Çanakkale’de yangın 1500 hektarda sıkıştırıldı: 30 yıllık elektrik direği ormanı yaktı

GÜLDEN ÇOKTAN/ UĞUR YILDIRIM- Çanakkale’de 1500 hektardan fazla ormanlık alanı küle döndüren yangının başlangıç noktasındaydık. Damyeri Köyü’nde alevlerin birinci çıktığı ana tanıklık edenler, yangının eskimiş bir elektrik direğinden yayılan kıvılcımlarla başladığını anlattı. Sarıcaeli’ndeki itfaiye takımlarının söndürme çalışmalarına yardım eden vatandaşlara nazaran yangın, Damyeri’nden (Fevzi Çakmak Mahallesi) başladı ve Atikhisar Barajı’nı aşarak Sarıcaeli’ye kadar ulaştı. Köylüler yangının Damyeri’nde salça yapmak için yakılan ateş sonucu çıktığını tez etse de görgü şahitleri yangının başlangıç noktasının elektrik direğinin tabanı olduğunu anlattı.

ÖNCE TABANINI YAKTI…

Yangının birinci çıkış anına şahit olan ve çabucak ihbar eden Ali Güçlü, “Evimin bahçesindeydim. Yangın direğin tabanında başladı. Dumanı görünce koşup telefonumu aldım. İhbar ettim. Şiddetli bir rüzgâr vardı. Bir anda yayıldı. Elektrik direği neredeyse 30 yıllık. Bunun değiştirilmesini istedik. Değiştirilmedi” dedi. Yangının tahta eskimiş elektrik direğinden kaynaklı çıktığını gördüğünü söyleyen Aydan Sezer de “Duman çıktığını gördük. Bir anda büyüdü. Üç gündür köyde su da yoktu. Su olsaydı tahminen söndürürdük. İhbar ettikten sonra birinci jandarma sonra itfaiye takımları geldi. Köy halkı kendi imkânlarıyla söndürmeye çalıştı ancak rüzgâr nedeniyle süratle yayıldı. Denetim altına alamadık” diye konuştu. Köylülerin yangının çıkış nedeni olarak gösterdiği elektrik direğinin dün takımlar tarafından değiştirildiği görüldü.

KÖYLÜLERİN ÇABASI

Çanakkale’de kenti tehdit eden orman yangınına takımların müdahalesi sürerken, köylüler de traktörleriyle su taşıyarak takviye olmaya çalıştı. Kızılay vazifelileri ve istekli moto kuryeler de gece boyunca motosikletlerle çalışanlara su ve yiyecek taşıdı. Sarıcaeli, Ulupınar, Yağcılar, Kalabaklı, Aşağıokçular yangından büyük ziyan gören köyler ortasındaydı. Yağcılar Köyü’nde zeytin tarlası ve ağılının bir kısmı yanan Hüseyin Gün, “Yangının çıktığı yer köyümüze 15 km uzaklıktaydı, rüzgâr nedeniyle 1 saatte buraya kadar geldi. Bütün emeklerimiz kül oldu” dedi.

HAYVANLARI KURTARAMADIK’

Yağcılar Köyü’nde hayvancılıkla geçimini sağlayan Ahmet Karadeniz ise, “Alevler saman balyalarına ulaşınca büyükbaş hayvanları boş toprağa çıkardık. Bağlı olanları ise çıkaramadık. 30 yıllık birikimimiz gitti” dedi. Kutsal Demir ise 35 oğlağının yandığını söyledi.

97 KİŞİ ETKİLENDİ

*İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Çanakkale’de devam eden orman yangınında 97 kişinin dumandan etkilendiğini, 37 kişinin tedavisine devam edildiğini açıkladı.

*Yağcılar Köyü Mezarlığı’ndaki yanan ağaçları söndürmeye çalışan arama kurtarma vazifelisi Galip Dinçer Özkan’ın üzerine ağaç devrildi. Özkan olay yerinde birinci müdahalesinin akabinde hastaneye kaldırıldı.

