Merkez’den sert faiz atağı

Merkez Bankası Para Siyaseti Heyeti (PPK), dün gerçekleştirdiği ağustos ayı toplantısında siyaset faizini (bir hafta vadeli repo ihale faizi), beklentilerin üç katı artırdı. Merkez Bankası Lideri Hafize Gaye Erkan, Cevdet Akçay, Elif Haykır Hobikoğlu, Yaşar Fatih Karahan ve Hatice Karahan’dan oluşan PPK kararına nazaran, siyaset faizi 7.5 puanlık artışla yüzde 25’e yükseltildi. Karara ait açıklamada, “Kurul, dezenflasyonun en kısa müddette tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması, fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın denetim altına alınması için nakdî sıkılaştırma sürecinin devamına karar vermiştir” denildi.

‘Üst sınır’ vurgusu

Yakın periyoda ait göstergelere nazaran, enflasyonun ana eğiliminde yükselişin sürdüğü belirtilen açıklama şöyle devam etti:

“Bu gelişmede yurt içi talepteki güçlü seyir, fiyat ve kur kaynaklı maliyet taraflı baskılar, hizmet enflasyonundaki katılık ve vergi düzenlemeleri belirleyici olmaktadır. Bu ögelere ek olarak, akaryakıt fiyatlarındaki yükselişin de tesiriyle enflasyon beklentilerinde ve fiyatlama davranışlarında öngörülenin üzerindeki bozulma, enflasyonun yıl sonunda enflasyon raporundaki varsayım aralığının üst hududuna yakın seyredeceğine işaret etmektedir.”

Merkez Bankası, 27 Temmuz’da açıkladığı son enflasyon raporunda yıl sonu enflasyonu kestirimini yüzde 58, varsayım aralığının üst sonunu da yüzde 62 olarak belirlemişti.

Açıklamada, “Bununla birlikte Heyet, mali sıkılaştırma adımlarının tesiriyle, dezenflasyonun 2024 yılında rapor ile uyumlu formda tesis edileceğini öngörmektedir” denildi. Temmuzdaki raporda, enflasyonun 2024’ün birinci yarısında yatay/yukarı seyrinin akabinde ikinci yarıda düşüşe geçeceği ve yılı yüzde 33 ile tamamlayacağı kestirim edilmişti.

Sıkılaştırmaya devam

PPK açıklamasında şu tabirlere yer verildi:

“Doğrudan yabancı yatırımlar, dış finansman şartlarındaki güzelleşme, rezervlerde süregelen artış ve turizm gelirlerinin cari süreçler hesabına takviyesi fiyat istikrarına güçlü katkıda bulunacaktır. Siyaset faizi, enflasyonun ana eğilimini geriletecek ve enflasyonu orta vadede yüzde 5 gayesine ulaştıracak mali ve finansal şartları sağlayacak biçimde belirlenecektir. Enflasyon görünümünde bariz güzelleşme sağlanana kadar nakdî sıkılaştırma gerektiği vakitte ve gerektiği ölçüde kademeli olarak güçlendirilecektir.”

Veri odaklı ve şeffaf

Finansal düzenlemelerdeki sadeleşme sürecine de atıf yapılan açıklamada şöyle denildi:

“Sadeleşme süreci, tesir tahlilleri dikkate alınarak kademeli olarak devam edecektir. Bu kapsamda, Türk Lirası mevduat hissesinin artırılmasına yönelik düzenlemeler nakdî transfer düzeneğini güçlendirecektir. Heyet, faiz artırımının yanı sıra, mali sıkılaştırma sürecini destekleyecek seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararları almaya devam edecektir. Enflasyon ve enflasyonun ana eğilimine ait göstergeler yakından takip edilecek ve Şura, fiyat istikrarı temel maksadı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir. Heyet, kararlarını öngörülebilir, data odaklı ve şeffaf bir çerçevede almaya devam edecektir.”

‘Kararlıyız’

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Merkez Bankası’nın faiz kararının akabinde yaptığı toplumsal medya paylaşımında şöyle dedi: “Kararlıyız! Fiyat istikrarı en büyük önceliğimiz…”

Dolar, euro düştü risk primi geriledi

Merkez Bankası’nın faiz kararı, birinci tesirini para piyasalarında gösterdi. Dolar ve euro, TL karşısında yüzde 5’i aşan oranlarda bedel kaybetti. Borsa, birinci yansısını yükseliş istikametinde verip 7872 puana kadar yükseldikten sonra satış dalgasıyla karşılaştı, günü yatay düzeyde kapattı. Türkiye’nin beş yıllık kredi risk primi (CDS) 400 baz puanın altına geriledi.

4 yılın en yükseğinde

7.5 puanlık artış, şimdiye kadarki en süratli faiz artırımı olarak kayda geçti. Bundan evvelki en süratli artışlar, 6.5 puanla haziranda, 6.25 ile Eylül 2018’de, 5.5 ile Ocak 2014’te ve 4.75’le Kasım 2020’de kaydedilmişti. Dünkü artışla yüzde 25’e çıkan siyaset faizi son 4 yılın en yüksek düzeyine ulaştı. Son 3 aydaki toplam faiz artırımı da 16.5 puan oldu.

Merkez Bankası’nın kararı öncesi piyasa uzmanları ortasında yapılan anketler, faiz artırımının 2-2.5 puan aralığında olacağı beklentisini ortaya koyuyordu. Uzmanlar, beklentileri üçe katlayan artırım kararını, olumlu ve dengeli bulduklarını belirttiler. Uzmanlar ayrıyeten PPK metninde risklerin net formda vurgulanmasının da piyasa inancına olumlu katkı yapacağının altını çizdi.