‘Bu sokaklarda yine Feyruz dinleyeceğiz’

Özgür Yılgür- 6 Şubat sabahında aldığımız haberlerden sonra hiçbirimiz eskisi üzere değiliz hiç kuşkusuz. 10 vilayetimizi etkileyen Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin yarattığı yıkımın yaraları hâlâ sarılamadı. Sarsıntıdan en çok etkilenen kentlerimizden biri olan Hatay’da da yaşanan acı hâlâ sürüyor. Buna karşın kent halkının yaşama tutunduğunu, umuda sarıldığını ve dayanışmayı güçlendirdiğine şahit oluyoruz. Geride bıraktığımız altı ay boyunca, harap olmuş sokaklarda gördüğümüz duvar yazıları da bu ruh hâlini tüm ülkeye yansıtıyor aslında. “Bu sokaklarda yine Feyruz dinleyeceğiz” duvar yazısı da onlardan biriydi. Birinci bakışta yalnızca bir duvar yazısı üzere gözükse de aslında bu sözün altında daha derin bir mana bulmak mümkün. Çünkü Feyruz ve Hatay’ın öyküleri birbirinden izler taşıyor.

1935’te, Mardin’den Lübnan’a göçmüş bir ailenin kızı olarak dünyaya geldi Nouhad Haddad, namıdiğer Feyruz. Utangaç ve içine kapanık bir kız çocuğu olan Feyruz müzik söylemeyi çok seviyordu. Ufkunu açan iki şey vardı: Büyükannesinin geceleri mum ışığında anlattığı kıssalar ve komşularındaki radyodan dinlediği Ümmü Gülsüm müzikleri. Müzik söyleme ve kıssalar anlatma tutkusu da buradan kaynaklanıyordu. Çabucak çabucak her okul müsameresinde müzik söylüyordu Feyruz. Bu müsamerelerden birinde Lübnan Konservatuvarı’nda eğitim veren ünlü müzikçi Mohammed Fleyfel’in dikkatini çekti ve böylelikle müzikal seyahati başlamış oldu. Bir mühlet sonra Lübnan Radyosu’nda en çok onun sesi yankılanıyordu ve kısa vakitte tüm Arap toplumunda duyurdu ismini. O denli ki Lübnanlı öbür bir ünlü müzikçi Halim el Roumi, Feyruz için ‘Lübnan müziğinin first lady’si’ üzere bir yakıştırma dahi yapmıştı.

Savaşları bile durdurdu

‘60’ların sonuna yanlışsız hayranı olduğu Ümmü Gülsüm’ün tahtına çıkmayı başarmıştı Feyruz. Batı müziğinin çağdaş biçimlerini klâsik Arap ezgileriyle harmanlamış, kendine has bir müzik yaratmıştı. Müzikleri yalnızca Ortadoğu’da değil, dünyanın farklı coğrafyalarında da dinleniyordu artık. Ama Feyruz’un temel tesiri Lübnan’ın aydınlanmacı nesline ilham olmasıydı. Onun müzikleri ülkesi Lübnan kadar, Ortadoğu coğrafyasının da birleştirici ögelerinden biriydi. Tıpkı hayranı olduğu Ümmü Gülsüm üzere Arap halklarını kendine hayran etmişti Feyruz. Din, ülke ya da mezhep fark etmeksizin Ortadoğu’da herkesin gözdesi olmuştu. O denli bir etkiydi ki bu, bir süreliğinde savaşları bile durdurabiliyordu. 1975’te başlayan Lübnan İç Savaşı sırasında idare her kimin eline geçerse geçsin radyolarda Feyruz’un müzikleri çalıyordu örneğin. 15 yıl süren savaş esnasında birçok sanatçı ülkesini terk etse de Beyrut’ta yaşamaya devam etti Lübnan’ın divası. Onun müziklerinde anlattığı kıssalar, kentin sokaklarına sinmişti artık. Hatta bitmek bilmeyen savaş esnasındaki çatışmalar Feyruz için durmuştu bir müddet. 1986’da kaybettiği eşi Assi Rahbani’ye düzenlenen cenaze merasimi için üç günlük bir ateşkes ilan edilmişti ülkesinde. Ancak Feyruz iç savaş boyunca ne bir konser verdi ne de bir müzik yaptı. Ta ki savaştan dört yıl sonrasına kadar… 1994’te Beyrut’ta 50 bin kişinin izlediği konserle tekrar müziğe döndü Feyruz. Konser boyunca ne konuştu ne de gülümsedi. Fakat acısını bastıracak tedaviyi yeniden müzikte bulmuştu.

Hatay da tıpkı Feyruz’un müziklerini andıran, onun öyküsüyle benzerliklere sahip bir kent aslında. Farklı kültürlerin buluştuğu, zarafetin yakıştığı bir kent burası. Ve birebir Lübnan İç Savaşı vakitlerindeki Feyruz üzere yaralı son aylarda. Hatta daha da derin bir yara bu. Lakin bu yarayı umutla, dayanışmayla, birliktelikle ve ortak lisanımız olan müzikle saracağız elbet. Tıpkı Feyruz müziklerindeki olduğu üzere tasası de umuda döndüreceğiz.

“Bu sokaklarda tekrar Feyruz dinleyeceğiz”