İstanbul’a ‘El Nino’ uyarısı! 13 yılda, 4281 kişi öldü

Dünya global ısınmanın tesiriyle ortaya çıkan iklim değişikliğiyle çaba ediyor. Sel, çok sıcak, çok soğuk ya da fırtına ve gibisi çok hava olayları iklim değişikliğiyle birlikte hayatımızın bir kesimi olmuş durumda. İklimde büyük değişim yaratan hava olayı olan El Nino’nun da tesiri başlamış durumda. Bilim beşerlerine nazaran, El Niño Pasifik Okyanusu’nda başladı. Hem El Niño hem de iklim krizi nedeniyle gelecek birkaç yılın dünyanın en sıcak yılları olacağı öngörülüyor. Hatta global ısınmayı 1.5 dereceyle sonlandırma maksadının de El Niño yüzünden aşılabileceği vurgulanıyor. Sıcak hava dalgalarının halk sıhhatine tesirini inceleyen bir araştırmada korkutucu tespitler dikkat çekti. Halk sıhhati uzmanı Dr. Hazal Cansu Çulpan, uzmanlık tezinde 2004-2017 yılları ortasında İstanbul’da yaşanan sıcak hava dalgalarının halk sıhhatini nasıl tesir ettiğini inceledi. Kentte 13 yıl içinde görülen sıcak hava dalgalarının hastalık ve ölümlere nasıl yansıdığını araştıran Çulpan’ın çalışmasında, şu bulgular öne çıktı:

2010’DA 783 ÖLÜM

“İstanbul’da 2004-2017 yıllari ortasındaki 13 senede 30 sıcak dalgası yaşandı. Bunların yüzde 67’sinde mevt suratı yükseldi. 20 sıcak dalgası sırasında fazladan 4281 kişi hayatını kaybetti. En fazla mevte yol açan sıcak dalgaları 2007, 2010 ve 2017’de gerçekleşti. 29 Temmuz-22 Ağustos 2010’da yaşanan sıcak dalgası fazladan 783 mevte sebep olurken, 2007’de 9 gün süren sıcak dalgası 339 kişinin, 2017’de bir hafta süren sıcak dalgası ise 220 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. İstanbul’daki 3 sıcak dalgasında fazladan 1342 mevt gerçekleşti.

ACİL DAVET ARTTI

İklim değişikliğinden en fazla etkilenen ülkeler ortasında bulunan Türkiye’de sıcak dalgalarının sıklığı, uzunluğu ve yoğunluğu daha da artacak. Global sıcaklık artış senaryolarına nazaran, 2100’de Türkiye’deki ortalama sıcaklık artışının batıda; 4-5 derece, doğuda 6 dereceyi geçmesi mümkün. Tedbir alınmazsa, sıcağa bağlı hastalık ve vefatlar de artabilir. Mevte yol açmayan sıcak dalgalarının da sıhhati olumsuz etkilediği biliniyor. Araştırmalar, ambulans davetlerinin ve acil servis müracaatlarının arttığını gösterdi.”

ERKEN İKAZ SİSTEMİ ÖNERİSİ

Çalışmasında yaz başında gerçekleşen ani sıcak dalgalarının daha tehlikeli olduğuna dikkat çeken Hazal Cansu Çulpan, insan vücudunun sıcaklığa alışmasının 2-6 hafta sürebildiğini vurgulayarak şu tespit ve tekliflerde bulundu:

“Vücut sıcaklığını dengeleyen sistemler ani ve ağır sıcaklık artışında gereğince tesirli olamıyor bu durum da bireylerde var olan hastalıkların kötüleşmesine yol açabiliyor. Kırılgan kümeler ortasında açık havada korunmasız çalışanlar, sosyoekonomik seviyesi düşük şahıslar, ileri yaştakiler, ek hastalığı olan ve çoklu ilaç kullananlar var. Risk, bayanlarda daha yüksek. Yapılan çalışmalar, bayanların sıcağa erkeklerden daha az toleranslı olmasının, bayanların ısı düzenleyici ve fizyolojik düzeneklerinin farkından kaynaklandığını kestirim ediyor. Alınabilecek tedbirler ortasında erken ihtar sistemleri bulunuyor. Avrupa’da 70 binden fazla vefata yol açan 2003 yazından sonra Fransa bu sistemi devreye aldı. Bu sayede, 2006’da sıcak dalgasında 4400 fazladan mevt engellendi.”

Düzce’de kuşların göç yolu üzerindeki değerli bir sulak alan olan ve ismini Bizans prensesinden alan Efteni Gölü, tesirli olan sağanak yağış sonrasında taşarak, Kültür Park’ı sular altında bıraktı.

SAMSUN VE ORDU’YU SEL ALDI

Sağanak yağış Karadeniz’de tesirini sürdürüyor. Ordu’da evvelki gün tesirli olan sağanak nedeniyle caddeler, sokaklar göle dönerken, birtakım meskenleri su bastı. Samsun’un Havza ilçesinde de kuvvetli sağanak nedeniyle ilçe merkezinden geçen Hacı Osman Deresi taştı. Taşma sonucu Şehysafi, Aslançayır ve Sivrikese mahallelerinde su baskınları yaşandı. Sivrikese Çayı yatağı üzerinde bulunan menfezlerin topraktan gelen suyun getirdiği taş ve toprak nedeni ile tıkanması sonucu tarihi Sivrikese Cami’nin duvarı çöktü. Ankara’nın merkez ilçelerinde de dün kısa periyodik yaşanan dolu ve sağanak yağmur yağışı ile cadde ve sokaklarda geniş su birikintileri oluştu. Yollarda araçlar ilerlemekte zorluk çekti. Kırşehir’de ise 10 dakika aralıksız yağış sonrası rögarlar taştı, caddelerde su birikintileri oluştu.

Depremlerin akabinde Hatay’dan Ordu Fatsa’ya göç eden Abdullah Saraç ve ailesinin giriş katta bulunan konutları taşan derenin tesiriyle sular altında kaldı.