Eminönü’nde başladı, Türkiye’ye yayıldı! Üzerindeki yazılar bir anda her şeyi değiştirdi
Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Gereksinim duyulduğunda değerli bir hayat kurtarıcı olan ve günlük hayatı kolaylaştıran yapıştırıcıların tarihi epey eskiye dayanıyor. Arkeologlar, bu vakte kadar yapılan çalışmalar sonucunda yapıştırıcıların birinci örneklerine milattan evvel 6 bin yıllarından kaldığı kestirim edilen mezarlarda bulunan eşyalarda rastladıklarını belirtiyor. Arkeologlar, ilkel yapıştırıcıların ağaç özünden yapılan karışımlardan oluştuğunu belirterek, çağdaş vakitlere kadar dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan insanların farklı tipte yapıştırıcılar kullandığına dikkat çekiyor. Günümüzde artık çabucak her yerde standart hale gelen yapıştırıcıların yüzlerce yıl evvel insanların kendi bölgelerinde kolay ulaşabildikleri gereçlerle yapıldığı varsayım ediliyor. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte her geçen gün daha da gelişen yapıştırıcıların artık sentetik hususlardan imal edilmeye başlandığı biliniyor. Günümüzde kullanılan üstün yapıştırıcının ya da Türkiye’de bilinen ismiyle ‘Japon yapıştırıcısı’nın tarihi kökeni ise İkinci Dünya Savaşı yıllarına dayanıyor.
TESADÜF YAPITI BULUNDU
İkinci Dünya Savaşı’nın tüm şiddeti ve yıkıcılığıyla devam ettiği günlerde ABD’deki birçok şirket hâlihazırda devam eden seferberliğe katkı sağlamak için büyük bir uğraş içindeydi. Bu durum tıpkı vakitte birer ABD vatandaşı olan yüzlerce çalışanı hem motive ediyor hem de bu şirketlerin ordu ile iş yapması sayesinde devasa savaş bütçesinden kendilerine hisse alabilmelerini sağlıyordu.
Bu şirketlerden biri de savaş boyunca birçok alanda ordu için üretim yapan Eastman Kodak’tı. Muhteşem yapıştırıcıyı gün yüzüne taşıyan çalışma tam da bu sıralarda şirket çalışanı Harry Wesley Coover Jr.’ın liderlik ettiği bir araştırmayla hayatımıza girdi.
Askerlere daha net bir görüş sağlamak için plastik gereçten dürbün ve nişangah geliştirmeye çalışan grup, tesadüfen yeni bir bileşik yarattı. Siyanoakrilat ismi verilen bileşik güçlü üzere görünüyordu lakin kullanılamayacak kadar yapışkandı ve bu sebeple grup ondan kısa mühlet içinde vazgeçti.
Coover Jr. , yaklaşık 10 yıl sonra jet kanopileri üzerinde yaptığı bir çalışma sırasında Siyanoakrilat ile yolu tekrar kesişti. Lakin bu sefer durum farklıydı.
Siyanoakrilat güçlü bir yapıştırıcı olabilirdi ve bu tarafıyla potansiyeli yüksek olan bir esere dönüşebilirdi. 1956 yılında patenti alınan üstün yapıştırıcı kısa müddet sonra ‘Eastman 910’ ismiyle satışa sunuldu ve ismi değiştirilerek ‘süper yapıştırıcı’ olarak satılmaya başlandı. Tesadüf yapıtı gelişen tüm bu zincir, harika yapıştırıcının hayli başarılı bir sonuca ulaşmasıyla nihayete erdi.
SÜPER YAPIŞTIRICI NASIL JAPON YAPIŞTIRICISI OLDU?
1960 ve 1970’li yıllar, üstün yapıştırıcı için epeyce verimli vakitler olmuş, birçok şirket emsal eserler ortaya koymaya başlamıştı. Kalitesi sayesinde gibisi eserler ortasından basitçe sıyrılan harika yapıştırıcının giriş yapmadığı ülke neredeyse kalmamıştı. Yapıştırıcının Türkiye pazarına girmesi de uzun sürmemişti.
Süper yapıştırıcılar, 1980’li yıllarda Türkiye’de satılmaya başlanmış ve bilhassa İstanbul’un kalbi olarak tanımlanabilecek Eminönü bölgesinde seyyar satıcıların favori eserlerinden biri haline gelmişti. Ancak muhteşem yapıştırıcının Türkiye’deki kıssası dünyanın geri kalanından biraz daha farklıydı.
GÜNÜMÜZDE DAHİ BU İSİMLE ANILIYOR
İkinci Dünya Savaşı’ndan yenik ayrılan Japonya, savaşın sonra ermesinin akabinde toparlanmaya başlamış ve kısa müddet içinde ekonomik manada kıymetli ilerlemeler kaydetmişti. Birçok Japon firması çeşitli ülkelere ihracat yapıyor, ‘kaliteli ve sağlam eser’ algısı Japonya’da üretilen eserleri tüketicinin gözünde daha cazip kılıyordu.
Popülerlik kazanan Japon eserleri Türkiye’de de satılmaya başlanmıştı ve bu eserlerden birisi de üstün yapıştırıcı türevi yapıştırıcı üreten Alteco firmasının yapıştırıcılarıydı. Ufak tüplerde satılan yapıştırıcıların ambalajlarında rahatlıkla görülebilecek biçimde Japonca yazılar bulunuyordu ve tekrar “Japonya’da üretilmiştir” ibaresi yer alıyordu.
Süper yapıştırıcı, kalite ve güvenilirlik izlenimi oluşturmak isteyen satıcılar için artık Japon yapıştırıcısı olmuş ve bu isimle satılmaya başlanmıştı. Bu tanımlama vakitle çok daha geniş kitlelere yayıldı ve tüm dünyanın üstün yapıştırıcı olarak kullandığı eser, Türkiye’de ‘Japon yapıştırıcısı’ olarak satışa sunulmaya devam etti. Ürün günümüzde dahi ‘Japon yapıştırıcısı’ olarak isimlendirilmeye devam ediyor.