Bakan Fidan, Zelenskiy ile görüştü
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ukrayna’ya bir ziyaret gerçekleştirdi. Bakan Fidan, Kiev’de Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy ile bir ortaya geldi.
Dışişleri Bakanılığı’ndan ziyarete ait yapılan açıklamada, “Bakanımız Hakan Fidan Kiev’de Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy tarafından kabul edildi.” tabirlerine yer verildi.
TAHIL KORİDORU İÇİN GÖZLER TÜRKİYE’DE
‘Tahıl Koridoru Anlaşması’nın canlandırılması için ağır diplomasi yürütülüyor. Bakan Fidan Ukrayna ziyaretinin akabinde eylülde de Moskova’ya gidecek. Rusya’nın taleplerinin müzakeresi için İstanbul’da masa kurulması da seçenekler ortasında.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile BM Genel Sekreteri Antonio Guterres başkanlığında 22 Temmuz 2022’de Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler ortasında “Tahıl ve Yiyecek Hususlarının Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Teşebbüsü Belgesi” İstanbul’da imzalandı. Gemilerin denetimi için İstanbul’da Müşterek Uyum Merkezi kuruldu. Mutabakatın müddeti sağlanan mutabakatlar ile bir yıl içinde 3 defa olmak üzere 17 Temmuz 2023’e kadar uzatıldı. Lakin bu tarihten sonra dördüncü sefer uzatma imkânı olmadı.
RUSYA MUAHEDEYİ UZATMADI
Rusya, yaptırımlar ve gübre ihracatının engellendiği gerekçesiyle BM’yi eleştirerek mutabakattan çekildiğini açıkladı. Tahıl Koridoru Mutabakatı içinde yer alan Rusya’nın BM ile kendi eserlerinin ihracatı konusunda bir öbür muahedesi daha bulunuyor. Rusya, bu çerçevede bir yıl içinde yaklaşık 60 milyon ton tahıl ihraç etti. Rusya bu tahılın yüzde 35’ini Karadeniz, yüzde 65’ni ise başka denizlerdeki limanları üzerinden dış pazarlara sürdü. Tahılın yanı sıra gübre ve amonyak da Rusya’nın ihraç kalemleri içinde yer aldı. Ukrayna ise Tahıl Koridoru teşebbüsü çerçevesinde bir yıl içinde 32 milyon 856 bin ton tahıl ihraç etti. Ukrayna, koridorun işlediği süreçte tahıl ihracından ayda ortalama bir milyar dolar kazandı.
Rusya, mutabakattan çekildiğini açıkladığı 17 Temmuz’dan sonra besin ve gübre ile ilgili mevzulardaki taleplerini, ABD ve AB’ye Türkiye üzerinden iletti. Diplomasinin art odalarında Rusya’nın beş unsurda topladığı talepleri üzerinden çetin müzakerelerin yaşandığı belirtildi. Rusya’nın talepleri içinde; “Rusya’nın Ziraat Bankası’nın SWIFT sistemine dahil edilmesi, Togliatti – Odessa amonyak boru boru çizgisinin onarılması, gemi sigortaları meselesinin tahlili, besin alanında faaliyet gösteren Rus şirketlerin mal varlıklarıyla ilgili bahislerin çözülmesi” üzere başlıkların yer aldığı lisana getirildi.
Girişimin canlandırılması için masada olan seçeneklerden biri de, Rusya ile BM’nin yine İstanbul’da masaya oturması. Bu toplantıların Rusya, BM ve Türkiye ortasında üçlü formatta yapılması ve ilerleme sağlanması durumunda Ukrayna’nın iştiraki ile dörtlü formatta devam edilmesi de konuşulan mevzular içinde yer aldı. Rusya’nın taleplerinin BM ile Rusya ortasında müzakere edilmesi de, sorunun aşılması için gündeme getirilen formüller ortasında.
BAKAN FİDAN’IN TEMASLARI
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç, evvelki gün Ukrayna’da temaslarda bulundu. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da bugün Ukrayna’ya ziyarette bulundu. Fidan’ın, eylül ayında da Moskova’yı ziyaret etmesi bekleniyor. Fidan, geçen pazartesi günü Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Aleksei Erkhov ile görüşmüştü.
PUTİN’DEN MUAHEDE İÇİN ‘ŞARTLI DÖNÜŞ’ MESAJI
Rusya Devlet Lideri Putin, BRICS Zirvesi’ne gönderdiği iletide, “Rusya’nın dünya pazarlarına tahıl ve gübre ihracatına yönelik yaptırımların kaldırılmasına ait kelamda muahedenin (tahıl anlaşması) hiçbir kaidesi uygulanmadı. Rusya’ya yönelik yükümlülükler gözardı edildi. Avrupa limanlarındaki gübrelerin özgür olan sevkiyatını bile engellediler. Lakin bu hiçbir yaptırımın uygulanmaması gerektiği insani bir aksiyondu. Bu gerçeklerle muahedeyi uzatmayı reddettik ve Rus tarafına karşı yükümlülüklerin yerine getirilmesi durumunda mutabakata geri dönmeye hazır” dedi.