‘ÖNÜ KESİLMİŞ DURUMDA’

Çanakkale’de evvelki gün 11.30 sıralarında merkeze bağlı Damyeri köyü yakınlarında başlayan yangın rüzgârın tesiriyle 15 km’lik bir alana yayıldı. Karadan ve havadan helikopter ile uçakların dayanağıyla söndürülmeye çalışılan yangına dün de müdahale devam etti.

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, İçişleri Bakan Yardımcısı Münir Karaloğlu, Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Veysel Tiryaki ve AFAD Lideri Vali Okay Memiş, çalışmaları yerinde koordine etti. 12 köy boşaltıldı. Yangının yerleşim alanlarını tehdit etmesi nedeniyle evvelki gün bölgedeki 9 köy tahliye edildi. Gece boyunca söndürme çalışmaları sürerken dün sabahın birinci ışıklarıyla alevlere 3084 işçi, 8 uçak, 30 helikopter, 240 arazöz, 81 su tankeri, 375 iş makinesi ile müdahale tekrar başladı. Yağcılar, Ulupınar ve Okçular köylerinin bulunduğu bölgede alevler, öğlen saatlerinde tekrar yükseldi. Evvelki gün boşaltılan 9 köyün akabinde dün de 3 köy ve 3 mahalle daha boşaltıldı. Köylerden ve 18 Mart Üniversitesi yerleşkesinden toplam 1428 vatandaş tahliye edildi. 

Bakan Yumaklı, yaptığı açıklamada şunları söyledi: “1500 hektarlık geniş alanda modül parça çıkan her dumana müdahale ediliyor. Emelimiz bunların büyümemesini sağlamak. Yangının etrafı büsbütün çevrelenmiş vaziyette ve ilerleme alanının önü kesilmiş durumda. Yangının ilerlemesini gösterecek durum yok. Yangının tesirli olduğu 1500 hektarın tamamı çevrilmiş vaziyette.” Yumaklı, Ulupınar köyünde 5, Yağcılar’da 3’ü kullanılmayan 4 konutun hasar gördüğünü bildirdi. Yangında 85 küçükbaş ve 3 büyükbaş hayvan zayiatı tespit ettiklerini aktaran Yumaklı, Çanakkale Boğazı’nın çift taraflı, Çanakkale-Çan yolu tedbiren kapatıldığını bildirdi.

ÇALIŞMALAR OLUMLU YÖNDE

Çalışmaların olumlu tarafta seyrettiğini belirten Yumaklı, “Bugün (dün) dünden (önceki gün) daha güzel durumdayız. Nem, sıcaklık ve rüzgar itibariyle tüm şartlar düne nazaran lehimize devam ediyor. Yalnızca bizi bir vadinin içinde sıkışan bir kısım zorladı. Köylerin hiçbirinde tehlike kelam konusu değil. İnşallah umuyorum ki yarın (bugün) çok daha hoş haberleri size verebilelim. Bu yolda arkadaşlarımızın çalışmaları devam ediyor” dedi. –ÇANAKKALE DHA, İHA

19 SAATTE SÖNDÜRÜLDÜ

*Bilecik’in Osmaneli ilçesi Dereyörük Mahallesi sonlarında evvelki gün 15.30 sıralarında çıkan yangın, Bursa’nın Yenişehir ilçesine sıçrayıp rüzgârın tesiriyle geniş bir alana yayıldı. Yangın dün 19 saat sonra söndürüldü, kızılçam ve tarım alanlarından oluşan 50 hektar alan ziyan gördü.

*Siirt’in Pervari Doğan köyü Herekol Dağı bölgesinde de evvelki akşam başlayan yangın 17 saatte söndürüldü.

*Eskişehir, Seyitgazi’de bir tarlada yakılan anız ateşi, rüzgârın tesiriyle ormana sıçradı. Çam ağaçlarının yüklü olduğu ormanda alevler, kısa müddette büyüdü. Yangına müdahale sürüyor.

