Konut, arsa, iş yeri… Tapuda yeni devir, yarın prestijiyle sistem değişiyor

Milliyet.com.tr/ Konut, arsa ya da iş yeri…Gayrimenkul satışlarında yeni devir başlıyor. Satış kontratlarında Tapu Sicil Müdürlükleri’nin yanı sıra noterler de yetkili olacak.

Noterlerde gayrimenkul satış süreçleri, 4 Temmuz’dan itibaren başlayacak. Yalnızca konut değil, ofis, dükkan, arsa ve tarla üzere tüm taşınmazların alım-satım süreci noterlerde yapılabilecek.

NOTERLER BİRLİĞİ’NDEN RANDEVU ALINMASI GEREKİYOR

Satış sürecini noterden yapmak isteyenler Türkiye Noterler Birliği’nin elektronik randevu uygulamasından müracaat yapacak. Sisteme tarafların bilgileri, taşınmazın emlak vergi kıymeti ile taraflar ortasında belirlenen satış bedeli üzere bilgiler işlenecek ve evrakları yüklenecek.

Noterler, başvuruyu Tapu ve Kadastro Paylaşım Sistemi üzerinden sorgulayacak. Satış sürecine mani bir durum yoksa taraflara randevu verilecek.

TAPU HARCININ YANI SIRA NOTER FİYATI DE ÖDENECEK

Tapu dairesinde yapılan süreçlerde satış bedelinin yüzde 4’ü kadar tapu harcı ödeniyor. Noterlerde buna ek bir fiyat daha alınacak. Taşınmazın bedeline nazaran bu fiyat 500 liradan az ve 4 bin liradan fazla olamayacak.

SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?

Konuyla ilgili milliyet.com.tr’ye açıklamalarda bulunan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu sözleri kullandı: “Noterlerde gayrimenkul satışlarının yapılabilmesine ait düzenleme geçen yasama periyodunda Altıncı Yargı Paketi kapsamında aslında açıklanmıştı. Daha evvel 1 Ocak’ta başlaması beklenen düzenleme bugün Adalet Bakanı’nın açıklaması ile birlikte 4 Temmuz’da başlayacak.

‘TAPULARDA SÜREÇLER SONA ERMEYECEK’

Düzenleme aslında gayrimenkule dayalı kontratların tapular dışında noterlerde de yapılabilmesine imkan tanıyor. Tapularda yapılan süreçler sona ermeyecek. Bu süreçler bilhassa kimi büyükşehirlerdeki noterlerde olmak üzere tapu süreç yoğunluğunun olduğu bölgelerde vatandaşlar için alternatif bir kanal oluşturabilir.

Zaten mevcut durumda noterlerde gayrimenkul satış vaadi kontratı, kat karşılığı inşa kontratı üzere gayrimenkule dayalı kimi kontratlar yapılabiliyordu. Bu düzenleme gayrimenkullerin satışına ait yapılacak süreçlerle. Taşınmaz satış kontratlarının noterlerde yapılmasına imkan sağlayacak.

‘VATANDAŞLAR E-DEVLET ÜZERİNDEN BAŞVURACAK’

Sözleşmelerin düzenlenebilmesi için tapularda nasıl bir randevu sistemi varsa noterlerde de randevu sistemi mevcut. Vatandaşlar e-Devlet üzerinden Noterler Birliği’nin e-randevu uygulamasından müracaat yapacaklar.

Satışa ait evrakları yükleyerek randevu saatinde noterde bulunmak suretiyle hareket edecekler. Bu tapu tarafında web tapu ile yapılıyordu. Noter üzerinden e-Devlette e-randevu üzerinden yapılacak.

NOTER FİYATLARI NE KADAR OLACAK?

Bunun ek maliyeti var mı? Evet var, 2023 yılı noterlik fiyat tarifeleri geçtiğimiz aylarda açıklanmıştı. Taşınmaz satış kontratı düzenlediklerinde taşınmazın satış kıymetinin binde 1’i bir tarife var. Burada yeni bir düzenleme yapılarak bu bedel 500 TL’den az 4 bin TL’den fazla olmayacak formu ile belirlendi.

Bu durumda vatandaşlar tapu harcı ile döner sermaye bedelleri dışında öbür süreçleri de noterlerde yaparlarsa bu bedeli ödüyor olacaklar.

‘YOĞUN YERLERDE BEKLEME MÜHLETİNİ AZALTACAK’

Ülkemizde aslında en sağlam kurumlardan bir tanesi Tapu Sicil Müdürlükleri’dir. Bugün artık Tapu Müdürlüğü 176. yılı geride bırakıyor. Bu kadar esaslı bir kurumun bu sistemi Noterler Birliği ile paylaşıyor olması vatandaşlar açısından ağır olan yerlerde bekleme mühletini azaltacaktır.

