‘Hava sıcak’ diye boynuna takmadı, arka arda 3 defa arı soktu! ’30 dakikada öldürüyor’

Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Bir firmanın IT (bilgi teknolojileri) departmanında çalışan Ata Bekdeşer, İstanbul’daki bir kamp alanında tam vakitli olarak karavanda yaşıyor ve ulaşımını da motosikletiyle sağlıyor. Geçtiğimiz günlerde arkadaşlarıyla buluşmak için motoruyla yola çıkan Ata’nın başına saniyeler içinde beklenmedik bir olay geldi. Ekipman olarak üzerinde kask, mont, hava yastıklı yelek, eldiven, dizlik, bot gibi akla gelecek her şey olsa da o an için en kıymetli olan boyunluğunu takmayı es geçen Cet, sürüş sırasında kaskına bir şeyin çarptığını fark etti ve ne olduğuna mana vermeye çalışırken tişörtünün içinde bir kıpırtı olduğunu hissetti.

KURTULANA KADAR 3 DEFA ARI SOKTU

Onca ekipman ortasından bir arının içine girdiğini fark eden Cet Bekdeşer, “Arının girdiğini hissettiğimde beni sokacağını biliyordum ve panik yapmadan motorumu hemen kenara çektim. Ben motoru durdurup üzerindeki ekipmanlardan kurtulana kadar arı beni zati 3 kez soktu. O dakikalarda panik yapmamak en önemlisiydi. Daha evvelden arı soktuğu için alerjik bir tepkim olmadığını biliyordum. Bu yüzden kendimle ilgili dert yapmadım fakat o sırada şişme olacağını ve rahatsız edeceğini de farkındaydım” deyip ekledi:

“Komşularımdan İlker’in bir ilaç firmasında çalıştığını bildiğimden en azından hangi ilaçların arı sokmasına âlâ geleceğini paylaşacağını düşünerek motorumla kamp alanına geri döndüm. Kamp alanına gelmeden evvel süratli müdahale yapılabilsin diye montumun önünü açıp, üstümdekileri rahatlattım. İlker’in yanına gittiğimde bahtıma tekrar komşularımızdan Dr. Gökçe Aydoğdu ile karşılaştık. Onun yardımlarıyla birinci müdahale yapıldı. Evvel lokal krem sürüldü sonrasında alerjik bir şey olmaması için ilaç verildi ve soğuk kompres uygulandı. Yaklaşık bir yarım saat içerisinde yanma hissi geçti. Burada en kıymetli şey birden fazla motorcunun bilhassa sıcak havalarda gözden çıkardığı ‘buff’ denilen boyunluk oldu. Şayet boynumda takılı olsaydı, arı kaska çarptıktan sonra içeriye giremeyecekti ve kenardan uçup gidecekti. Lakin olmadığı için küçük bir delikten içeriye girip beni 3 defa sokabildi. Küçük ya da büyük fark etmeksizin ekipmanın ne kadar değerli olduğunu bir defa daha anlamış oldum.”

‘TEKRARLAYAN ARI SOKMALARINDA DA ALERJİ ORTAYA ÇIKAR’

Ata’ya birinci müdahaleyi yaparak bir müddet müşahede altında tutan Dr. Gökçe Aydoğdu, arı zehrine karşı gelişebilecek alerjik tepkilere da dikkat çekerek, böylesi bir olayda yapılması gerekenler hakkında bilgiler verdi. Aydoğdu, “Arı sokmasında öncelikle kesinlikle tespit edilebiliyorsa arının kendisini görmek kıymetli. Her canlı ırkında olduğu üzere arılarda da farklı tipler var. Ülkemizde en çok balarısı olarak bilinen apis mellifera ve yaban arısı ya da sarı arı olarak bilinen vespula vulgaris çeşitleri bulunuyor. Bu arıların zehir keseleri vardır ve kimi şahıslarda ‘venom’ denilen arı zehrine karşı alerji gelişebilir” açıklamasında bulundu.

Çoğu kişinin evvelce bilinen alerjisi olabileceği üzere birtakım bireylerde tekrarlayan arı sokmaları sonucunda da alerji ortaya çıkabileceğine dikkat çeken Dr. Aydoğdu, “Çok sayıda arı tıpkı anda sokarsa, o vakit toksik tepki görülebilir. Arı alerjisi öngörülemeyen bir durumdur. Bir kişiyi arı soktuğunda yalnızca soktuğu yerde süreksiz hafif ağrı, yanma, kaşıntı ve kızarıklıkla bir arada ufak bir şişlik olabilir. Bu olağan bir tepkidir ve çoklukla tedavisiz güzelleşir. Kimi bireylerde ise arının soktuğu yerdeki şişlik giderek büyüyebilir. Lakin hafif belirtileri olan hadiselere lokal birinci müdahaleler yapılabilir. Soğuk kompres uygulama, anti alerjik tedaviler, teneffüs ve tansiyon takibi yapılabilir” bilgisini paylaştı.