ZORLU MÜCADELE

Önceki gece rüzgârın 70 km sürate ulaştığı anlarda Radartepe’deki ormanlık alanda çekilen imajlar olayın vahametini gözler önüne serdi. Çanakkale Orman ve Devlet Hava Meydanları itfaiye takımları, arazözlerini alevlerin içine sürüp yangını söndürmek için canla başla çalıştı. Nefes almanın bile çok güç olduğu, sıcaklığın da epey yükseldiği bir ortamda itfaiye ve orman takımları alevlere suyla müdahale etti. –İHA

‘YOL KENARLARI EN HASSAS YERLER’

ÇİĞDEM YILMAZ- Yangın ekolojisi uzmanı Prof. Dr. Tuncay Neyişçi, Çanakkale’de etraf felaketine neden olan orman yangınıyla ilgili Milliyet’e değerlendirmelerde bulundu. Yaklaşık 1.5 ay evvel (6 Temmuz) Neyişçi, bölgedeki ormanların çarçabuk tutuşabilecek yanıcı unsurlarla kaplı olduğunu söyledi ve gördüklerini anlattı: “Yol kenarlarına, Orman Genel Müdürlüğü çalışanları tarafından bırakılmış kuru kısım, ibre artıkları, kolay tutuşabilecek materyallerin bulunduğunu gördüm. Çam ağaçlarının kolları kesilmiş, yol kenarına bırakılmış. Atılacak bir sigara izmariti büyük bir yangına neden olur. Bu kadar yanıcı maddeyi göz nazaran göre orada bırakıyorsanız o yangını kolay kolay söndüremezsiniz. Yangın makul bir güce uğradı mı uçakla falan söndüremezsiniz ya orman bitecek ya da rüzgâr bitecek ki o denli sönecek. Bunların hesabı sorulmadıkça da bu yangınlar çıkar. Yol kenarları en hassas yerler, 3-5 dakika içerisinde şiddetli bir yangın olabilir.”

Prof. Dr. Neyişçi, “Dozerle müdahale etmek yavaştır. En mantıklısı belirli uzaklıkta karşı ateş başlatmak. Dozerle şerit açılıyor, yanıcı unsurları sıyırıyorlar ve yangın o noktaya geldiğinde yanacak bir şey kalmıyor. Kolay ve dar bir şerit açarak kısa aralıklardaki rüzgâr istikametine aykırı tarafta olan alanları yakmanız yangını denetim altına almak için daha faydalı” dedi.

SERVİLERLE RÜZGÂR PERDESİ…

Çanakkale’de 1994’te çıkan yangına dair hazırladıkları raporda buradaki yangınların en kıymetli nedeninin şiddetli rüzgâr olduğuna dikkat çeken Prof. Tuncay Neyişçi, şunları dedi: “40 yıldır bu ormanların rüzgâra karşı korunmuş olması gerekirdi. Bunu da servi ağaçlarıyla rüzgâr perdeleri yaparak koruyabilirdik. Rüzgârı engellediğiniz andan itibaren yangını yüzde 60 engellersiniz, şiddetini yüzde 60 düşürürsünüz. Orman Genel Müdürlüğü, ‘Burada rüzgâr var’ diyor ama  rüzgâra karşı tedbir almak bu kadar sıkıntı mu? Çanakkale Koru Dağları’nda 10 binlerce ağaçlandırma alanı rüzgâra karşı korunmuş değil. ‘Yangına Dirençli Orman Kurma İlkeleri’ kitabını yazdık. 1994 Çanakkale yangını örnek alarak şablonlar çizdik. Laboratuvar ortamında yaptığımız çalışmada, bilhassa servilerin güç yandığını bulduk. Ormanın altındaki ince kol, kozalak ve ibreleri (kurumuş yaprakları) süpürün şayet ağaçlar aşikâr bir yükseklikteyse mazot dökseniz yakamazsınız. Tüm Türkiye’deki ormanların içindeki bu tıp yanıcıları, aslında bir helikopterin kirasıyla temizlersiniz. Bu kadar ucuz lakin yapılmamış, şayet bu yapılırsa, kasıt dışında yangın çıkma ihtimali yüzde 20’dir.”