Körfez’de futbol savaşları! Suudi Arabistan’ın Şampiyonlar Ligi umudu

Dünya bugünlerde Suudi Arabistan’ın futbol yatırımlarını konuşuyor. Gezegenin önde gelen oyuncuları birer birer Ortadoğu ülkesinin yolunu tutarken, ortaya saçılan paralar dudak uçuklatıyor.

Yaşananları Körfez ülkelerinin bölgesel rekabetinden, global bir aktör olma arayışlarından bağımsız ele almak mümkün değil. Bölgede adeta futbol üzerinden bir vesayet savaşı yaşanıyor. Askerlerin yerini futbolcular, cephedeki topun yerini meşin yuvarlak, toprak hakimiyetinin yerini satın alınan kulüpler ve dev turnuvaların mesken sahipliklerinin aldığı bir uğraş sürüp gidiyor.

Birleşik Arap Emirlikleri için “fitili ateşleyen ülke” diyebiliriz. Zira 2008’de Manchester City’nin Pir Mansour tarafından satın alınması, bu bahiste sonradan ortaya çıkacak gelişmelerin adeta miladını oluşturuyor. Katar Buyruğu Tamim bin Hamad Al Thani’nin 2011’de Paris Saint Germain’i satın alması, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Salman’ın da 2021’de Newcastle United’ı satın almasındaki kronolojiye bakınca, ortaya çıkan “domino etkisi” rahatlıkla görülebiliyor.

Batılı kulüplerin satın alınmasında Birleşik Arap Emirlikleri’nin öncü pozisyonu, iş dev turnuvaları düzenlemeye gelince yerini Katar’a bırakıyor. 2020 FIFA Dünya Kulüpler Kupası’nı düzenlemek epeyce değerli bir eşikti, lakin çığır açan olay hiç elbet ki futbolun küresel açıdan en büyük tertibi olan FIFA Dünya Kupası’na 2022’de konut sahipliği yapmaları oldu. Birleşik Arap Emirlikleri 2021 FIFA Dünya Kupası’yla organizasyonel hünerini ortaya koyarken, Suudiler de emsal bir patikayı takip ederek bu turnuvanın önümüzdeki aylarda gerçekleştirilecek 2023 edisyonuna hak kazandılar. Suudi Arabistan’ın bu husustaki kesin maksadı ise 2030 Dünya Kupası’na konut sahipliği yapmak.

Kulüp sahipliği ile turnuva organizatörlüğü hayli kıymetli alanlar lakin işin vitrini, popülerliğin taşıyıcısı futbolcular… Vitrini kuran, ‘transfer’ dediğimiz lojistik, en ileri biçimiyle Suudi Arabistan tarafından işletilmekte. Aslında Birleşik Arap Emirlikleri Manchester City’ye, Katar Paris Saint Germain’e bir yıldız akını gerçekleştirmişlerdi fakat Suudiler burada yeni formülü tedavüle soktu ve Ortadoğu’da kartları tekrar dağıttı!

‘Biz gidip büyük kulüpler satın alıp da yıldız futbolcuları oralara gelmeye ikna etmeye çalışacağımıza, neden direkt kendi ülkemize getirmiyoruz?’ diye düşünmüş olacaklar ki, yıldız kaymalarının meteor yağmuruna dönüştüğü bir süreci izler hale geldik bugünlerde. ‘Büyük yem tak, büyük balık yakala’ tabiri uyarınca Cristiano Ronaldo ile başlayan yıldız transferler, birçok öbür dünya yıldızının Portekizli futbolcuyu takip etmesiyle sonuçlandı. Karim Benzema’dan Neymar’a, N’Golo Kante’den Sadio Mane’ye daha birçok ünlü isim ‘tamamen duygusal’ sebeplerle rotalarını tekrar oluşturdu.

Başarı denince dünyada akla birinci gelen kulüplerden olan Real Madrid, bir vakitler en büyük yıldızları takımına katarak oluşturduğu takımıyla ‘Los Galacticos’ terimini futbol literatürüne sokmuştu. ‘Los Galacticos’un devlet takviyeli olanına şahit olduğumuz Körfez ülkesi şimdilerde birçok yıldızın birinci tercihi haline gelmiş bulunuyor.

Hatırlanacağı üzere Çin de, fazla uzak olmayan bir geçmişte bu mevzuda kısa periyodik bir denemeye girişti. Çin ne vakit UEFA’nın finansal fair-play kritirlerine misal mali denetim kurallarını yürürlüğe koydu, o vakit yıldızların ülkeden uzaklaştığı, projenin sönümlendiği bir süreç de zaten başladı. Suudi Arabistan’daki yeni devrin devamlılığında belirleyici öge da büyük olasılıkla iktisat olacak.

BAE SAHİPLİ KULÜPLER

Manc. City (İngiltere)
New York City (ABD)
Melbourne (Avustralya)
Montevideo (Uruguay)
Troyes AC (Fransa)
Lommel S.K. (Belçika)
Mumbai City (Hindistan)
Girona FC (İspanya)
Palermo F.C. (İtalya)
Sichuan Jiuniu (Çin)
Yokohama (Japonya)

ÇOK İSTİKAMETLİ YÖNETİCİ

Körfez ülkelerinden spor yöneticiliğinde öne çıkan figür olarak Nasser Al-Khelaifi dikkat çekiyor. Katarlı iş insanı Paris Saint Germain kulübünde başkanlık vazifesi yürütüyor. Al-Khelaifi, UEFA İdare Kurulu’na girerek bu kurumda yöneticilik yapan birinci Arap unvanını elde etti. Birçok ülkede futbol yayın haklarına sahip olan beIN Media Grubu’nun CEO’su da kendisi. L’Equipe gazetesi tarafından 2016 yılında Fransız futbolunun en güçlü adamı, France Football tarafından 2020’de futboldaki en tesirli kişi seçilen Al-Khelaifi’nin öbür vazifeleri: Avrupa Kulüpler Birliği Lideri, FIFA Kulüpler Dünya Kupası Tertip Komitesi Üyesi.