‘NOTERLERDE DÜZMECE SÜREÇLER YAPILABİLİYOR’

Bazı tereddütler de var. Bilhassa geçersiz yapılan süreçlerin birçoğu düzenlenen vekaletlerde vb noter kaynaklı süreçlerde ağır olarak yaşanıyor. Düzmece imza sirküleri veraset ilanları üzere noter kaynaklı ilanlar öne çıkıyor. Tabi noterlerin de bilhassa bir sorumluluğu var.

Her noter bu süreci yapmayabilir. Bilhassa noterler kısmı dolandırıcılıkla ilgili riskler de barındırabilir. O nedenle aslında benim şahsi fikrim süreçler tapulardan devam etmesi daha sağlıklı bir süreç olurdu.

‘NOTERLERDE SÜREÇ MÜDDETLERİ UZAYABİLİR’

Noterler süreç ret olduğunda rastgele bir evrak istendiğinde süreç müddetlerinin uzama durumu kelam konusu olabilir. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü birtakım kurumlarla entegrasyonu nedeniyle şirket kayıtları, belediye rayiçlerine pratik bir biçimde ulaşabiliyor. Sanki Noterler Birliği’nin bu sistemi entegrasyonlara da imkan sağlayacak mı? Burada önemli aksamalar yaşanabilir mi? Süreci beraberce göreceğiz.

Bu noktada bilhassa süreç yapmada kaçınmalar olabilir mi? Noterin nitekim o anda süreç sırasında bulunması gözetilecek mi? Vazifeli rastgele bir kişinin yapması kâfi olacak mı? Bunları da uygulamada göreceğiz.

HAFTA SONU NOTERLERİN AÇIK OLMASI KOLAYLIK SAĞLAYACAK MI?

Hafta sonu süreçlere ait kimi evrakların tapudan gidecek olması nedeniyle süreçler hafta sonları çok pratik yapılamayabilir. Bilhassa de havale, banka transferi üzere süreçler nedeniyle hafta sonu uygulamalarının nispeten her bölgede yapılamayacağını değerlendiriyorum.

Türkiye’de taşınmazların satışının daha süratli yapılabilmesinin kolaylaşması bu noktada noterlerin de ek bir gelir elde edecek olması tahminen noterlerde ek olarak hukuk fakültesi mezunlarına istihdamlar sağlanacak olması üzere nedenlerle bu düzenlemenin devreye girdiğini değerlendiriyorum.

Bu düzenlemenin umarız ki gayrimenkulle ilgili hak transferlerinde rastgele bir kayba sebebiyet vermeden yanlışsız bir biçimde gerçekleşmesini dilek ediyoruz. Bizler emlak işletmeleri olarak bilhassa bu süreçte tapu takas sisteminde emlak işletmelerinin rol alacağı hali ile bir para transferini ve ikinci el araç alım satımında aranan yetki dokümanı koşulunun gayrimenkul satışlarında da aracılık eden firmalardan da talep edilmesini Adalet Bakanlığı’ndan bekliyoruz.

Ticaret Bakanlığı’nın yönetmelikte yapacağı değişiklik ile noterde yapılacak gayrimenkul satış süreçlerinde yetki evraklı emlak işletmelerinin daha faal vazife alması isteğimizdir.

‘GAYRİMENKUL SATIŞLARI TAPU ÜZERİNDEN DEVAM EDECEK’

Uygulamanın kapsamının daha ağır bir halde büyükşehirlerde ve tapu süreç yoğunluğu olan birtakım ilçelerle hudutlu kalacağını, Anadolu’nun birçok yerindeki noterlerde gayrimenkul satışlarının tapu üzerinden devam edeceğini değerlendiriyorum.

‘TAPU DAİRELERİNDE SÜREÇ SAYISI 6.5 KAT ARTTI’

Tapu dairelerinde yapılan süreç sayılarına baktığımızda son 20 yılda bu sayılarda çok değerli artışlar oldu. Tapu dairelerinde 20 yılda süreç sayısı 6.5 kat arttı.

Sadece 2022 yılında yapılan gayrimenkul satış sayısına baktığımızda 3 milyon 434 bin satış süreci yapıldı. Bunun değerli bir kısmı 416 bin satış ile İstanbul, 214 bin satışla Ankara, 169 bin satışla İzmir’de, 131 bin satışla Antalya’da, 124 bin satışla Bursa’da gerçekleşmişti.

3.5 milyona yakın satışın birtakım tapu dairelerinde oluşturduğu iş yükü noterler aracılığı ile tolere edilecektir. Umarız ki uygulama faal bir formda işleyen bir sisteme dönüşür.”