ARI İĞNESİNDE ’30 SANİYE’ DETAYI

Dr. Gökçe Aydoğdu, öncelikle Cet Bekdeşer’in alerji kıssasını sorgulayıp, soğuk kompres ve antialerjik lokal jel tedavisi uyguladı. “Alerji kıssası olmasa da elimizde bulunan imkanlar dahilinde antialerjik tedavi uyguladık ve yarım saat kadar izlem altında tuttuk” diyen Dr. Gökçe Aydoğdu, “Kişinin genel durumunun âlâ olması ve lokal olarak arı sokmasının yaşandığı bölgede hassasiyetin hudutlu kalması nedeniyle ek diğer tedavi yapmadık. Bal arıları daha sakindir ve soktuktan sonra iğnesini bırakıp ölür. Yaban arıları ise, daha saldırgandır ve birkaç kere sokabilir. Bu olayımızda yaban arısı sokmasının yaşandığını düşündük. Arının iğnesi arı sokmasının yaşandığı bölgede bulunmuyordu. Bir arı tarafından sokulma kelam konusu olduğunda, arının iğnesi 30 saniye içinde derinin altından çıkarılmalı. İğne derinin altında ne kadar uzun kalırsa, o kadar çok zehir salınabilir ve bu durum hasta için çok acı verici, ağrılı olabilir. Üstte belirttiğimiz venom (zehir) kesesinden zehir salınımı devam eder” dedi.

Alerjik bir tepki olduğu durumdaki belirtiler ve tedavi sistemleri hakkında bilgiler veren Dr. Aydoğdu, “Çok az şahısta arının soktuğu yerden uzaktaki beden bölgelerinde belirtiler çabucak 30 dakika içinde ortaya çıkar. Bu durumda ‘alerjik şok’ tablosu dediğimiz nefes darlığı, hırıltılı teneffüs,  çarpıntı, bayılma, karın ağrısı bulantı ve kusma, ishal, tüm bedende kaşınma ve kızarıklıklar, yüzde ve lisanda, deride şişlikler ortaya çıkabilir. Hayati tehlike arz eden belirtiler ise boğazda lisanda şişme, ses kısıklığı ve tansiyon düşmesi” ihtarında bulunarak şunları lisana getirdi:

“Bu belirtilerin bir yahut birkaçı birlikte bulunabilir. Bu durum sistemik yani genel bir alerjik reaksiyona işaret eder ve nadiren de olsa mevtle sonuçlanabilir. Bu stil durumlarda acil tedavi teknikleri kullanılıyor. Ağır alerjik belirtileri olan hadiselerin kesinlikle alerji testleri yapılmalı ve bu bireylere daima yanlarında taşımaları ve ayrıyeten acil durumda bir merkeze gidene kadar kendi kendilerine kullanmaları için hazır adrenalin oto-enjektör reçete edilmeli.”

‘SOĞUK SU VE SABUNLA YIKANMALI’

Arının soktuğu yerin soğuk su ve sabunla yıkanması gerektiğini lisana getiren Dr. Gökçe Aydoğdu, soğuk suyun rahatlatıp, sabunun da kalan kiri ya da zehri bölgeden temizlemeye yardım ettiğine dikkat çekti. Şişlik ve kaşıntının olduğu yerin kaşınmaması gerektiğine karşı ihtarda bulunan Aydoğdu, “Şişliği indirmek emeliyle buz kompresi yapılabilir. Buzu direkt deriye koymak yanmaya neden olabilir. Bu yüzden bir havluya sarıp 20 dakika bölgede bekletmek tesirli olacaktır. Gerektiğinde tekrar tekrar uygulanabilir. Sokulan bölge büyüme eğilimindedir. Bu yüzden etkilediği alanı ölçmek için bir kalemle işaretleyebilirsiniz” halinde konuştu.

“Kızarıklıktaki büyüme çok artarsa doktor dayanağı almak uygun olacaktır” Aydoğdu, “Sokulan bölge kolunuz ya da bacağınız ise, yükseğe koymanız ağrı ve şişliğin azalması noktasında size takviye olacaktır. Alerji ilaçlarından düşük dozda alınabilir ya da lokal tedavi için alerji krem de kullanılabilir. Geçmeyen şikayetlerde kesinlikle alerji uzmanına başvurulması gerekiyor” yorumunda bulundu.

BAL, KARBONAT, SİRKE, DİŞ MACUNU TAHLİL DEĞİL!

“Halk ortasında arı sokmasından sonraki ağrı ve acıyı azaltmak gayesiyle bal, karbonat, sirke, diş macunu uygulamaları yapıldığı bilinse de bu uygulamaların aktifliği kanıtlanmadı” diyerek yapılmaması gerekenlere karşı da ihtarlarda bulunan Dr. Gökçe Aydoğdu, “Özellikle amonyak uygulamasına çok dikkat edilmesi gerekiyor. Arının soktuğu bölgede ortaya çıkan alerjik tepkiler nedeniyle cilt çok hassaslaşır ve deri altında ödem olur. Seyreltilmemiş amonyak kullanımı, yüksek asit kıymeti olabilecek olan klasik eserler arı sokmasının olduğu bölgede lokal kimyasal cilt yanıkları oluşturabilir ve cilt bütünlüğü bozulabilir. Buna çok dikkat etmek gerekir” diyerek kelamlarını şöyle noktaladı:

“Arı sokmasına karşı rastgele bir alerjinizin olup olmadığı özel testlerle bilinebilir. Arı sokması sonucu ağır alerji belirtileri yaşayan hastalar,  kesinlikle bir alerji uzmanına başvurmalı. Alerji testlerinde alerjisi saptanan ve ağır tepki geçiren şahıslarda sorumlu arı ile 3-5 yıl kadar süren aşı tedavisi yapılmalı. Bu tedavinin başarısı epeyce yüksektir ve hastaların ömür kalitesini güzelleştirir.”