BAE’NİN GURURU CITY

Batı’daki kulüp sahipliğinde Körfez ülkeleri ortasında öncü bir pozisyonu bulunan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), bugünlerde Avrupa futbolunun doruğundaki takıma sahip olmakla gururlanıyor. Pep Guardiola idaresindeki yıldızlar topluluğu Manchester City; Premier Lig, FA Cup, Şampiyonlar Ligi ve son olarak UEFA Muhteşem Kupa olmak üzere bir dönemde dört şampiyonluk yaşadı, tarihinin en başarılı dönemine imza attı.

ŞAMPİYONLAR LİGİ’NİN KAPILARI DA AÇILABİLİR

Avrupa futbolu yıldızlarını birer birer Suudi Arabistan’a kaptırırken, yaşlı kıtada futbolu yönetenler yeni süreci lehlerine çevirmek için yeni atılımlara girişebilir.

UEFA’nın formatı değişecek Şampiyonlar Ligi’ne, Suudi Arabistan kulüplerini de dahil etmeyi düşündüğü bir müddettir konuşuluyor. Suudi kulüpleri, futbolun kulüpler seviyesindeki bu en üst seviye turnuvasına dahil edilirlerse, Ortadoğu ülkesine giden yıldız oyuncular da yine Avrupalı futbol severlerin kadrajına girecek.

Suudi Arabistan’ın diğer bir kıtada yer alması, bu turnuvaya katılmasının önünde bir mahzur değil. Avrupa’da olmayan birçok ülkenin ekipleri da Şampiyonlar Ligi’nde gayret ediyor.

Ayrıca memleketler arası futbol artık özel davete epey yer verilir hale geldi. Katar Ulusal Takımı’nın bu formda Orta-Kuzey Amerika Şampiyonası olan CONCACAF Gold Cup’a katılmış olması en şimdiki ve radikal örnek. Bakalım UEFA kendi topunu getirdiği için mahalle maçına kabul edilen varlıklı çocuk misali, Suudi’leri Devler Ligi’ne dahil edecek mi?

Suudi Arabistan’ın futbol açılımı FIFA’nın ekmeğine yağ sürüyor. Suudi grubu Al-Hilal’i Kulüpler Dünya Kupası’nda Real Madrid, Chelsea ve Inter Miami ile buluşturmak, sportif ve mali açıdan yeni fırsatlar doğuruyor.

FIFA’YA ‘AL DA AT’ PARASI

Suudi Arabistan’ın futbol açılımı FIFA’nın ekmeğine yağ sürüyor. Suudi takımı Al-Hilal’i Kulüpler Dünya Kupası’nda Real Madrid, Chelsea ve Inter Miami ile buluşturmak, sportif ve mali açıdan yeni fırsatlar doğuruyor.

Dünya futbolunu yöneten işverenlerin Suudi projesinden şad olduklarını varsayabiliriz. FIFA, gelirinin yaklaşık yüzde 80’ini oluşturan Dünya Kupası’na olan bağımlılığını azaltmak için bir müddettir yeni gelir kaynakları yaratmaya çalışıyor. 2022’de sona eren dört yıllık devirde FIFA; yayın, sponsorluk ve bilet satışlarından 7.6 milyar dolar gelir elde etti. İngiltere Premier Ligi bu sayısı tek dönemde karşılayabiliyor.

FIFA’nın planı Kulüpler Dünya Kupası’nı elden geçirerek, yeni bir formatla tedavüle sokmak ve bu kulvarda yeni bir rekabet başlatmak. 2025’te piyasaya sürülecek olan yeni sürüm, tıpkı Dünya Kupası’nda olduğu üzere bir ay sürecek turnuvada, dünyanın dört bir yanından 32 grubu yarıştıracak. Avrupa dışından varlıklı grupların gelmesi, bu projeye rekabet gücü ve heyecan katacak.

Al-Hilal’i Real Madrid, Chelsea ve Messi’li Inter Miami ile karşı karşıya getirecek bir küme basamağı, sportif çekim gücünün yanı sıra, Suudi sponsorları da işin içine çekerek ekonomik açıdan da büyüyecek bir potansiyali barındırıyor. FIFA şimdiden önümüzdeki dört yıllık periyotta 10 milyar dolardan fazla gelir öngörüyor. Bu sayı Kulüpler Dünya Kupası’ndan elde edilen rastgele bir geliri hesaba katmıyor. Suudi Arabistan’ın da iştirakiyle bu sayının artacağı hesaplanıyor.

SUUDİ ARABİSTAN’A GİDEN YILDIZLAR

AL NASSR: Ronaldo, Talisca, Ospina, Marcelo Brozovic, Telles, Mane, Otavio
AL HİLAL: Neymar, Neves, Marega, Koulibaly, M-Savic, Malcom, Mitrovic
AL İTTİHAD: Karim Benzema, N’Golo Kante, Romarinho, Jota, Fabinho
AL AHLİ: Edouard Mendy, Roberto Firmino, Riyad Mahrez, Ibanez, Kessie
AL SHABAB: Ever Banega, Grzegorz Krychowiak, Habib Diallo
AL SADD: Romain Saiss, Al Fateh: Cristian Tello, Abha: Felipe Caicedo