C, D, B vitamini fark etmez: Hepsinde var, uyuyan kanseri uyandırıyor! 2 uzman anlattı

Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Son günlerde gerek toplumsal medyada dönen bilgiler, reklamlar gerekse etraf tavsiyesiyle birçok kişi başta vitaminler olmak üzere besin desteklerine ağır ilgi gösteriyor. Bilhassa pandemiden sonra sağlıklı yaşama verilen ehemmiyet ve sebze-meyvelerden gerekli vitaminlerin alınamadığına yönelik fikir de bu artışta tesirli oldu. Peki besin desteği kullanımı sahiden gerekli mi? Bu destekleri kullanırken nelere dikkat etmeliyiz? Besin destekleri ilacın alternatifi olabilir mi? İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayça Kaya ve Dr. Nadir Saraç, bu bahiste başında soru işareti olan herkesin kesinlikle bilmesi gereken çok değerli bilgiler verdi.

‘BİR HASTALIĞI GÜZELLEŞTİRMEZ, BEDENDE BİRİKİR’

Uzm. Dr. Ayça Kaya, besin desteklerinin vitamin ve mineraller olarak sınıflandırılabileceğine fakat bu desteklere ilaç denilemeyeceğine dikkat çekti. Uzm. Dr. Kaya, “İlaç; bir hastalığı güzelleştirmek, bedende ortaya çıkmış disfonksiyonel bir durumu düzeltmek için kullandığımız tedavi sistemidir. Besin destekleri ilaç değildir zira bir hastalığı iyileştirmez” tabirlerini kullandı. Son devirde ilaçlara karşı ön yargılı yaklaşılmaya başlandığını ve birçok kişinin artık sadece besin destekleri kullanarak kendilerini tedavi edebileceğini düşündüklerini belirten Kaya, besin desteklerinin Sıhhat Bakanlığı değil, Tarım Bakanlığı onaylı eserler olduğuna vurgu yaparak açıkladı:

“En kolay vitaminlerden tutun yağ eritici olduğu söylenen desteklere kadar vakit zaman gündeme geliyor. Bunlar insan sıhhatini çok olumsuz etkileyebilir. Besin desteği kullanılacaksa tabip denetiminde kullanılması gerekiyor. Evvel kişinin muayene olması, kan analizlerine baktırması, eksik vitamini ya da minerali varsa bu doğrultuda vitamin desteği alması gerekiyor. Aksi takdirde bilinçsizce kullanılan vitaminler bedende birikebilir.”

‘MUTLAKA KAN ANALİZİ YAPILMALI’

Dr. Nadir Saraç da bütün antioksidan, vitamin, mineral ve doğal dayanakların bir küme altında toplandığını belirterek evvel kişinin kan analizi, imkân dahilinde ise beden bileşenleri tahlili yaptırması gerektiğini belirtti. Kan analizi yaptırmanın ehemmiyetine, “Yağ oranı, kas oranı, vücudun hangi yapıdan oluştuğu; eksisi fazlası, su, protein, kemik tartısı üzere etkenler saptanmalı ve ondan sonra yaşa cinsiyete hatta mevsime nazaran karar verilmeli. Ergenliğe girmiş bir gencin kullanacağı vitamin diğer, menopoza girmiş bir bayanın kullanacağı vitamin öbür, prostat riski taşıyan bir adamın kullanacağı vitamin diğer. Kesinlikle kan analizi yapılmalı” diyerek dikkat çeken Dr. Saraç, çok dozda kullanılan birtakım vitaminlerin de sıhhat için tehlikeli olduğunun altını çizdi.

‘UYUYAN KANSER HÜCRELERİNİ HAREKETE GEÇİREBİLİR’

Özellikle yağda eriyen vitaminlere (A, B, E ve K) değinen Dr. Seçkin Saraç, bu vitaminlerin denetimsiz kullanımında bedende meydana gelebilecek riskleri, “Örneğin çok A vitaminin ağır sigara içenlerde akciğer kanseri yapabileceğine dair yayınlar var. Hap yoluyla alınan vitaminlerden bahsediyorum. B vitaminin fazlalığının kireçlenme, damar sertliği ve böbrek taşı yapma riski var. E vitaminin fazlalığının da ellerde titreme ve huzursuzluk yapma riski mevcut” ifadeleriyle sıraladı. K vitamininin K1 ve K2 diye iki çeşidi olduğunu, K2’nin D vitamini fazlalığında kemiklerde kireçlenme, damar sertliği ve böbrek taşı oluşturma riskini azalttığını fakat K1 vitamininin fazlalığının pıhtılaşmayı artırdığını lisana getiren Dr. Saraç, şunları söyledi:

“B vitamini kullanımının çok fazla olması idrardaki ağır sarı renk ve kendine mahsus bir kokuya sahip olmasıyla belirli olur. B ve C vitaminleri genelde suda eriyen vitaminler olduğu için fazlalığı aşikâr bir eşiği geçince böbrekten süzülüp atılıyor. Lakin çok ölçüde C vitamini almak bedende asit-baz bozukluğu yaratabilir. B12 vitamini ve folik asitin çok ölçüde ve daima alınması hücre bölünmesini tahrik ederek uyuyan kanser hücrelerini harekete geçirmesi bakımından risk yaratabilir.”

