri için bir üst hudut bulunmuyor. Gayrimenkul hukuku uzmanlarına nazaran, anlık bile değişen maliyet kalemlerinin olduğu bir ortamda aidat üst sonu belirlenmesi mümkün görülmüyor.
Gayrimenkul Uzmanı Dilek Turan site idarelerine ait bir yasal düzenleme ile ortadaki problemlerin çözülebileceğini belirtirken, “Aidatı yüksek olan sitede kiracı olanlar ödeme zahmeti yaşarken, konut sahipleri de yüksek aidatı olan mülklerine kiracı bulmakta zorlanıyor” dedi.
ORTAK ALANI KULLANMAYAN DA ÖDÜYOR
Site aidatları konusunda merak edilenleri Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz anlattı:
– Aidatlar için mevcutta üst hudut bulunmuyor. İşçi maaşlarının her yıl artması, yeni hizmetlerin ek edilmesi, kullanılan gereçler ve masrafların her yıl ve enflasyona nazaran artıyor olması bu kapsamda aidatlar için bir üst hudut belirlemeyi bence imkansız hale getirir.
– İdare planlarında bu mevzuda bilakis bir karar olmadığı sürece ortak alan olarak tanımlanan yerleri kullanmayan şahısların bu aidatı ödememe hakları bulunmuyor. Giriş katında oturan bir daire yahut dükkan sahibi ‘asansörü kullanmıyorum’ yahut bir kişi ‘ben havuzu kullanmıyorum’ diyerek ortak alan aidatlarından muaf olamaz.
– Bunun haricinde örneğin lüks niteliğinde havuza çocuklar için bir sistem konulması, çocuk parkı olmayan bir siteye çocuk parkı yapılması, bakıcı istihdam edilmesi üzere örneklerde çocuğu olmayan kat malikleri bu masraflara katılmak zorunda değillerdir.
– Aidat ödememe halinde yönetici bu hususta ilgili kat maliki hakkında yasal takip başlatabilir, icra takibine geçilmesi halinde aylık yüzde 5 yasal faiz uygulanmaktadır.
– Aidat bedellerine itiraz edilebilmesi için genel konseyin toplanmış olması yahut kat maliklerinin toplamının 1/3’ü ile kat maliklerinin fevkalâde genel heyete davet edilmesi gereklidir. Site yahut apartman yöneticileri ‘maliyetler arttı, işçi masrafları arttı’ diyerek aidat artırımı yapamazlar. Yetkiyi genel konseyden almak zorundadırlar.
– Kat malikleri de bu genel konseye katılarak kimi aidat kalemlerinin azaltılmasını, kimi kalemlerin hiç alınmamasını yahut yeni teklifler alarak aidatın düşürülmesini sağlayabilirler. Aidat kalemlerinde fahiş ve adapsız artışlar varsa her vakit kat malikleri Sulh Hukuk Mahkemesine başvurarak hakimin müdahalesini talep edebilirler.
– Yeniden genel şuraya katılanlarda itirazlarını tutanağa geçirmek kaydı ile genel heyetten itibaren 1 ay içerisinde genel heyetin iptalini dava edebilirler. Genel suralara yönelik dava açma mühleti katılanlar için 1 ay, katılmayanlar için ise bildirim yapılanlar için 1 ay ve her halükarda 6 aydır.