Havlu koymak bile paralı
Çiğdem Yılmaz – Sahil ve plajların özel işletmelere bölümüyle halkın fiyatsız denize girme hakkı elinden alındı. Bu hukuksuzluğa karşı Yunanistan’da başlayan “Havlunu al da gel” hareketi Türkiye’de de karşılık buldu. Çeşme, Bodrum, Ayvalık, Akyaka, Datça’da seslerini duyurmaya çalışan vatandaşlar, Anayasa’ya nazaran kamu malı olan plajların, vatandaşa fiyatsız açılmasını talep etti. Misal talep uzun vakittir İstanbul’un ilçesi Sarıyer’den de yükseliyor. Biz de Kilyos’taki
plajlara gittik. Halkın kıyılarını işgal eden işletmeler, bırakın denize girmemize fiyat ödemeden sahilde yürümemize bile müsaade vermedi.
‘Para almak zorundayız’
Vatandaşların şikâyetine neden olan durumu gözlemlemek için birinci gittiğimiz yer Kilyos Nonstop Beach’di. Plaja giriş hafta içi 140, hafta sonu ise 200 TL, otopark fiyatı ise 60 TL. Burada bulunduğumuz müddette plaja girenlerin tamamı istenen fiyatı ödedi, denize ulaştı. Gazeteci olduğumuzu, plaja girmek istediğimizi söylediğimiz misyonlu bize “Havlunuzu alıp gelebilirsiniz. Duş, şezlong, şemsiye ve tuvaleti kullanamazsınız. 15 çalışan var, para almak zorundayız. Gördüğünüz üzere gelenler fiyata itiraz etmiyor, edenler genelde avukatlar” karşılığını verdi.
‘Ücretsiz giremezsiniz!
Kilyos kıyısındaki Bamboo Beach’de de durum başkalarıyla birebirdi. Plaja girişler hafta içi 140, hafta sonu ise 200 TL. Plaj girişindeki misyonlu içeri girip bakabileceğimizi lakin fiyatı ödeyip plajı kullanabileceğimizi aktardı. Kendisine yalnızca deniz kıyısında güneşleneceğimizi söyledik. Lakin misyonlu bunun için de fiyat ödememizi istedi. Bu plajdan da denize giremeden ayrıldık.
Yerlisine de ücretli
Kilyos’ta yaşayanlar, yıllık 3000 TL’lik kart çıkararak yaz boyunca kimi plajları kullanabiliyor. Kartın plaj işletmecileri tarafından verildiği belirtildi. Kartsız olanlar plajlara fiyat ödemek zorunda. Kilyos’ta 32 yıldır esnaflık yapan Sadık Demir, “Eskiden bu türlü değildi, artık para vermiyorsanız ayağınızı suya sokamıyorsunuz. Gözünüzün önünde deniz
var lakin giremiyorsunuz” dedi.
‘350 TL ödeyin, girin’
Nonstop Beach’den yaklaşık 15-20 dakika yürüyerek Solar Beach’e vardık. Bir vazifeli kıyıda yürüdüğümüzü görünce yanımıza geldi ve bilet almamız gerektiğini söyledi. Yalnızca yürüyeceğimizi söylediğimizde ise “Yürümek katiyetle yasak” dedi. Havlumuzun yanımızda olduğunu yalnızca denize gireceğimizi söylediğimizde misyonlu, “Denize o noktadan girmek için 350 TL ödeme yapmamız gerektiğini” kaydetti. Bu sırada diğer bir vazifelinin de plaja gelen aile ile tartışmasına tanıklık ettik. Plaja 700 TL ödeyip giren aile, ayrıyeten şezlong fiyatı istendiğinden yakındı.
Bamboo Beach, deniz kenarına havlumuzu atıp güneşlenmemize müsaade vermedi. Bunun için de fiyat ödememiz gerektiğini bildirdi.
Hukuksuzluğa karşı neler yapılabilir?
‘Kıyılar kamunun malıdır’
Tüketici Konfederasyonu Lideri Aydın Ağaoğlu, Anayasa’ya nazaran kıyıların kamunun malı olduğunu hatırlatarak, şu bilgileri verdi:
“Milli Güvenlik, özel kanunlar ve yalı üzere tarihi eserler dışında vatandaşın kıyı kullanımına sınırlama getirilemez. Tatil köyü, otel, beach, club ve belediye işletmesi ismi altında plajlar fiyatsız girişe kapatılamaz. Plajda adapsız fiyat alınması durumunda vatandaşlar Tüketici Hakem Heyetleri’ne başvurarak, bedellerin iadesini talep edebilir. Başvururken fiyat öderken şemsiye, duşakabin, şezlong üzere işletmeye ilişkin olan hizmetleri almadıklarını belirtmeleri gerekiyor.”
‘Kolluğa başvurabilirler’
TÜSODER İdare Şurası Üyesi Avukat Yağız Gündoğdu, yalnızca denizden yararlanmak isteyen şahıslardan plajlara girişte fiyat alınmasının yasal olmadığını belirterek şunları söyledi:
“Bu hukuksuzluklarla uğraş her kişinin ödevidir. İşletmeler de plajları tel örgü, duvar ya da öteki usullerle kapatamaz. Kıyı diye isimlendirdiğimiz deniz çizgisiyle hudut olan doğal kumsal yahut taşlık alanın doğal bitiş noktasına kadar rastgele bir yapı yahut süreç yapılamaz. Denize girme hakkı engellenen vatandaş evvel ilgili belediyeye, sonuç alamazsa İçişleri Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, valilik ve kaymakamlıklara ve engellere karşı da kolluk kuvvetlerine başvurabilirler.”