KİMSENİN BİLMEDİĞİ ‘SİBUTRAMİN’ TEHLİKESİ

Konuya demir eksikliği üzerinden bir örnek veren Uzm. Dr. Ayça Kaya ise, “Bir erkekte kansızlık varsa ya da menopoz sonrası bir bayanda kansızlık varsa bunun altında çok önemli hastalıklar ortaya çıkabiliyor. Bu türlü bir durumda araştırarak destekler vermek gerekiyor. Lakin kişi kendi başına nazaran demir destekleri alırsa demir, bedende ve karaciğerde birikebilir. Bu sebeple karaciğerde birikim yapıp hemokromatoziste dediğimiz karaciğer hastalığına neden olabiliyor” sözlerini kullandı. Kaya, denetimsiz kullanılan çinkonun da bakırı bağlayıp bakır eksikliğine sebep olabileceğini de ekledi. Bilhassa zayıflatıcı olduğunu söylenen kimi kapsüllerin içinde zayıflatıcı yan tesiri olan ilaçlar eklenebildiğine dikkat çeken Uzm. Dr. Kaya, şöyle devam etti:

“Sibutramin diye evvelden zayıflama tedavisinde kullanılan bir molekül vardı, literatür bunu 15 mg’ye kadar öneriyordu. Sonra toplatıldı, şu an kullanılmıyor. Lakin bugün hâlâ birtakım kalitesiz besin desteklerinin içinde yüksek dozda sibutramine rastlanabiliyor. Kişi lahana kapsülü içtiğini düşünüyor lakin bunun içinde 15 mg sibutramin var diyelim. Kişi başına nazaran günde 3 kapsül alıyor diyelim, etti 45 mg. Bu sefer halüsinasyonlar görmeye başlıyor, hipertansiyonlara bağlı inme olabiliyor, felç geçirebiliyor. Velhasıl mevte kadar götürebiliyor.”

‘ORGANİK BESLENEMEDİĞİMİZ İÇİN GEREKLİ LAKİN BİR ŞARTLA’

Vitamin ve besin desteklerinin fazlasının ziyanlı olduğu üzere kâfi ölçüde ve hekim denetiminde kullanımını desteklediğini söyleyen Dr. Nadir Saraç, şu bilgileri verdi:

“Artık organik beslenemediğimiz için kaliteli ve doğal destekler almayı destekliyorum. Buna gereksinimimiz var, pekala neden? İngiltere’de yapılan bir araştırmada son 10 yıl içerisinde topraktaki en kıymetli antioksidan olan selenyumun yüzde 60 oranında düştüğü saptandı. Nedeni de şöyle: İlkokul derslerinde hatırlayalım, her 4 senede bir toprak nadasa bırakılırdı ve her 4 senede 3 randıman alınırdı. Artık ise yalnızca bir yılda 3 randıman alınıyor. Hasebiyle topraklarımız yorgun ve içerisindeki antioksidan, vitamin ve mineral oranları çok düştü. Genel bir halsizlik ve bağışıklıkta düşme de var. Hasebiyle bu mevzuda tecrübeli bir tabibin denetiminde ve kan analiziyle bu tıp doğal dayanakların alınmasının en azından şu devirde daha gerekli olduğunu düşünüyorum. Zira hepimizin organik beslenme taze ve mevsiminde genetiği değiştirilmemiş organizmaları yeme talihimiz yok. Şu anda maalesef soğan-sarımsak dışında birçok şeyin genetiğiyle oynanmış durumda.”

GIDA DESTEĞİ ALIRKEN NELERE BAKALIM?

Dr. Seçkin Saraç hangi desteğin, ne vakit ve nasıl tüketileceğinin bilinmesinin uzmanlık gerektirdiğine dikkat çekerek, “Alacağınız eserin markası, cinsi, son kullanma tarihi, eserin sıcak bir ortamda bekletilip bekletilmediği üzere faktörlere dikkat edin. Sirkülasyona süratli olan bir eczaneden alınması daha yanlışsız olur” sözlerini kullandı. Dr. Ayça Kaya da besin desteklerinin yanlışsız kullanımıyla ilgili eş dost faktörüne değinerek kelamlarını noktaladı:

“Bu eserleri ‘Komşuya âlâ gelmiş, bana da âlâ gelsin’ diye denetimsizce kullanmak çok yanlış. ‘Gıda desteği büsbütün bitkisel. Hiçbir yan tesiri yok, içeyim daha da âlâ olayım’ derken beşerler mevcut sıhhatlerini daha da kaybedebilir. Bir ilacı içerken ve takviyeyi kullanırken komşuya çok uygun gelen bir diyabet ilacını nasıl kendimiz için kullanmıyorsak bu tıp desteklere de birebir dikkatle yaklaşmamız gerekiyor. Hekiminiz ne diyorsa o.”