Elektronik sigara okullara kadar indi! Aromatik ‘puff’ zehir saçıyor
Aleyna Sevim – Türkiye’de satışı 2008’den beri yasak olan elektronik sigaralar bilhassa gençler ortasında yaygın. Yasal olmayan formda internet üzerinden satışı yapılan elektronik sigaraların içeriğinde, kanser yapan nitrozaminlerden, civa, kurşun, nikele kadar birçok ziyanlı kimyasal var. Uzmanlar, liselere kadar sirayet eden elektronik sigaraların satış ve pazarlanmasına yönelik tedbirler alınması gerektiğini söylüyor.
Hızla yaygınlaşan elektronik sigaraların temel satış noktası ise internet. Birçok farklı aromayla 2000-6000 çekimlik diye pazarlanan ve eser içeriği muhakkak olmayan e-sigaraların fiyatı 300 ile 1500 TL ortasında değişiyor. Arama motoruna elektronik sigara yazıldığında çok sayıda satış yapan siteyle karşılaşılıyor. Sitelerin kimileri, vakit zaman domain değiştirerek satışı sürdürüyor.
Milliyet’in yasal olmayan satışı sayfalarına taşımasının akabinde, haberde ismi geçen birçok site yeni domainle satışa başladı. Elektronik sigara ve likitlerin pazarlandığı Smokturk.org sitesi yerini ‘Smokshop.org’a bırakırken, Puffbar.net.tr de puffbar.org.tr’ye dönüştü. Öte yandan kimi İnhisar bayileri ve alışveriş merkezlerindeki büfelerde de elektronik sigaralar satılıyor.
‘LİSEDEKİ ARAMALARDA KARŞIMIZA ÇIKIYOR’
Özel Okullar Derneği Lideri Zafer Öztürk, okullarda yapılan aramalarda elektronik sigara ele geçtiğini ve son periyotta bu aygıtları kullanan öğrenci sayısında artış olduğuna dikkat çekti: “Bu bahis bilhassa lise talebeleri tasa yaratıyor. Çocukların üzerlerini arama hakkımız var. Yaptığımız aramalarda bunlar elimize geçiyor. Velilerin de bu bahiste çok şuurlu olmadığını görüyorum. ‘Bu sigara değil’ diyen veliler var. Özel okullarda öğrenci sayısı daha azdır. Denetim sağlamaya çalışıyoruz ancak tek başına okulların yapması mümkün değil. Velilerle koordine edilmeli.”
‘ÖLÜME NEDEN OLUYOR’
Amerika’da elektronik sigaraya bağlı akciğer hastalıklarından vefatlar olduğuna dikkat çeken Acıbadem Sıhhat Kümesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu şunları söyledi: “E-sigaraların içeriğinde birçok değişik kimyasal var. Bilhassa aromalı olanlar öbür sakıncalar da içeriyor. İçeriğindeki e-asetat isimli husus, akciğer hasarından sorumlu tutuldu. E-sigaralar pak üzere gösteriliyor fakat o denli değil. Sigara ne ziyan veriyorsa bunlar da o ziyanı veriyor. Bu aromatiklerde daha çok kimyasal olduğu için uzun vadede daha fazla hasarlar görülüyor. Elektronik sigara içenlerde akut akciğer hasarı daha süratli gelişiyor. Beyin üzerine olumsuz tesirleri var. Yapılan çalışmalarda elektronik sigaraların, ısıtılmış tütün eserlerinin damarları hasara uğrattığı biliniyor. Damar hasarı da yaptığı vakit zati etkilemeyeceği hiçbir organ yok demektir. Kanserleri artırıyor. Kanda pıhtılaşmaya eğilimi artırıyor. Damar tıkanıklığı ve buna bağlı ölümlere neden oluyor.”
‘UYUŞTURUCUYA DA SÜRÜKLEYEBİLİYOR’
Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, e-sigaralar birinci çıktığında sigarayı bıraktırma hedefiyle kullanılabilir mi diye düşündüklerini lakin berbata kullanım olduğunu gördüklerini söyledi: “Firmalar, hiç sigara içmeyenleri bile sigaraya başlatmaya yönelik pazarlama taktiği içinde. Birden fazla ülkede gençlerin elektronik sigaraya başlama oranının 8-10 kat arttığını biliyoruz. Geçenlerde 50 küsur yaşında daha evvel sigara içmemiş bir hastam geldi. Artık o da aromalı sigara içiyor. Yasak şeyler internette satılıyor. Denetlenmesi lazım. Amerika’da e-sigara kullanımı sonucu ölenlerin birden fazla genç. Uyuşturucu kullanımına da aracılık edebiliyor. Büyük bir sıhhat sorunu oluşturuyor.”
‘DÜŞMANINI İÇİNE ÇEKİYORLAR’
Sağlığa Evet Derneği Lideri ve Çocuk Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Elif Dağlı da e-sigaranın içeriğindeki unsurları şöyle sıraladı: “Propilen glikol, gliserol, etilen alkol, polietilen glikol, diasetil, dietilen glikol, aminotadalafil, rimonabant, nitrozaminler, formaldehit, asetaldehit keton, civa, kurşun, nikel, krom, nikotin ve aromalar.” E-sigara içe çekildikten sonra nikotine ani maruziyetin baş dönmesi, bulantı, kusma yapabileceğine dikkat çeken Dağlı uyardı: “E-sigara kartuşunun tekrar kullanımı nikotin düzeyini zehir seviyesine çıkarabilir. En sık ağız ve boğaz tahrişi, kuru öksürük, gözlerde kuruma, gastrointestinal semptomlar, kalp suratında artış, nefes darlığı, baş ve boğaz ağrısı görülebiliyor. İçinde bulunan nitrozaminlerin karsinojen olduğu biliniyor. E-sigaralarda klasik sigaralara benzeri yan tesirler de var. Pasif etkilenme kan basıncını artırır, hemoglobin seviyesini yükseltir. E-sigara kullananlar, hem bağımlılıklarını devam ettirmekte, hem de birebir nikotin düzeyine ulaşabilmek için e-sigarayı fazla sayıda ya da klâsik sigarayla birlikte kullanmaktadır.”
18 YAŞ UYARISI HEM VAR HEM YOK
Elektronik sigara satılan sitelerin kimilerinde “Ürün satın almak için en az 18 yaşında olmanız gerekmektedir” uyarısı yer alırken, birçok sitede ise rastgele bir yaş uyarısı olmadan, kullanıcı direkt alışverişe yönlendiriliyor.