Dokumacılıkta üretim kademeli artacak

AYLİN RANA AYDİN – Depremler 11 kentte sanayi ve ticaret hayatını etkiledi. Sarsıntının merkez üssü olan Kahramanmaraş ve etraf vilayetleri Türkiye’nin en kıymetli dokumacılık ve hazır giysi merkezlerinin başında geliyor.

Bölgedeki dokuma üreticileri, üretimin kademeli olarak başlayacağını lisana getirirken, nitelikli işgücünün bölgede tutulması için de teşvik talep ediyor. Zelzeleden etkilenen 11 ilin 2022’de dokuma ihracatı 3 milyar doları aşarken, yeniden tıpkı vilayetlerin hazır giysi ve konfeksiyon ihracatı 2022’de 500 milyon doları geçti.

İstanbul Dokuma ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Lideri Ahmet Öksüz, toparlanmanın vakit alacağını belirterek, “Firmaların durumu bölgeden bölgeye az, orta ve ağır hasarlı olmak üzere değişiklik gösteriyor. Az hasarlı olanlar çalışmaya başladı, onlarda üretim başladı. Çalışanların neredeyse yüzde 30’u işe gelmiş durumda. Vakitle bu sayıyı artırabilirsek, 2-3 ay içinde tesislerin yüzde 50’den fazlasını çalıştırmış oluruz. Kahramanmaraş dokuma, Malatya ve Adıyaman bilhassa hazır giysi yüklü üretim yapıyor. Kentlerin iktisadı de bu bölümlere dayanıyor” dedi.

İhracata yansıdı

Yaşanan zelzele felaketinin ihracat sayılarına da yansıdığını hatırlatan Öksüz, bölgeden dokuma ihracatında düşüşler olduğunu kaydetti. Burada en değerli konunun çalışanlar açısından bölgenin cazip hale getirilmesi olduğunu vurgulayan Öksüz, şöyle konuştu: “İşverene ek maliyet getirmeden çalışana teşvikler verilebilir. Alınan siparişler için esneklik sağlanıyor. Müşterilerimizin gerek iç piyasada gerek ihracatta biraz daha üretici lehine esnek davranmaları hayli değerli. Hazır giysi tarafında farklı bölgelerde üretimler de yapılabilir. Batı bölgesindeki endüstrici firmalarımız da dayanak oluyor, kumaşları orada mamul haline getiriyoruz.”

İstanbul Hazır Giysi ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Lider Yardımcısı Mustafa Paşahan birebir vakitte Malatya’da üretim yapan Zevigas Tekstil’in de idaresinde. Şanlıurfa, Diyarbakır, Gaziantep üzere vilayetlerde üretimin yavaştan başladığını belirten Paşahan, “Malatya’daki fabrikayı açtık. Birinci basamakta yüzde 10 üzere eleman geldi. Şu an yüzde 50-55’ler seviyesindeyiz. Birkaç firma da açık, birçoğu yavaş yavaş üretime başlıyor. Şu an yüzde 50 kapasiteyle çalışıyoruz. Aslında orada barınma sorunu çözülürse tahminen yüzde 25 üzere eleman daha gitmeyebilir” dedi. Kovid-19 salgınını akabinde kesim olarak yüzde 25 seviyesinde kapasite artırımına gittiklerini de hatırlatan Paşahan, “Mevsim gereğiyle de bakıldığında şu anda yüzde 75 oranında bir doluluk var. Siparişler konusunda da bir sorun yok. Adıyaman’daki, Kahramanmaraş’taki firmalar etkilendi. Lakin geri kalan kentlerdeki firmalar üretimlerine kısmen de olsa başladı. Bu müddet içinde birlikte iş yaptığımız birçok müşteri hakikaten âlâ bir dayanışma örneği gösterdi, sonuç olarak birçoğu mağaza zincirleri olan firmalar. 10-15 gün gecikmeye kimse bir şey demez lakin hazır giysi tarafına bakıldığında üretimin bir kısmını İstanbul’daki fabrikalara çektik, bir kısmını da fasona çıkardık. Müşterilerin gecikmiş eseri olduğunu duymadım” tabirlerini kullandı.

Tek vardiya ile başlanıyor

Türkiye Dokumacılık Terbiye Sanayicileri Derneği (TTTSD) Lideri Vehbi Canpolat’ın yetkilisi olduğu Migiboy markasının Kahramanmaraş’ta da üretim tesisi bulunuyor. Canpolat, tek vardiyayla üretime başlanacağını belirtirken, “Bir ay içerisinde yüzde 50-60 büyük hasarın olmadığı binalarda üretimin başlayacağını düşünüyorum. Ancak insan kaynağıyla ilgili sorunun uzun süreceğini ancak 2-3 ay kadar içinde sarsıntı öncesi periyoda dönülmese de düzelebileceğini düşünüyoruz” dedi. Alınmış siparişlerle ilgili müşterilerin tolerans sağladığını söyleyen Canpolat, “Asıl sorun Avrupa’nın huzursuz olup tedarik için Uzakdoğu’ya kayması bilhassa konteyner fiyatlarının azalması nedeniyle. Tedarik zincirinde bir bozulma olabilir diye düşünüyoruz” diye konuştu.

‘Teşvik yetersiz’

Narteks İdare Şurası Lideri Mustafa Narlı tesislerin ayağa kalkmasının 5-6 ayı bulacağını belirterek, “Uzun yıllardır dokumacılık kesimindeyiz. Bu nedenle iş ortaklarımız esneklik sağlıyor ve yeni siparişlerle de bizi destekliyorlar. Bir an evvel tesisleri ayağa kaldırmamız lazım” dedi. Narlı açıklanan teşviklerin yetersiz olduğunu da kaydetti.

Farklı bölgelere üretim için sevk

TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Dalı Meclis Lideri Gurur Fayat, bölgedeki çalışanlara ulaşmanın ve işe döndürmenin sıkıntı olduğunu belirtti.

Bu nedenle mamul ve yarı mamul eserlerin farklı bölgelerdeki üretim tesislerine sevk edildiğini söyleyen Fayat, “Böylece üretim alanında takviye sağlanıyor. Yüzde 100 kapasite ile çalışmayan bölüm kendi içinde bunu dağıtarak düzenleyebilir. Kahramanmaraş merkezli kahırlar var iplik konusunda. Orada çalışan elemanların toparlanması vakit alacak. Ufak tefek çalışmalar başlamışsa da kapasite yüzde 20’ler seviyesinde. Hem elemana ulaşmak hem de tesislerin bakıma girmesi vakit alacaktır” diye konuştu.

YARIN: ‘TURİZMİN EYLÜLDEN EVVEL OLAĞANA DÖNMESİ ZOR’